prosty

See also: prostý and prôsty

English

Alternative forms

• prostie

Etymology

Shortened from prostitute.

Pronunciation

• Audio (General Australian):

  (file)

• Rhymes: -ɒsti

Noun

prosty (plural prosties)

1. (US, slang) A prostitute.

Synonyms

• prossy (UK)
• tart (UK)
• whore

Anagrams

• sporty

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *prȍstъ. First attested in the 14th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /prɔstɨː/
• IPA^(key): (15^th CE) /prɔstɨ/

Adjective

prosty (derived adverb prosto or proście)

1. straight (not curved or bent)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[1], page 21:

     Ząby myala svyatle, proste (recti)..., zawzdy rowne, gladke

     [Zęby miała światłe, proste (recti)..., zawżdy […] , rowne, gładkie]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 90r:

     Dirrectus vlg. prosti

     [Dirrectus vlg. prosty]

2. (attested in Lesser Poland) simple (plain, ordinary, unsophisticated)
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[2], Krakow, page 5b:

     Fftorecz on gest v odzenu *vbodzy byl (sc. Kryst), a pres tocz gest on prostim szuknem obynon byl

     [Wtoreć on jest w odzieniu ubogi był (sc. Kryst), a przeztoć jest on prostym suknem obinion był]

   • 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[3], [4], [5]}, volume XXIII, page 307:

     Prosti chleb purum panem (panem verum, gl. purum panem, verbo carnem efficit)

     [Prosty chleb purum panem (panem verum, gl. purum panem, verbo carnem efficit)]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[6], page 43:

     Tegodla bralem rozmaythych xyąg czvda, spysalem yakole prostem pysanyem v yedny xyągy (stilo rudissimo redegi)

     [Tegodla brałem [z] rozmaitych ksiąg cuda a spisałem jakole prostem pisaniem w jedny księgi (stilo rudissimo redegi)]

3. (attested in Masovia) simple (humble or non-distinct)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[7], page 742:

     Kyedy smartvychvstaną, vzrycze tego, ktoregosz vy mnymaczye prostego czlovyeka, szyedzącz na pravyczy... moczy bozey (Luc 22, 69)

     [Kiedy smartwychwstanę, uźrycie tego, ktoregoż wy mnimacie prostego człowieka, siedząc na prawicy... mocy bożej (Luc 22, 69)]

   • 1874-1891 [1447], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[8], [9], [10]}, volume XXII, Lublin, page 55:

     Panna prosztha

     [Panna prosta]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 21:

     Wstawyami, aby ryczerz kazdi alybo prosty panooszaa (quilibet miles aut simplex) pod pewną podnyeszoną chorangwyą na gey stanye staal

     [Ustawiamy, aby rycerz każdy alibo prosty panosza (quilibet miles aut simplex) pod pewną podniesioną chorągwią na jej stanie stał]

4. (attested in Lesser Poland) simple (not complicated)
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[11], Krakow, page 176b:

     Tocz gesth skonane podluk prostego pyszma te tho... svøthe ewangelie

     [Toć jest skonanie podług prostego pisma te to... święte ewanjelije]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 78r:

     Collumbinus vlg. [s] proszti

     [Collumbinus vlg. [z] prosty]

5. (attested in Lesser Poland) righteous, just, noble; right, proper
   • 1853 [End of the 15th century], Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Piśmiennictwo polskie od czasów najdawniejszych aż do roku 1830, volume 4, page 148:

     Thy slova swyathy Grzegorz vyklada... rzekacz: Laszka... czirplyva yest, bo zadan[y]e slosczy rowną, prosta, dobra dusza noszy

     [Ty słowa święty Grzegorz wykłada... rzekąc: Łaska... cirpliwa jest, bo zadan[y]e złości rowną, prostą, dobrą duszą nosi]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[12], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 118, 137:

     Prawy gest, gospodne, y prosty sød (rectum iudicium) twoy

     [Prawy jeś[t], Gospodnie, i prosty sąd (rectum iudicium) twoj]

6. (attested in Greater Poland, Masovia, Sieradz-Łęczyca) direct (honest, open, non-evasive)
   • 1885-2024 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[13], volume I, Międzyrzecz, Warsaw, page 476:

     Prosta, pokorna spowyedz ma bycz, czysta y wyerna

     [Prosta, pokorna spowiedź ma być, czysta i wierna]

   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[14], [15], [16]}, volume XXII, Łęczyca, page 10:

     Impermixta consvetudine, prostą czyrzpietlyvosczy[ą], moderetur

     [Impermixta consvetudine, prostą cirzpietliwości[ą], moderetur]

7. simple (comprised of a single element)
   • 1880-1894 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[17], volume V, page 277:

     Beata virgo... plena fuit omni virtute et... de eius superexcellenti gloria super omnes puras, proste, creaturas

     [Beata virgo... plena fuit omni virtute et... de eius superexcellenti gloria super omnes puras, proste, creaturas]

8. (law, in set phrases, attested in Masovia) simple (not important or meaning little)
   • 1868 [1446], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[18], volume XIII, page 206:

     Item si non solveret pecuniam mutuatam..., tunc... est obligatus solvere mille marcas ad simplicem *loquelem al. na prosztha pomowa

     [Item si non solveret pecuniam mutuatam..., tunc... est obligatus solvere mille marcas ad simplicem *loquelem al. na prostą pomową]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 52, 3:

     Woyth moze na kasdy dzen szandzycz o pyenadze albo o gynne proste rzeczy (pro... aliis causis simplicibus) przesz przyszasznykow

     [Wojt może na każdy dzień sędzić o pieniądze albo o jinne proste rzeczy (pro... aliis causis simplicibus) przez przysiężnikow]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 52, 3:

     Czso woyth ma albo moze a kako szandzycz o pyenadze albo o gyne proste rzeczy przesz przyszasznykow, w prosthey zalobye?

     [Cso wojt ma albo może a kako sędzić o pieniądze albo o jine proste rzeczy przez przysiężnikow, w prostej żałobie?]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 73:

     Vstawyamy, aby pirwy rok przes prosthą nyemocz (per simplicem infirmitatem), ale wthory przes prawą nyemocz... byli othkladany

     [Ustawiamy, aby pirwy rok przez prostą niemoc (per simplicem infirmitatem), ale wtory przez prawą niemoc... były otkładany]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 41:

     Vstawyamy..., abi... za prostą reną (pro simplici vulnere) pyecznaczcze grziwyen zaplaczicz powynyen byl

     [Ustawiamy..., aby... za prostą renę (pro simplici vulnere) pięćnaćcie grzywien zapłacić powinien był]

   • 1868 [1452], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[19], volume XI, page 382:

     Nobilis Iohannes... ex parte Elizabeth postposuit prosty rok ad duas septimanas

     [Nobilis Iohannes... ex parte Elizabeth postposuit prosty rok ad duas septimanas]

Noun

prosty m animacy unattested

1. (nominalized, attested in Masovia) ignoble person, common person (person not belonging to the noble class)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 22:

     Vstawyami, abi, kedi kthori sąndzaa... alybo gyni kthorikolye za wyni sandowe... naszego zemyanyna bogathego alybo vbogego, slyachczycza alybo prostego (nobilem vel simplicem) począdza

     [Ustawiamy, aby kiedy ktory sędzia... alibo jiny ktorykole, za winy sądowe... naszego ziemianina, bogatego alibo ubogiego, ślachcica alibo prostego (nobilem vel simplicem), pociądza]

Derived terms

adjectives

 

adverbs

• z prostu

 

nouns

• prostak
• prostota
• prostoć
• prostość
• prostynia

 

verbs

• proste czynić impf
• prostować impf

 

Related terms

adjectives

 

adverbs

 

nouns

 

verbs

 

Descendants

• Masurian: prosti
• Polish: prosty
• Silesian: prosty

References

• Boryś, Wiesław (2005) “prosty”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “prosty”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “prosty”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “prosty”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “prosty”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈprɔs.tɨ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈprɔs.tɨ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔstɨ
• Syllabification: pros‧ty

Etymology 1

Inherited from Old Polish prosty.

Adjective

prosty (comparative prostszy, superlative najprostszy, derived adverb prosto)

1. straight (not curved or bent)

   Synonym: równy

   Antonyms: krzywy, nierówny

2. simple (uneducated and uncultured)
3. simple (non-distinct)

   Synonym: zwyczajny

4. simple (without decorations, etc.)

   Synonyms: niebogaty, nieokazały, niewymyślny, niewyszukany, oszczędny, skromny

5. simple (easy to do or understand)

   Synonym: nieskomplikowany

6. simple (natural and obvious)
7. simple (composed of a single element)

   Synonyms: prymitywny, niezłożony

   Antonym: złożony

8. (geometry) right (90°)
9. (of one's speech) straight, direct

   Synonyms: bezpośredni, naturalny, otwarty, szczery

Declension

Declension of prosty (hard)

singular					plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter	virile (= masculine personal)	non-virile
nominative	prosty		prosta	proste	prości	proste
genitive	prostego		prostej	prostego	prostych
dative	prostemu, prostu1		prostej	prostemu, prostu1	prostym
accusative	prostego	prosty	prostą	proste	prostych	proste
instrumental	prostym		prostą	prostym	prostymi
locative	prostym		prostej	prostym	prostych

¹Archaic.

Derived terms

adjectives

• prościusieńki
• prościuśki
• prościuteńki
• prościutki

 

adverbs

• po prostu
• w linii prostej
• w prostych żołnierskich słowach

 

nouns

• cios prosty
• cukier prosty
• flet prosty
• kąt prosty
• prostak
• prostota

 

verbs

• prostować impf
• prościć impf

 

verbs

• pójśc prostą drogą pf, iść prostą drogą impf
• prowadzić prostą drogą impf

 

Related terms

adjectives

• prostacki

 

adverbs

• prostacko
• prościusieńko
• prościuśko
• prościuteńko
• prościutko

 

nouns

• uproszczenie

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), prosty is one of the most used words in Polish, appearing 41 times in scientific texts, 8 times in news, 24 times in essays, 10 times in fiction, and 20 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 103 times, making it the 608th most common word in a corpus of 500,000 words.

Etymology 2

Ellipsis of cios prosty.

Noun

prosty m inan

1. (nominalized, boxing) cross, jab, straight punch

   Synonym: cios prosty

Declension

Declension of prosty

	singular	plural
nominative	prosty	proste
genitive	prostego	prostych
dative	prostemu	prostym
accusative	prosty	proste
instrumental	prostym	prostymi
locative	prostym	prostych
vocative	prosty	proste

Further reading

• prosty in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• prosty in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “prosty”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Włodzimierz Gruszczyński (28.11.2010) “PROSTY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “prosty”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “prosty”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “prosty”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 1026

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish prosty.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈprɔstɪ/
• Rhymes: -ɔstɪ
• Syllabification: pros‧ty

Adjective

prosty (comparative prościejszy, superlative nojprościejszy, derived adverb prosto)

1. straight
2. simple, easy

Declension

Declension of prosty

		singular			plural
		masculine	neuter	feminine	virile	nonvirile
nominative		prosty	proste	prostŏ	prości	proste
genitive		prostego		prostyj	prostych
dative		prostymu		prostyj	prostym
accusative	animate	prostego	proste	prostõ	prostych	proste
	inanimate	prosty
instrumental		prostym		prostōm	prostymi
locative		prostym		prostyj	prostych
vocative		prosty	proste	prostŏ	prości	proste

Derived terms

adjectives

• prościutki

 

adverbs

• po prostu

 

nouns

• prostota
• prostŏk

 

verbs

• prościć impf

 

Related terms

adverbs

• prościutko

 

Further reading

• prosty in dykcjonorz.eu
• prosty in silling.org