उत्तर

See also: उत्तरी

Hindi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit उत्तर (uttara).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ʊt̪.t̪əɾ/, [ʊt̪̚.t̪ɐɾ], /uːt̪.t̪əɾ/, [uːt̪̚.t̪ɐɾ]

Noun

उत्तर • (uttar) m (Urdu spelling اُتر)

1. reply, answer

   Synonym: जवाब (javāb)

   इस उत्तर ने हमें निराश कर दिया।

   is uttar ne hamẽ nirāś kar diyā.

   This reply disappointed us.

2. north (cardinal direction)

Declension

Declension of उत्तर (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	उत्तर uttar	उत्तर uttar
oblique	उत्तर uttar	उत्तरों uttarõ
vocative	उत्तर uttar	उत्तरो uttaro

Coordinate terms

• (compass points)

पश्चिमोत्तर (paścimottar)	उत्तर (uttar)	पूर्वोत्तर (pūrvottar)
पश्चिम (paścim)		पूर्व (pūrv)
दक्षिण-पश्चिम (dakṣiṇ-paścim)	दक्षिण (dakṣiṇ)	दक्षिण-पूर्व (dakṣiṇ-pūrv)

Adjective

उत्तर • (uttar) (indeclinable, Urdu spelling اُتر)

1. north, northern

   Antonym: दक्षिण (dakṣiṇ)

   वह उत्तर-पूर्व एशिया जाना चाहता है।

   vah uttar-pūrv eśiyā jānā cāhtā hai.

   He wants to go to north-east Asia.

2. (in compounds) following, after, subsequent

References

• McGregor, Ronald Stuart (1993) “उत्तर”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
• Bahri, Hardev (1989) “उत्तर”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.

---

Konkani

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit उत्तर (uttara).

Pronunciation

• IPA^(key): [utːəɾ]

Noun

उत्तर • (uttar) (Latin script uttor, Kannada script ಉತ್ತರ್)

1. north

References

• Pushpak Bhattacharyya (2017) IndoWordNet‎^[2]

---

Marathi

उत्तर दिशा

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit उत्तर (uttara).

Pronunciation

• IPA^(key): /ut̪.t̪əɾ/

Adjective

उत्तर • (uttar)

1. northern

Noun

उत्तर • (uttar) f

1. north

Noun

उत्तर • (uttar) n

1. answer, reply

Declension

Declension of उत्तर (neut cons-stem)
direct singular	उत्तर uttar
direct plural	उत्तरे, उत्तरं uttare, uttara
	singular एकवचन		plural अनेकवचन
nominative प्रथमा	उत्तर uttar		उत्तरे, उत्तरं uttare, uttara
oblique सामान्यरूप	उत्तरा uttarā		उत्तरां- uttarān-
acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी	उत्तराला uttarālā		उत्तरांना uttarānnā
ergative	उत्तराने, उत्तरानं uttarāne, uttarāna		उत्तरांनी uttarānnī
instrumental	उत्तराशी uttarāśī		उत्तरांशी uttarānśī
locative सप्तमी	उत्तरात uttarāt		उत्तरांत uttarāt
vocative संबोधन	उत्तरा uttarā		उत्तरांनो uttarānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition.

Genitive declension of उत्तर (neut cons-stem)
	masculine object पुल्लिंगी कर्म		feminine object स्त्रीलिंगी कर्म		neuter object नपुसकलिंगी कर्म		oblique सामान्यरूप
	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular* एकवचन	plural अनेकवचन
singular subject एकवचनी कर्ता	उत्तराचा uttarāċā	उत्तराचे uttarāċe	उत्तराची uttarācī	उत्तराच्या uttarācā	उत्तराचे, उत्तराचं uttarāċe, uttarāċa	उत्तराची uttarācī	उत्तराच्या uttarācā
plural subject अनेकवचनी कर्ता	उत्तरांचा uttarānċā	उत्तरांचे uttarānċe	उत्तरांची uttarāñcī	उत्तरांच्या uttarāncā	उत्तरांचे, उत्तरांचं uttarānċe, uttarānċa	उत्तरांची uttarāñcī	उत्तरांच्या uttarāñcā
* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

See also

• प्रश्न (praśna, “question”)

References

• Berntsen, Maxine (1982–1983) “उत्तर”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies

Nepali

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit उत्तर (uttara).

Pronunciation

• IPA^(key): [ut̪̚t̪ʌr]
• Phonetic Devanagari: उत्तर्

Noun

उत्तर • (uttar)

1. north
2. answer, reply

   उत्तर-कापी  ―  uttar-kāpī  ―  answer-sheet

3. argument

Further reading

• “उत्तर”, in नेपाली बृहत् शब्दकोश (nepālī br̥hat śabdakoś) [Comprehensive Nepali Dictionary]‎^[3], Kathmandu: Nepal Academy, 2018
• Schmidt, Ruth L. (1993) “उत्तर”, in A Practical Dictionary of Modern Nepali, Ratna Sagar

Pali

Alternative forms

Alternative scripts

• uttara (Latin script)
• 𑀉𑀢𑁆𑀢𑀭 (Brahmi script)
• উত্তর (Bengali script)
• උත‍්තර (Sinhalese script)
• ဥတ္တရ or ဢုတ္တရ or ဢုတ်တရ (Burmese script)
• อุตฺตร or อุตตะระ (Thai script)
• ᩏᨲ᩠ᨲᩁ (Tai Tham script)
• ອຸຕ຺ຕຣ or ອຸຕຕະຣະ (Lao script)
• ឧត្តរ (Khmer script)
• 𑄃𑄪𑄖𑄴𑄖𑄢 (Chakma script)

Adjective

उत्तर

1. Devanagari script form of uttara

Declension

Declension table of "उत्तर" (masculine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	उत्तरो (uttaro)	उत्तरा (uttarā)
Accusative (second)	उत्तरं (uttaraṃ)	उत्तरे (uttare)
Instrumental (third)	उत्तरेन (uttarena)	उत्तरेहि (uttarehi) or उत्तरेभि (uttarebhi)
Dative (fourth)	उत्तरस्स (uttarassa) or उत्तराय (uttarāya) or उत्तरत्थं (uttaratthaṃ)	उत्तरानं (uttarānaṃ)
Ablative (fifth)	उत्तरस्मा (uttarasmā) or उत्तरम्हा (uttaramhā) or उत्तरा (uttarā)	उत्तरेहि (uttarehi) or उत्तरेभि (uttarebhi)
Genitive (sixth)	उत्तरस्स (uttarassa)	उत्तरानं (uttarānaṃ)
Locative (seventh)	उत्तरस्मिं (uttarasmiṃ) or उत्तरम्हि (uttaramhi) or उत्तरे (uttare)	उत्तरेसु (uttaresu)
Vocative (calling)	उत्तर (uttara)	उत्तरा (uttarā)

Declension table of "उत्तरा" (feminine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	उत्तरा (uttarā)	उत्तरायो (uttarāyo) or उत्तरा (uttarā)
Accusative (second)	उत्तरं (uttaraṃ)	उत्तरायो (uttarāyo) or उत्तरा (uttarā)
Instrumental (third)	उत्तराय (uttarāya)	उत्तराहि (uttarāhi) or उत्तराभि (uttarābhi)
Dative (fourth)	उत्तराय (uttarāya)	उत्तरानं (uttarānaṃ)
Ablative (fifth)	उत्तराय (uttarāya)	उत्तराहि (uttarāhi) or उत्तराभि (uttarābhi)
Genitive (sixth)	उत्तराय (uttarāya)	उत्तरानं (uttarānaṃ)
Locative (seventh)	उत्तराय (uttarāya) or उत्तरायं (uttarāyaṃ)	उत्तरासु (uttarāsu)
Vocative (calling)	उत्तरे (uttare)	उत्तरायो (uttarāyo) or उत्तरा (uttarā)

Declension table of "उत्तर" (neuter)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	उत्तरं (uttaraṃ)	उत्तरानि (uttarāni)
Accusative (second)	उत्तरं (uttaraṃ)	उत्तरानि (uttarāni)
Instrumental (third)	उत्तरेन (uttarena)	उत्तरेहि (uttarehi) or उत्तरेभि (uttarebhi)
Dative (fourth)	उत्तरस्स (uttarassa) or उत्तराय (uttarāya) or उत्तरत्थं (uttaratthaṃ)	उत्तरानं (uttarānaṃ)
Ablative (fifth)	उत्तरस्मा (uttarasmā) or उत्तरम्हा (uttaramhā) or उत्तरा (uttarā)	उत्तरेहि (uttarehi) or उत्तरेभि (uttarebhi)
Genitive (sixth)	उत्तरस्स (uttarassa)	उत्तरानं (uttarānaṃ)
Locative (seventh)	उत्तरस्मिं (uttarasmiṃ) or उत्तरम्हि (uttaramhi) or उत्तरे (uttare)	उत्तरेसु (uttaresu)
Vocative (calling)	उत्तर (uttara)	उत्तरानि (uttarāni)

Noun

उत्तर n

1. Devanagari script form of uttara

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• উত্তৰ (Assamese script)
• ᬉᬢ᭄ᬢᬭ (Balinese script)
• উত্তর (Bengali script)
• 𑰄𑰝𑰿𑰝𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀉𑀢𑁆𑀢𑀭 (Brahmi script)
• ဥတ္တရ (Burmese script)
• ઉત્તર (Gujarati script)
• ਉਤ੍ਤਰ (Gurmukhi script)
• 𑌉𑌤𑍍𑌤𑌰 (Grantha script)
• ꦈꦠ꧀ꦠꦫ (Javanese script)
• 𑂇𑂞𑂹𑂞𑂩 (Kaithi script)
• ಉತ್ತರ (Kannada script)
• ឧត្តរ (Khmer script)
• ອຸຕ຺ຕຣ (Lao script)
• ഉത്തര (Malayalam script)
• ᡠᢠᢠᠠᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘄𑘝𑘿𑘝𑘨 (Modi script)
• ᠤᢐᢐᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑦤𑦽𑧠𑦽𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐄𑐟𑑂𑐟𑐬 (Newa script)
• ଉତ୍ତର (Odia script)
• ꢆꢡ꣄ꢡꢬ (Saurashtra script)
• 𑆇𑆠𑇀𑆠𑆫 (Sharada script)
• 𑖄𑖝𑖿𑖝𑖨 (Siddham script)
• උත‍්තර (Sinhalese script)
• 𑩐𑩒𑩫 𑪙𑩫𑩼 (Soyombo script)
• 𑚄𑚙𑚶𑚙𑚤 (Takri script)
• உத்தர (Tamil script)
• ఉత్తర (Telugu script)
• อุตฺตร (Thai script)
• ཨུ་ཏྟ་ར (Tibetan script)
• 𑒅𑒞𑓂𑒞𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨀𑨃𑨙𑩇𑨙𑨫 (Zanabazar Square script)

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /út.tɐ.ɾɐ/, [út̚.tɐ.ɾɐ]
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ˈut̪.t̪ɐ.ɾɐ/, [ˈut̪̚.t̪ɐ.ɾɐ]

Etymology 1

From Proto-Indo-Iranian *útˢtaras, from Proto-Indo-European *údteros (“higher; later”). Equivalent to उत्- (ut-) +‎ -तर (-tara). Cognate with Ancient Greek ὕστερος (hústeros, “latter”), Pashto استرۍ (ustərai).

Adjective

उत्तर • (úttara) stem

1. upper, higher, loftier
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.50.10:

     उद्व॒यं तम॑स॒स्परि॒ ज्योति॒ष्पश्य॑न्त॒ उत्त॑रम्।
     दे॒वं दे॑व॒त्रा सूर्य॒मग॑न्म॒ ज्योति॑रुत्त॒मम्॥

     údvayáṃ támasaspári jyótiṣpáśyanta úttaram.
     deváṃ devatrā́ sū́ryamáganma jyótiruttamám.

     Looking upon the loftier light above the darkness we have come
     To Sūrya, God among the Gods, the light that is most excellent.

2. better, superior
   • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.86.11:

     इ॒न्द्रा॒णीमा॒सु नारि॑षु सु॒भगा॑म॒हम॑श्रवम्।
     न॒ह्य॑स्या अप॒रं च॒न ज॒रसा॒ मर॑ते॒ पति॒र्विश्व॑स्मा॒दिन्द्र॒ उत्त॑रः॥

     indrāṇī́māsú nā́riṣu subhágāmahámaśravam.
     nahyàsyā aparáṃ caná jarásā márate pátirvíśvasmādíndra úttaraḥ.

     So I have heard Indrāṇī being called most fortunate among these women,
     For never shall her Consort die in future time through length of days. Superior is Indra to all.

3. later, subsequent, following, latter
4. north direction

Usage notes

While using the term in sense of "better", always ablative case is used for the term which is better than something.

Declension

Masculine a-stem declension of उत्तर (úttara)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उत्तरः úttaraḥ	उत्तरौ / उत्तरा¹ úttarau / úttarā¹	उत्तराः / उत्तरासः¹ úttarāḥ / úttarāsaḥ¹
Vocative	उत्तर úttara	उत्तरौ / उत्तरा¹ úttarau / úttarā¹	उत्तराः / उत्तरासः¹ úttarāḥ / úttarāsaḥ¹
Accusative	उत्तरम् úttaram	उत्तरौ / उत्तरा¹ úttarau / úttarā¹	उत्तरान् úttarān
Instrumental	उत्तरेण úttareṇa	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरैः / उत्तरेभिः¹ úttaraiḥ / úttarebhiḥ¹
Dative	उत्तराय úttarāya	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ
Ablative	उत्तरात् úttarāt	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ
Genitive	उत्तरस्य úttarasya	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तराणाम् úttarāṇām
Locative	उत्तरे úttare	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तरेषु úttareṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of उत्तरा (úttarā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उत्तरा úttarā	उत्तरे úttare	उत्तराः úttarāḥ
Vocative	उत्तरे úttare	उत्तरे úttare	उत्तराः úttarāḥ
Accusative	उत्तराम् úttarām	उत्तरे úttare	उत्तराः úttarāḥ
Instrumental	उत्तरया / उत्तरा¹ úttarayā / úttarā¹	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तराभिः úttarābhiḥ
Dative	उत्तरायै úttarāyai	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तराभ्यः úttarābhyaḥ
Ablative	उत्तरायाः / उत्तरायै² úttarāyāḥ / úttarāyai²	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तराभ्यः úttarābhyaḥ
Genitive	उत्तरायाः / उत्तरायै² úttarāyāḥ / úttarāyai²	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तराणाम् úttarāṇām
Locative	उत्तरायाम् úttarāyām	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तरासु úttarāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of उत्तर (úttara)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उत्तरम् úttaram	उत्तरे úttare	उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹
Vocative	उत्तर úttara	उत्तरे úttare	उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹
Accusative	उत्तरम् úttaram	उत्तरे úttare	उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹
Instrumental	उत्तरेण úttareṇa	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरैः / उत्तरेभिः¹ úttaraiḥ / úttarebhiḥ¹
Dative	उत्तराय úttarāya	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ
Ablative	उत्तरात् úttarāt	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ
Genitive	उत्तरस्य úttarasya	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तराणाम् úttarāṇām
Locative	उत्तरे úttare	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तरेषु úttareṣu
Notes	¹Vedic

Coordinate terms

• (compass points)

पश्चिमोत्तर (paścimottara)	उत्तर (uttara)	ईशान (īśāna)
पश्चिम (paścima)		पूर्व (pūrva)
दक्षिणपश्चिम (dakṣiṇapaścima)	दक्षिण (dakṣiṇa)	दक्षिणपूर्व (dakṣiṇapūrva)

Noun

उत्तर • (úttara) stem, n

1. "subsequent speech", an answer, reply

Declension

Neuter a-stem declension of उत्तर (úttara)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उत्तरम् úttaram	उत्तरे úttare	उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹
Vocative	उत्तर úttara	उत्तरे úttare	उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹
Accusative	उत्तरम् úttaram	उत्तरे úttare	उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹
Instrumental	उत्तरेण úttareṇa	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरैः / उत्तरेभिः¹ úttaraiḥ / úttarebhiḥ¹
Dative	उत्तराय úttarāya	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ
Ablative	उत्तरात् úttarāt	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ
Genitive	उत्तरस्य úttarasya	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तराणाम् úttarāṇām
Locative	उत्तरे úttare	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तरेषु úttareṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

• Bengali: উত্তর (uttor)
• → Hindi: उत्तर (uttar)
• → Kannada: ಉತ್ತರ (uttara)
• → Malay: utara, utară (1924-1972)
  • → Indonesian: utara
• → Malayalam: ഉത്തര (uttara)
• → Marathi: उत्तर (uttar)
• Pali: uttara
  • → Burmese: ဥတ္တရ (utta.ra.)
  • → Khmer: ឧត្តរ (ʼutdɑɑ)
  • → Thai: อุดร (ù-dɔɔn)
• → Punjabi: ਉੱਤਰ (uttar)
• Rohingya: uttor, utor
• Helu Prakrit: 𑀉𑀢𑁆𑀢𑀭 (uttara)
  • Dhivehi: އުތުރު (uturu)
• → Tamil: உத்தரவு (uttaravu)

Etymology 2

उद्- (ud-, “over, above”) +‎ तॄ (tṝ, “to cross”).

Adjective

उत्तर • (úttara) stem

1. crossing over
2. to be crossed

Declension

Masculine a-stem declension of उत्तर (úttara)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उत्तरः úttaraḥ	उत्तरौ / उत्तरा¹ úttarau / úttarā¹	उत्तराः / उत्तरासः¹ úttarāḥ / úttarāsaḥ¹
Vocative	उत्तर úttara	उत्तरौ / उत्तरा¹ úttarau / úttarā¹	उत्तराः / उत्तरासः¹ úttarāḥ / úttarāsaḥ¹
Accusative	उत्तरम् úttaram	उत्तरौ / उत्तरा¹ úttarau / úttarā¹	उत्तरान् úttarān
Instrumental	उत्तरेण úttareṇa	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरैः / उत्तरेभिः¹ úttaraiḥ / úttarebhiḥ¹
Dative	उत्तराय úttarāya	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ
Ablative	उत्तरात् úttarāt	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ
Genitive	उत्तरस्य úttarasya	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तराणाम् úttarāṇām
Locative	उत्तरे úttare	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तरेषु úttareṣu
Notes	¹Vedic

Feminine ā-stem declension of उत्तरा (úttarā)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उत्तरा úttarā	उत्तरे úttare	उत्तराः úttarāḥ
Vocative	उत्तरे úttare	उत्तरे úttare	उत्तराः úttarāḥ
Accusative	उत्तराम् úttarām	उत्तरे úttare	उत्तराः úttarāḥ
Instrumental	उत्तरया / उत्तरा¹ úttarayā / úttarā¹	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तराभिः úttarābhiḥ
Dative	उत्तरायै úttarāyai	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तराभ्यः úttarābhyaḥ
Ablative	उत्तरायाः / उत्तरायै² úttarāyāḥ / úttarāyai²	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तराभ्यः úttarābhyaḥ
Genitive	उत्तरायाः / उत्तरायै² úttarāyāḥ / úttarāyai²	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तराणाम् úttarāṇām
Locative	उत्तरायाम् úttarāyām	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तरासु úttarāsu
Notes	¹Vedic ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of उत्तर (úttara)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	उत्तरम् úttaram	उत्तरे úttare	उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹
Vocative	उत्तर úttara	उत्तरे úttare	उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹
Accusative	उत्तरम् úttaram	उत्तरे úttare	उत्तराणि / उत्तरा¹ úttarāṇi / úttarā¹
Instrumental	उत्तरेण úttareṇa	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरैः / उत्तरेभिः¹ úttaraiḥ / úttarebhiḥ¹
Dative	उत्तराय úttarāya	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ
Ablative	उत्तरात् úttarāt	उत्तराभ्याम् úttarābhyām	उत्तरेभ्यः úttarebhyaḥ
Genitive	उत्तरस्य úttarasya	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तराणाम् úttarāṇām
Locative	उत्तरे úttare	उत्तरयोः úttarayoḥ	उत्तरेषु úttareṣu
Notes	¹Vedic