Hindi

edit

Etymology

edit

Learned borrowing from Sanskrit उत्तर (uttara).

Pronunciation

edit
  • (Delhi) IPA(key): /ʊt̪.t̪əɾ/, [ʊt̪̚.t̪ɐɾ], /uːt̪.t̪əɾ/, [uːt̪̚.t̪ɐɾ]

Noun

edit

उत्तर (uttarm (Urdu spelling اُتر)

  1. reply, answer
    Synonym: जवाब (javāb)
    इस उत्तर ने हमें निराश कर दिया।
    is uttar ne hamẽ nirāś kar diyā.
    This reply disappointed us.
  2. north (cardinal direction)

Declension

edit

Coordinate terms

edit

compass points:  [edit]

पश्चिमोत्तर (paścimottar) उत्तर (uttar) पूर्वोत्तर (pūrvottar)
पश्चिम (paścim)   पूर्व (pūrv)
दक्षिण-पश्चिम (dakṣiṇ-paścim) दक्षिण (dakṣiṇ) दक्षिण-पूर्व (dakṣiṇ-pūrv)

Adjective

edit

उत्तर (uttar) (indeclinable, Urdu spelling اُتر)

  1. north, northern
    Antonym: दक्षिण (dakṣiṇ)
    वह उत्तर-पूर्व एशिया जाना चाहता है।
    vah uttar-pūrv eśiyā jānā cāhtā hai.
    He wants to go to north-east Asia.
  2. (in compounds) following, after, subsequent

References

edit

Konkani

edit

Etymology

edit

Learned borrowing from Sanskrit उत्तर (uttara).

Pronunciation

edit

Noun

edit

उत्तर (uttar) (Latin script uttor, Kannada script ಉತ್ತರ್)

  1. north

See also

edit

Template:list:compass points/kok

References

edit
  • Pushpak Bhattacharyya (2017) IndoWordNet[2]

Marathi

edit
 
उत्तर दिशा

Etymology

edit

Learned borrowing from Sanskrit उत्तर (uttara).

Pronunciation

edit

Adjective

edit

उत्तर (uttar)

  1. northern

Noun

edit

उत्तर (uttarf

  1. north

Noun

edit

उत्तर (uttarn

  1. answer, reply

Declension

edit
Declension of उत्तर (neut cons-stem)
direct
singular
उत्तर
uttar
direct
plural
उत्तरे, उत्तरं
uttare, uttara
singular
एकवचन
plural
अनेकवचन
nominative
प्रथमा
उत्तर
uttar
उत्तरे, उत्तरं
uttare, uttara
oblique
सामान्यरूप
उत्तरा
uttarā
उत्तरां-
uttarān-
acc. / dative
द्वितीया / चतुर्थी
उत्तराला
uttarālā
उत्तरांना
uttarānnā
ergative उत्तराने, उत्तरानं
uttarāne, uttarāna
उत्तरांनी
uttarānnī
instrumental उत्तराशी
uttarāśī
उत्तरांशी
uttarānśī
locative
सप्तमी
उत्तरात
uttarāt
उत्तरांत
uttarāt
vocative
संबोधन
उत्तरा
uttarā
उत्तरांनो
uttarānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions.
There is no space between the stem and the postposition.
Locative Note: -त (-ta) is a postposition.
Genitive declension of उत्तर (neut cons-stem)
masculine object
पुल्लिंगी कर्म
feminine object
स्त्रीलिंगी कर्म
neuter object
नपुसकलिंगी कर्म
oblique
सामान्यरूप
singular
एकवचन
plural
अनेकवचन
singular
एकवचन
plural
अनेकवचन
singular*
एकवचन
plural
अनेकवचन
singular subject
एकवचनी कर्ता
उत्तराचा
uttarāċā
उत्तराचे
uttarāċe
उत्तराची
uttarācī
उत्तराच्या
uttarācā
उत्तराचे, उत्तराचं
uttarāċe, uttarāċa
उत्तराची
uttarācī
उत्तराच्या
uttarācā
plural subject
अनेकवचनी कर्ता
उत्तरांचा
uttarānċā
उत्तरांचे
uttarānċe
उत्तरांची
uttarāñcī
उत्तरांच्या
uttarāncā
उत्तरांचे, उत्तरांचं
uttarānċe, uttarānċa
उत्तरांची
uttarāñcī
उत्तरांच्या
uttarāñcā
* Note: Word-final (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as (a).
Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

See also

edit

References

edit
  • Berntsen, Maxine (1982–1983) “उत्तर”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies

Nepali

edit

Etymology

edit

Learned borrowing from Sanskrit उत्तर (uttara).

Pronunciation

edit

Noun

edit

उत्तर (uttar)

  1. north
  2. answer, reply
    उत्तर-कापी  ―  uttar-kāpī  ―  answer-sheet
  3. argument

Further reading

edit
  • उत्तर”, in नेपाली बृहत् शब्दकोश (nepālī br̥hat śabdakoś) [Comprehensive Nepali Dictionary]‎[3], Kathmandu: Nepal Academy, 2018
  • Schmidt, Ruth L. (1993) “उत्तर”, in A Practical Dictionary of Modern Nepali, Ratna Sagar

Pali

edit

Alternative forms

edit

Adjective

edit

उत्तर

  1. Devanagari script form of uttara

Declension

edit

Noun

edit

उत्तर n

  1. Devanagari script form of uttara

Sanskrit

edit

Alternative scripts

edit

Pronunciation

edit

Etymology 1

edit

From Proto-Indo-Iranian *útˢtaras, from Proto-Indo-European *údteros (higher; later). Equivalent to उद्- (ud-) +‎ -तर (-tara). Cognate with Ancient Greek ὕστερος (hústeros, latter), Pashto استرۍ (ustərai).[1]

Adjective

edit

उत्तर (úttara) stem

  1. upper, higher, loftier
    • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 1.50.10:
      उद्व॒यं तम॑स॒स्परि॒ ज्योति॒ष्पश्य॑न्त॒ उत्त॑रम्
      दे॒वं दे॑व॒त्रा सूर्य॒मग॑न्म॒ ज्योति॑रुत्त॒मम्॥
      údvayáṃ támasaspári jyótiṣpáśyanta úttaram.
      deváṃ devatrā́ sū́ryamáganma jyótiruttamám.
      Looking upon the loftier light above the darkness we have come
      To Sūrya, God among the Gods, the light that is most excellent.
  2. better, superior
    • c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 10.86.11:
      इ॒न्द्रा॒णीमा॒सु नारि॑षु सु॒भगा॑म॒हम॑श्रवम्।
      न॒ह्य॑स्या अप॒रं च॒न ज॒रसा॒ मर॑ते॒ पति॒र्विश्व॑स्मा॒दिन्द्र॒ उत्त॑रः
      indrāṇī́māsú nā́riṣu subhágāmahámaśravam.
      nahyàsyā aparáṃ caná jarásā márate pátirvíśvasmādíndra úttaraḥ.
      So I have heard Indrāṇī being called most fortunate among these women,
      For never shall her Consort die in future time through length of days. Superior is Indra to all.
  3. later, subsequent, following, latter
  4. north direction
Usage notes
edit

While using the term in sense of "better", always ablative case is used for the term which is better than something.

Declension
edit
Masculine a-stem declension of उत्तर
singular dual plural
nominative उत्तरः (úttaraḥ) उत्तरौ (úttarau)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
उत्तराः (úttarāḥ)
उत्तरासः¹ (úttarāsaḥ¹)
vocative उत्तर (úttara) उत्तरौ (úttarau)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
उत्तराः (úttarāḥ)
उत्तरासः¹ (úttarāsaḥ¹)
accusative उत्तरम् (úttaram) उत्तरौ (úttarau)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
उत्तरान् (úttarān)
instrumental उत्तरेण (úttareṇa) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरैः (úttaraiḥ)
उत्तरेभिः¹ (úttarebhiḥ¹)
dative उत्तराय (úttarāya) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरेभ्यः (úttarebhyaḥ)
ablative उत्तरात् (úttarāt) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरेभ्यः (úttarebhyaḥ)
genitive उत्तरस्य (úttarasya) उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तराणाम् (úttarāṇām)
locative उत्तरे (úttare) उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तरेषु (úttareṣu)
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of उत्तरा
singular dual plural
nominative उत्तरा (úttarā) उत्तरे (úttare) उत्तराः (úttarāḥ)
vocative उत्तरे (úttare) उत्तरे (úttare) उत्तराः (úttarāḥ)
accusative उत्तराम् (úttarām) उत्तरे (úttare) उत्तराः (úttarāḥ)
instrumental उत्तरया (úttarayā)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तराभिः (úttarābhiḥ)
dative उत्तरायै (úttarāyai) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तराभ्यः (úttarābhyaḥ)
ablative उत्तरायाः (úttarāyāḥ)
उत्तरायै² (úttarāyai²)
उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तराभ्यः (úttarābhyaḥ)
genitive उत्तरायाः (úttarāyāḥ)
उत्तरायै² (úttarāyai²)
उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तराणाम् (úttarāṇām)
locative उत्तरायाम् (úttarāyām) उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तरासु (úttarāsu)
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of उत्तर
singular dual plural
nominative उत्तरम् (úttaram) उत्तरे (úttare) उत्तराणि (úttarāṇi)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
vocative उत्तर (úttara) उत्तरे (úttare) उत्तराणि (úttarāṇi)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
accusative उत्तरम् (úttaram) उत्तरे (úttare) उत्तराणि (úttarāṇi)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
instrumental उत्तरेण (úttareṇa) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरैः (úttaraiḥ)
उत्तरेभिः¹ (úttarebhiḥ¹)
dative उत्तराय (úttarāya) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरेभ्यः (úttarebhyaḥ)
ablative उत्तरात् (úttarāt) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरेभ्यः (úttarebhyaḥ)
genitive उत्तरस्य (úttarasya) उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तराणाम् (úttarāṇām)
locative उत्तरे (úttare) उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तरेषु (úttareṣu)
  • ¹Vedic
Coordinate terms
edit

compass points:  [edit]

पश्चिमोत्तर (paścimottara) उत्तर (uttara) ईशान (īśāna)
पश्चिम (paścima)   पूर्व (pūrva)
दक्षिणपश्चिम (dakṣiṇapaścima) दक्षिण (dakṣiṇa) दक्षिणपूर्व (dakṣiṇapūrva)

Noun

edit

उत्तर (úttara) stemn

  1. "subsequent speech", an answer, reply
Declension
edit
Neuter a-stem declension of उत्तर
singular dual plural
nominative उत्तरम् (úttaram) उत्तरे (úttare) उत्तराणि (úttarāṇi)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
vocative उत्तर (úttara) उत्तरे (úttare) उत्तराणि (úttarāṇi)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
accusative उत्तरम् (úttaram) उत्तरे (úttare) उत्तराणि (úttarāṇi)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
instrumental उत्तरेण (úttareṇa) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरैः (úttaraiḥ)
उत्तरेभिः¹ (úttarebhiḥ¹)
dative उत्तराय (úttarāya) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरेभ्यः (úttarebhyaḥ)
ablative उत्तरात् (úttarāt) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरेभ्यः (úttarebhyaḥ)
genitive उत्तरस्य (úttarasya) उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तराणाम् (úttarāṇām)
locative उत्तरे (úttare) उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तरेषु (úttareṣu)
  • ¹Vedic
Descendants
edit

Etymology 2

edit

उद्- (ud-, over, above) +‎ तॄ (tṝ, to cross).

Adjective

edit

उत्तर (úttara) stem

  1. crossing over[2]
  2. to be crossed[2]
Declension
edit
Masculine a-stem declension of उत्तर
singular dual plural
nominative उत्तरः (úttaraḥ) उत्तरौ (úttarau)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
उत्तराः (úttarāḥ)
उत्तरासः¹ (úttarāsaḥ¹)
vocative उत्तर (úttara) उत्तरौ (úttarau)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
उत्तराः (úttarāḥ)
उत्तरासः¹ (úttarāsaḥ¹)
accusative उत्तरम् (úttaram) उत्तरौ (úttarau)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
उत्तरान् (úttarān)
instrumental उत्तरेण (úttareṇa) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरैः (úttaraiḥ)
उत्तरेभिः¹ (úttarebhiḥ¹)
dative उत्तराय (úttarāya) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरेभ्यः (úttarebhyaḥ)
ablative उत्तरात् (úttarāt) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरेभ्यः (úttarebhyaḥ)
genitive उत्तरस्य (úttarasya) उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तराणाम् (úttarāṇām)
locative उत्तरे (úttare) उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तरेषु (úttareṣu)
  • ¹Vedic
Feminine ā-stem declension of उत्तरा
singular dual plural
nominative उत्तरा (úttarā) उत्तरे (úttare) उत्तराः (úttarāḥ)
vocative उत्तरे (úttare) उत्तरे (úttare) उत्तराः (úttarāḥ)
accusative उत्तराम् (úttarām) उत्तरे (úttare) उत्तराः (úttarāḥ)
instrumental उत्तरया (úttarayā)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तराभिः (úttarābhiḥ)
dative उत्तरायै (úttarāyai) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तराभ्यः (úttarābhyaḥ)
ablative उत्तरायाः (úttarāyāḥ)
उत्तरायै² (úttarāyai²)
उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तराभ्यः (úttarābhyaḥ)
genitive उत्तरायाः (úttarāyāḥ)
उत्तरायै² (úttarāyai²)
उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तराणाम् (úttarāṇām)
locative उत्तरायाम् (úttarāyām) उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तरासु (úttarāsu)
  • ¹Vedic
  • ²Brāhmaṇas
Neuter a-stem declension of उत्तर
singular dual plural
nominative उत्तरम् (úttaram) उत्तरे (úttare) उत्तराणि (úttarāṇi)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
vocative उत्तर (úttara) उत्तरे (úttare) उत्तराणि (úttarāṇi)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
accusative उत्तरम् (úttaram) उत्तरे (úttare) उत्तराणि (úttarāṇi)
उत्तरा¹ (úttarā¹)
instrumental उत्तरेण (úttareṇa) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरैः (úttaraiḥ)
उत्तरेभिः¹ (úttarebhiḥ¹)
dative उत्तराय (úttarāya) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरेभ्यः (úttarebhyaḥ)
ablative उत्तरात् (úttarāt) उत्तराभ्याम् (úttarābhyām) उत्तरेभ्यः (úttarebhyaḥ)
genitive उत्तरस्य (úttarasya) उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तराणाम् (úttarāṇām)
locative उत्तरे (úttare) उत्तरयोः (úttarayoḥ) उत्तरेषु (úttareṣu)
  • ¹Vedic

References

edit
  1. ^ Mayrhofer, Manfred (1992) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎[1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 213
  2. 2.0 2.1 Monier Williams (1899) “Út-tara”, in A Sanskrit–English Dictionary, [], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 179/2.