doświadczenie

Old Polish

Alternative forms

• doświaczczenie, doświaczenie

Etymology

From doświadczyć +‎ -enie. First attested in the middle of the 15th century. Compare Old Czech dosvědčenie and Old Slovak dosvedčenie.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /dɔɕfjatt͡ʃʲɛɲɛː/
• IPA^(key): (15^th CE) /dɔɕfjatt͡ʃʲɛɲe/

Noun

doświadczenie n

1. (attested in Masovia) verbal noun of doświadczyć (“to prove”)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 33:

     Na doswyathczenye swego rodzayv slachathnosczy ma wyescz szescz slachathnych mązow (ad probandum suae genologiae nobilitatem tenetur inducere sex nobiles viros)

     [Na doświadczenie swego rodzaju ślachatności ma wieść sześć ślachatnych mężow (ad probandum suae genologiae nobilitatem tenetur inducere sex nobiles viros)]

2. (attested in Lesser Poland) proof, evidence
   • 1874-1891 [1475], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume XXV, Ruszcza, page 127:

     Jawne doszwathczenye gest argumentum evidens est

     [Jawne doświadczenie jest argumentum evidens est]

3. (attested in Greater Poland) experiment
   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[4], [5], [6]}, volume XXIV, page 362:

     Nam ignis ille non ad interitum (s. Laurentii) sed ad probacionem ipsius fuit aboyem nye byl gemv na zatraczene, [ale] na doszwyaczene sbawyena duschy yego

     [Nam ignis ille non ad interitum (s. Laurentii) sed ad probacionem ipsius fuit abojem nie był jemu na zatracenie, [ale] na doświaczenie zbawienia duszy jego]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 48v:

     Experimentum... besynnunge dosvyaczczenye

     [Experimentum... besynnunge doświadczenie]

4. (attested in Greater Poland) experience
   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[7], Lubiń, page 14:

     Dosvyaczczenye experientia

     [Doświaczczenie experientia]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 48v:

     Experientia erfarung oder besynnunge dosvyaczczenye

     [Experientia erfarung oder besynnunge doświadczenie]

Related terms

verbs

• doświadczyć pf, doświadczać impf

 

Descendants

• Polish: doświadczenie
• Silesian: doświadczynie

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “doświadczenie”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “doświadczenie”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish doświadczenie. By surface analysis, doświadczyć +‎ -enie. Compare Czech dosvědčení and Kashubian doswiôdczenié.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /dɔ.ɕfjatˈt͡ʂɛ.ɲɛ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /dɔ.ɕfjatˈt͡ʂɛ.ɲe/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛɲɛ
• Syllabification: do‧świad‧cze‧nie

Noun

doświadczenie n

1. (uncountable) verbal noun of doświadczyć
2. (countable) experience (collection of events and/or activities from which an individual or group may gather knowledge, opinions, and skills)
3. (uncountable) experience (knowledge thus gathered) [with w (+ locative) ‘in what’]
4. (countable) experiment (test under controlled conditions made to either demonstrate a known truth, examine the validity of a hypothesis, or determine the efficacy or likelihood of something previously untried) [with na (+ locative) ‘on whom/what’], [with z (+ instrumental) ‘with what’], [with nad (+ instrumental) ‘on what’]

   Synonyms: eksperyment, próba

5. (countable) experience (effect upon the judgment or feelings produced by any event, whether witnessed or participated in; personal and direct impressions as contrasted with description or fancies; personal acquaintance; actual enjoyment or suffering)
6. (countable, Middle Polish) proof, evidence

   Synonym: dowód

Declension

Declension of doświadczenie

	singular	plural
nominative	doświadczenie	doświadczenia
genitive	doświadczenia	doświadczeń
dative	doświadczeniu	doświadczeniom
accusative	doświadczenie	doświadczenia
instrumental	doświadczeniem	doświadczeniami
locative	doświadczeniu	doświadczeniach
vocative	doświadczenie	doświadczenia

Derived terms

nouns

• doświadczenie wewnętrzne
• doświadczenie zmysłowe

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), doświadczenie is one of the most used words in Polish, appearing 41 times in scientific texts, 24 times in news, 32 times in essays, 9 times in fiction, and 6 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 112 times, making it the 546th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• doświadczenie in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• doświadczenie in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “doświadczenie”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “doświadczenie się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Wiesław Morawski (04.06.2019) “DOŚWIADCZENIE”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “doświadczenie”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “doświadczenie”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “doświadczenie”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 533