rozpowiedzieć

Old Polish

Etymology

From roz- +‎ powiedzieć. First attested in 1443.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /rɔspɔvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /rɔspɔvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/

Verb

rozpowiedzieć pf

1. to tell about, to narrate; to explain
   • 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[1], 28, 34:

     Rozpowyedzely (rettulerunt) krolyowy wszitko, czso ona movyla

     [Rozpowiedzieli (rettulerunt) krolowi wszytko, cso ona mowiła]

   • 1868 [1443], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[2], volume XIV, page 115:

     Skamdar et Asswadur Armeni declaraverunt suam causam al. roszpowyedzeli super nobilem Cristoforum

     [Skamdar et Asswadur Armeni declaraverunt suam causam al. rozpowiedzieli super nobilem Cristoforum]

Derived terms

noun

• rozpowiedzenie

 

Related terms

verbs

• powiedzieć pf, powiadać impf
• rozpowiadać impf

 

Descendants

• Polish: rozpowiedzieć

References

• Bańkowski, Andrzej (2000) “rozpowiedzieć”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “rozpowiedzieć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish rozpowiedzieć. By surface analysis, roz- +‎ powiedzieć.

Pronunciation

• IPA^(key): /rɔs.pɔˈvjɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /rɔs.pɔˈvjɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/, /rɔs.pɔˈvjɛ.d͡ʑet͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛd͡ʑɛt͡ɕ
• Syllabification: roz‧po‧wie‧dzieć

Verb

rozpowiedzieć pf (imperfective rozpowiadać)

1. (transitive) to spread verbally, to disseminate, to propagate (e.g. lies, rumours)
2. (transitive, obsolete) to describe verbally and verbosely
3. (transitive, Middle Polish) to pass along, to repeat someone's text or words verbally
4. (transitive, Middle Polish) to explain

   Synonyms: wyjaśnić, wytłumaczyć

Conjugation

Conjugation of rozpowiedzieć pf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		rozpowiedzieć
future tense	1st	rozpowiem			rozpowiemy
	2nd	rozpowiesz			rozpowiecie
	3rd	rozpowie			rozpowiedzą
	impersonal	rozpowie się
past tense	1st	rozpowiedziałem, -(e)m rozpowiedział	rozpowiedziałam, -(e)m rozpowiedziała	rozpowiedziałom, -(e)m rozpowiedziało	rozpowiedzieliśmy, -(e)śmy rozpowiedzieli	rozpowiedziałyśmy, -(e)śmy rozpowiedziały
	2nd	rozpowiedziałeś, -(e)ś rozpowiedział	rozpowiedziałaś, -(e)ś rozpowiedziała	rozpowiedziałoś, -(e)ś rozpowiedziało	rozpowiedzieliście, -(e)ście rozpowiedzieli	rozpowiedziałyście, -(e)ście rozpowiedziały
	3rd	rozpowiedział	rozpowiedziała	rozpowiedziało	rozpowiedzieli	rozpowiedziały
	impersonal	rozpowiedziano
conditional	1st	rozpowiedziałbym, bym rozpowiedział	rozpowiedziałabym, bym rozpowiedziała	rozpowiedziałobym, bym rozpowiedziało	rozpowiedzielibyśmy, byśmy rozpowiedzieli	rozpowiedziałybyśmy, byśmy rozpowiedziały
	2nd	rozpowiedziałbyś, byś rozpowiedział	rozpowiedziałabyś, byś rozpowiedziała	rozpowiedziałobyś, byś rozpowiedziało	rozpowiedzielibyście, byście rozpowiedzieli	rozpowiedziałybyście, byście rozpowiedziały
	3rd	rozpowiedziałby, by rozpowiedział	rozpowiedziałaby, by rozpowiedziała	rozpowiedziałoby, by rozpowiedziało	rozpowiedzieliby, by rozpowiedzieli	rozpowiedziałyby, by rozpowiedziały
	impersonal	rozpowiedziano by
imperative	1st	niech rozpowiem			rozpowiedzmy
	2nd	rozpowiedz			rozpowiedzcie
	3rd	niech rozpowie			niech rozpowiedzą
passive adjectival participle		rozpowiedziany	rozpowiedziana	rozpowiedziane	rozpowiedziani	rozpowiedziane
anterior adverbial participle		rozpowiedziawszy
verbal noun		rozpowiedzenie

Further reading

• rozpowiedzieć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• rozpowiedzieć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “rozpowiedzieć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “rozpowiedzieć”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “rozpowiedzieć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “rozpowiedzieć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 676
• rozpowiedzieć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego