Wiktionary

լոյս

Armenian edit

Noun edit

լոյս • (loys)

  1. Traditional orthography spelling of լույս (luys)

Declension edit

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative լոյս (loys) լոյսեր (loyser)
dative լոյսի (loysi) լոյսերի (loyseri)
ablative լոյսից (loysicʻ) լոյսերից (loysericʻ)
instrumental լոյսով (loysov) լոյսերով (loyserov)
locative լոյսում (loysum) լոյսերում (loyserum)
definite forms
nominative լոյսը/լոյսն (loysə/loysn) լոյսերը/լոյսերն (loyserə/loysern)
dative լոյսին (loysin) լոյսերին (loyserin)
1st person possessive forms (my)
nominative լոյսս (loyss) լոյսերս (loysers)
dative լոյսիս (loysis) լոյսերիս (loyseris)
ablative լոյսիցս (loysicʻs) լոյսերիցս (loysericʻs)
instrumental լոյսովս (loysovs) լոյսերովս (loyserovs)
locative լոյսումս (loysums) լոյսերումս (loyserums)
2nd person possessive forms (your)
nominative լոյսդ (loysd) լոյսերդ (loyserd)
dative լոյսիդ (loysid) լոյսերիդ (loyserid)
ablative լոյսիցդ (loysicʻd) լոյսերիցդ (loysericʻd)
instrumental լոյսովդ (loysovd) լոյսերովդ (loyserovd)
locative լոյսումդ (loysumd) լոյսերումդ (loyserumd)
There is an alternative dative singular լուսոյ (lusoy), used in high literary style and in idioms. It is a remnant of the Old Armenian o-type declension: see լոյս (loys)

Old Armenian edit

Etymology edit

From Proto-Indo-European *lewkos or *lowkos, from *lewk-.

Noun edit

լոյս • (loys)

  1. light
    լոյս/լոյս անեղ ― loys/loys aneł ― Eternal Light
    լոյս հաւատոյ, լոյս մտաց ― loys hawatoy, loys mtacʻ ― the light of faith; light of intellect
    լոյս քաղցր ― loys kʻałcʻr ― a gentle light
    լոյս զոդիակոսի ― loys zodiakosi ― northern lights (aurora borealis)
    լոյս ելեկտրական ― loys elektrakan ― electric light
    լոյս կազի ― loys kazi ― gas light
    ի լոյս ― i loys ― by the light of, in broad daylight, openly, visibly
    եղիցի՛ լոյս, եւ եղեւ լոյս ― ełicʻí loys, ew ełew loys ― let there be light! and there was light
    լոյս սո՛ւրբ, ողջո՛յն ընդ քեզ, անդրանիկ դու երկնից ծնունդ, եւ կամ՝ մշտնջենին յաւատակից դու ճառագայթ ― loys súrb, ołǰóyn ənd kʻez, andranik du erknicʻ cnund, ew kam, mštnǰenin yawatakicʻ du čaṙagaytʻ ― hail, Holy Light! offspring of heaven firstborn, or of the Eternal coeternal beam
    չիք լոյս անվթար կամ բաժակ անմրուր ― čʻikʻ loys anvtʻar kam bažak anmrur ― no joy without alloy
    ծագել լուսոյ ― cagel lusoy ― to dawn
    մինչ լոյսն զգիշերն մերկանայր ― minčʻ loysn zgišern merkanayr ― it was scarcely break of day, at day break, at early down
    ի լոյս գալ, ի կենաց հասանել ― i loys gal, i kenacʻ hasanel ― to come out, to appear; to come into the world, to he born; to give birth or life to
    կորուսանել զլոյս աչաց ― korusanel zloys ačʻacʻ ― to lose one's sight
    լոյս տալ աչաց ― loys tal ačʻacʻ ― to open the eyes, to cause to perceive, to warn
    ամփոփել լուսոյ ուրուք ― ampʻopʻel lusoy urukʻ ― no longer to behold the light of day, to die
    ի լոյս ածել, հանել ի լոյս ― i loys acel, hanel i loys ― to bring to light, to discover, to publish, to illustrate
    ի լոյս ընծայել զմատեան ― i loys əncayel zmatean ― to bring out, to publish a work
    լոյս առնուլ ― loys aṙnul ― to see the day; to grow light; to be enlightened, illuminated
    ի լոյս դառնալ ― i loys daṙnal ― to issue from an eclipse
    լոյս տալ ― loys tal ― to instruct, to enlighten
    լոյս աչաց իմոց, լոյսդ իմ անձկութեան ― loys ačʻacʻ imocʻ, loysd im anjkutʻean ― light of my eyes, my life, my heart, my love, my darling, my dearest one, my sweet one
    աչք իմ մի՛ տեսցէն զլոյս ― ačʻkʻ im mí tescʻēn zloys ― may I be struck blind! damn my eyes!
  2. brightness, splendour; fire; illumination; day; sun; sky; eye
  3. (figuratively) consolation, relief, balm, balsam

Declension edit

o-type
singular plural
nominative լոյս (loys) լոյսք (loyskʻ)
genitive լուսոյ (lusoy) լուսոց (lusocʻ)
dative լուսոյ (lusoy) լուսոց (lusocʻ)
accusative լոյս (loys) լոյսս (loyss)
ablative լուսոյ (lusoy) լուսոց (lusocʻ)
instrumental լուսով (lusov) լուսովք (lusovkʻ)
locative լոյս (loys) լոյսս (loyss)

Derived terms edit

Related terms edit

Descendants edit

  • Armenian: լույս (luys)

References edit

  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “լոյս”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “լոյս”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
  • Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 311
  • Godel, Robert (1975) An introduction to the study of classical Armenian, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, page 70
  • Olsen, Birgit Anette (1999) The noun in Biblical Armenian: origin and word-formation: with special emphasis on the Indo-European heritage (Trends in linguistics. Studies and monographs; 119), Berlin, New York: Mouton de Gruyter, page 52
  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “լոյս”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=լոյս&oldid=72040657"