pamięć

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *pàmę̄tь. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pamjæ̃t͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /pamjæ̃t͡ɕ/

Noun

pamięć f (diminutive pamiątka)

1. memory (record of a thing or an event stored in the brain)
   • Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie‎^[2], page 173b:

     A chocz gest ogon? Gedno pamøcz smercy!

     [A coć jest ogon? Jedno pamięć śmierci!]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 143v:

     Memoria vlg. pamyącz

     [Memoria vlg. pamięć]

   • End of the 15th century, Wokabularz petersburski I, Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Petersburgu, sygn. Lat.Q.ch.XVI.33, page 7:

     Memoria pam[ię]cz

     [Memoria pam[ię]ć]

2. (in the plural) history; chronicles
   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 52:

     Commentariis w pamyanczach (et inventum est in Ecbatanis... volumen unum talisque scriptus erat in eo commentarius I Esdr 6, 2)

     [Commentariis w pamięciach (et inventum est in Ecbatanis... volumen unum talisque scriptus erat in eo commentarius I Esdr 6, 2)]

Derived terms

adjectives

• pamiętny

 

adverbs

• na pamięć

 

prepositions

• dobrej pamięci
• za pamięci

 

verbs

• mieć pamięć impf
• pamiętać impf
• uczynić pamięć pf, czynić pamięć impf
• wrócić się w pamięć pf
• wziąć na pamięć pf

 

Related terms

adjectives

• pamiętliwy

 

adverbs

• pamiętliwie

 

nouns

• pamiętanie
• pamiętne
• pamiętnik

 

Descendants

• Masurian: paniéncz
• Polish: pamięć
• Silesian: pamiyńć

References

• Boryś, Wiesław (2005) “pamięć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “pamięć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “pamięć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “pamięć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “pamięć”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish pamięć. Sense 3 is a semantic loan from English memory.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpa.mjɛɲt͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈpa.mjɛ̃t͡ɕ/

• Audio 1

  (file)

• Audio 2

  (file)

• Rhymes: -amjɛɲt͡ɕ
• Syllabification: pa‧mięć

Noun

pamięć f (related adjective pamięciowy)

1. (uncountable) memory (ability of the brain to record information or impressions with the facility of recalling them later at will)

   z pamięci ― from memory

2. (uncountable) memory (record of a thing or an event stored in the brain) [+genitive] or [+ o (locative) = of whom/what]

   Synonym: wspomnienie

4. (countable, computing) memory (part of a computer that stores variable executable code or data (RAM) or unalterable executable code or default data (ROM))
5. (archaic) consciousness

   Synonyms: przytomność, świadomość

6. (obsolete) thought; attention; care
7. (obsolete) mark, trace (that which is left behind so as to be remembered)
8. (obsolete) remembering; memorizing
9. (Middle Polish) written record of what one needs to remember
10. (Middle Polish) A type of ring worn around one's finger.
11. (Middle Polish) memory; Further details are uncertain.
    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[3], page 215b:

      Memoriale, pro Monumento, Znák pámiątki cziyey/ też pámięć.

Declension

Declension of pamięć

	singular	plural
nominative	pamięć	pamięci
genitive	pamięci	pamięci
dative	pamięci	pamięciom
accusative	pamięć	pamięci
instrumental	pamięcią	pamięciami
locative	pamięci	pamięciach
vocative	pamięci	pamięci

Derived terms

adjectives

• błogosławionej pamięci
• nieodżałowanej pamięci
• niesławnej pamięci
• pamiętliwy
• pamiętny
• świętej pamięci

 

adverb

• bez pamięci
• na pamięć

 

interjections

• cześć pamięci

 

nouns

• krótka pamięć
• niepamięć
• pamiątka
• pamięć długotrwała
• pamięć dynamiczna
• pamięć epizodyczna
• pamięć krótkotrwała
• pamięć mechaniczna
• pamięć operacyjna
• pamięć podręczna
• pamięć robocza
• pamięć semantyczna
• pamięć słuchowa
• pamięć statyczna
• pamięć wzrokowa
• pamiętnik
• taśma pamięci
• zrzut pamięci

 

phrases

• odkąd pamięć sięga

 

verbs

• pamiętać impf

 

verbs

• mieć świeżo w pamięci impf
• sięgnąć pamięcią pf, sięgać pamięcią impf
• utkwić w pamięci pf, tkwić w pamięci impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), pamięć is one of the most used words in Polish, appearing 14 times in scientific texts, 4 times in news, 7 times in essays, 18 times in fiction, and 19 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 62 times, making it the 1056th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• pamięć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• pamięć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “pamięć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Paweł Kupiszewski (26.11.2019) “PAMIĘĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “pamięć”, in Słownik języka polskiego‎^[4]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “pamięć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[5]
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “pamięć”, in Słownik języka polskiego‎^[6] (in Polish), volume 4, Warsaw, page 27
• Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “pamięć”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), →ISBN