zrozumieć
Old Polish edit
Alternative forms edit
Etymology edit
From z- + rozumieć. First attested in the fifteenth century. Compare Old Czech zrozoměti and Old Slovak zrozumieť.
Pronunciation edit
Verb edit
zrozumieć pf (imperfective rozumieć)
- to understand (to grasp a concept fully in one's mind) [+dative] or [+accusative]
- 1887 [Fifteenth century], Lucjan Malinowski, editor, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[2], page 36b:
- Od przikazanya twego zrozumialem (a mandatis tuis intellexi Psal 118, 104), przeto nyenawidzalem wszelkiey drogy zlosczi
- [Od przykazania twego zrozumiałem (a mandatis tuis intellexi Psal 118, 104), przeto nienawidziałem wszelkiej drogi złości]
- 1930 [Fifteenth century], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[3], 18, 21:
- Ktorim *vbiczagem mogø srozmyecz slowv (intelligere verbum), ktoregosz gest pan nye movil?
- [Ktorym obiczajem mogę srozmieć słowu (intelligere verbum), ktoregoż jest Pan nie mowił?]
- 1930 [Fifteenth century], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[4], 5, 4:
- Dussa, ktorasz... zrozvmye grzech swoy (quae... intellexerit delictum suum)
- [Dusza, ktoraż... zrozumie grzech swoj (quae... intellexerit delictum suum)]
- 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 247:
- Patrzsze, a srozumyesch, czemu syą ludze ludzmi sromayą
- [Patrzże, a srozumiesz, czemu się ludzie ludźmi sromają]
- 1930 [Fifteenth century], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[5], 28, 49:
- Prziwyedze na czø pan narod..., gegosz yøzikovi nye bødzesz mocz srozvmyecz (cuius linguam intelligere non possis)
- [Przywiedzie na cię Pan narod..., jegoż językowi nie będziesz moc srozumieć (cuius linguam intelligere non possis)]
- to notice kindly, to not ignore
- 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 39, 1:
- Waschą ządzachmy szroszvmyely (affectionem vestram bene intelleximus, OrtMac 43: *sządzya wasząszmy... vrozumyely) a radzy bychmy waszym myesczanom ku praw (leg. prawu) poszluszyly, czo bychom vmyely
- [Waszę żądząchmy zrozumieli (affectionem vestram bene intelleximus, OrtMac 43: żądzą waszęsmy... urozumieli) a radzi bychmy waszym mieszczanom ku prawu posłużyli, co bychom umieli]
Related terms edit
Descendants edit
References edit
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “zrozumieć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish zrozumieć. By surface analysis, z- + rozumieć. Compare Kashubian zrozmiec and Ukrainian зрозумі́ти (zrozumíty).
Pronunciation edit
- IPA(key): /zrɔˈzu.mjɛt͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /zrɔˈzu.mjɛt͡ɕ/, /zrɔˈzu.mjet͡ɕ/
Audio (file) - Rhymes: -umjɛt͡ɕ
- Syllabification: zro‧zu‧mieć
Verb edit
zrozumieć pf (imperfective rozumieć)
- (transitive) to understand; to realize (to begin to grasp a concept fully in one's mind)
- (transitive) to understand; to realize (to begin to grasp something is true)
- (transitive) to understand (to assign a particular meaning to something)
- (transitive) to understand (to empathize with someone or something)
- (reflexive with się) to understand each other [+ z (instrumental)]
Conjugation edit
Derived terms edit
Trivia edit
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), zrozumieć is one of the most used words in Polish, appearing 10 times in scientific texts, 2 times in news, 8 times in essays, 36 times in fiction, and 49 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 105 times, making it the 595th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References edit
Further reading edit
- zrozumieć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- zrozumieć in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zrozumieć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “zrozumieć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “ZROZUMIEĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 20.03.2023
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “zrozumieć”, in Słownik języka polskiego[6]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “zrozumieć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[7]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “zrozumieć”, in Słownik języka polskiego[8] (in Polish), volume 8, Warsaw, page 613
- zrozumieć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Silesian edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish zrozumieć. By surface analysis, z- + rozumieć.
Pronunciation edit
Verb edit
zrozumieć pf (imperfective rozumieć)
- (transitive) to understand (to grasp a concept fully in one's mind)
Conjugation edit
This verb needs an inflection-table template.
Further reading edit
- zrozumieć in silling.org