խափանեմ
Old Armenian
editEtymology
editFrom խափան (xapʻan).
Verb
editխափանեմ • (xapʻanem) (aorist indicative խափանեցի)
- (transitive) to hinder, to stop, to impede, to obstruct, to embarrass, to cross, to delay, to interrupt
- խափանել զճանապարհն, զանցս ուրուք ― xapʻanel zčanaparhn, zancʻs urukʻ ― to stop the way or passage, to stop up, to obstruct, to encumber
- խափանել զերկիր ― xapʻanel zerkir ― to encumber the earth
- (transitive) to intercept
- (transitive) to interdict, to prohibit
- (transitive) to abolish, to abrogate, to annul, to revoke; to take away; to suppress
- (mediopassive, intransitive) to be hindered, impeded, prohibited, forbidden
- (mediopassive, intransitive) to cease, to remain suspended; to be abolished
- խափանել սովորութեան ― xapʻanel sovorutʻean ― to fall in disuse
Conjugation
editactive
| infinitive | խափանել (xapʻanel) | participle | խափանեցեալ, խափանեալ (xapʻanecʻeal, xapʻaneal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | խափանեցուցանեմ (xapʻanecʻucʻanem) | aorist stem | խափանեց- (xapʻanecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խափանեմ (xapʻanem) | խափանես (xapʻanes) | խափանէ (xapʻanē) | խափանեմք (xapʻanemkʻ) | խափանէք (xapʻanēkʻ) | խափանեն (xapʻanen) | |
| imperfect | խափանէի, խափանեի* (xapʻanēi, xapʻanei*) | խափանէիր, խափանեիր* (xapʻanēir, xapʻaneir*) | խափանէր (xapʻanēr) | խափանէաք, խափանեաք* (xapʻanēakʻ, xapʻaneakʻ*) | խափանէիք, խափանեիք* (xapʻanēikʻ, xapʻaneikʻ*) | խափանէին, խափանեին* (xapʻanēin, xapʻanein*) | |
| aorist | խափանեցի (xapʻanecʻi) | խափանեցեր (xapʻanecʻer) | խափանեաց (xapʻaneacʻ) | խափանեցաք (xapʻanecʻakʻ) | խափանեցէք, խափանեցիք (xapʻanecʻēkʻ, xapʻanecʻikʻ) | խափանեցին (xapʻanecʻin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խափանիցեմ (xapʻanicʻem) | խափանիցես (xapʻanicʻes) | խափանիցէ (xapʻanicʻē) | խափանիցեմք (xapʻanicʻemkʻ) | խափանիցէք (xapʻanicʻēkʻ) | խափանիցեն (xapʻanicʻen) | |
| aorist | խափանեցից (xapʻanecʻicʻ) | խափանեսցես (xapʻanescʻes) | խափանեսցէ (xapʻanescʻē) | խափանեսցուք (xapʻanescʻukʻ) | խափանեսջիք (xapʻanesǰikʻ) | խափանեսցեն (xapʻanescʻen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | խափանեա՛ (xapʻaneá) | — | — | խափանեցէ՛ք (xapʻanecʻḗkʻ) | — | |
| cohortative | — | խափանեսջի՛ր (xapʻanesǰír) | — | — | խափանեսջի՛ք (xapʻanesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ խափաներ (mí xapʻaner) | — | — | մի՛ խափանէք (mí xapʻanēkʻ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | խափանել, խափանիլ* (xapʻanel, xapʻanil*) | participle | խափանեցեալ, խափանեալ (xapʻanecʻeal, xapʻaneal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | խափանեցուցանեմ (xapʻanecʻucʻanem) | aorist stem | խափանեց- (xapʻanecʻ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խափանիմ (xapʻanim) | խափանիս (xapʻanis) | խափանի (xapʻani) | խափանիմք (xapʻanimkʻ) | խափանիք (xapʻanikʻ) | խափանին (xapʻanin) | |
| imperfect | խափանէի (xapʻanēi) | խափանէիր (xapʻanēir) | խափանէր, խափանիւր (xapʻanēr, xapʻaniwr) | խափանէաք (xapʻanēakʻ) | խափանէիք (xapʻanēikʻ) | խափանէին (xapʻanēin) | |
| aorist | խափանեցայ (xapʻanecʻay) | խափանեցար (xapʻanecʻar) | խափանեցաւ (xapʻanecʻaw) | խափանեցաք (xapʻanecʻakʻ) | խափանեցայք (xapʻanecʻaykʻ) | խափանեցան (xapʻanecʻan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խափանիցիմ (xapʻanicʻim) | խափանիցիս (xapʻanicʻis) | խափանիցի (xapʻanicʻi) | խափանիցիմք (xapʻanicʻimkʻ) | խափանիցիք (xapʻanicʻikʻ) | խափանիցին (xapʻanicʻin) | |
| aorist | խափանեցայց (xapʻanecʻaycʻ) | խափանեսցիս (xapʻanescʻis) | խափանեսցի (xapʻanescʻi) | խափանեսցուք (xapʻanescʻukʻ) | խափանեսջիք (xapʻanesǰikʻ) | խափանեսցին (xapʻanescʻin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | խափանեա՛ց (xapʻaneácʻ) | — | — | խափանեցարո՛ւք (xapʻanecʻarúkʻ) | — | |
| cohortative | — | խափանեսջի՛ր (xapʻanesǰír) | — | — | խափանեսջի՛ք (xapʻanesǰíkʻ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ խափանիր (mí xapʻanir) | — | — | մի՛ խափանիք (mí xapʻanikʻ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Descendants
edit- Armenian: խափանել (xapʻanel)
References
edit- Petrosean, Matatʻeay (1879) “խափանեմ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “խափ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press