bać
See also: Appendix:Variations of "bac"
Old Polish edit
Alternative forms edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Slavic *bojàti First attested in the second half of the 14th century.
Pronunciation edit
Verb edit
bać impf
- (reflexive with się) to be afraid, to fear [+genitive = of what] or [+infinitive = to do what]
- Synonym: lękać się
- 1880 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, volume I, page 99:
- Abyscze sze nye bogely ne timveritis (timorem... eorum ne timueritis I Pet 3, 14)
- [Abyście sie nie bojeli ne timveritis (timorem... eorum ne timueritis I Pet 3, 14)]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][2], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 26, 5:
- Acz vstawø przeciwo mne grodi, ne bødze se bacz serce moie (non timebit cor meum)
- [Acz ustawią przeciwo mnie grody, nie będzie sie bać sierce moje (non timebit cor meum)]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][3], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 5:
- I wpuscil w usta moia pene nowe, pastnkø bogu naszemu. Vzrzø mnodzi y bødø se bacz y bødø pwacz w gospodna (et timebunt et sperabunt in domino)
- [I wpuścił w usta moja pienie nowe, piastnkę Bogu naszemu. Uźrzą mnodzy i będą sie bać, i będą pwać w Gospodna (et timebunt et sperabunt in Domino)]
- 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 292:
- Szvyathloscz bosza ogarnąla ony i baly szyą boyasznyą vyelyką (timuerunt timore magno Luc 2, 9)
- [Światłość boża ogarnęła ony i bali się bojaźnią wieliką (timuerunt timore magno Luc 2, 9)]
- Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie[4], Krakow, page 11 b:
- On gego [g]grosz ne bal szø gest byl
- [On jego groz nie bał się jest był]
- 1922 [End of the 14th century], Jan Łoś, editor, Początki piśmiennictwa polskiego. (Przegląd zabytków językowych)[5], page 232:
- […] gesc wam boyøcym sye boga wsznydze
- [ […] jeść wam bojącym sie Boga wznidzie]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][6], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 64, 8:
- Zamøczø se pogani y bacz se bødø, gisz przebiwaiø na conczoch, od znamon twogich (turbabuntur gentes et timebunt, qui habitant terminos, a signis tuis)
- [Zamącą sie pogani i bać sie będą, jiż przebywają na końcoch, od znamion twojich (turbabuntur gentes et timebunt, qui habitant terminos, a signis tuis)]
- 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 42:
- Czvdzego drapycz szą nye boyą (aliena rapere non formidant)
- [Cudzego drapić się nie boją (aliena rapere non formidant)]
- 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 235:
- Boymisch syą, bichom pichą krolewstwa nyebyeskyego nye straczily
- [Bojmyż się, bychom pychą krolewstwa niebieskiego nie stracili]
- (reflexive with się) to be afraid for; to worry, to fret [+ o (accusative) = for what]
- Synonym: lękać się
- 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 248:
- Czlowyek, czsso nawyączey myluge, o tho syą bogi nawyączey y ląka
- [Człowiek, czso nawięcej miłuje, o to się boji nawięcej i lęka]
Derived terms edit
adverb
adjective
noun
Related terms edit
adjective
nouns
Descendants edit
References edit
- Boryś, Wiesław (2005) “bać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “bać”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Mańczak, Witold (2017) “bać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “bać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- Brückner, Aleksander (1927) “bać_się”, in Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), Warsaw: Wiedza Powszechna
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “bać (się), bojeć (się)”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish bać.
Pronunciation edit
- IPA(key): /bat͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈbɒt͡ɕ/
Audio, bać się (file) - Rhymes: -at͡ɕ
- Syllabification: bać
- Homophone: Bać
Verb edit
bać impf
- (reflexive with się) to fear, to be afraid of something [+genitive = of what] or [+infinitive = to do what]
- Synonyms: see Thesaurus:bać się
- bać się Boga ― to fear God
- bać się ciemności ― to be afraid of the dark
- bać się konkurencji ― to be afraid of competition
- bać się konsekwencji ― to be afraid of consequences
- bać się ośmieszenia ― to be afraid of ridicule
- bać się podejmować decyzję ― to be afraid to make a decision
- bać się przyszłości ― to fear the future
- bać się śmierci ― to be afraid of death
- bać się reformy ― to be afraid of change
- bać się ryzyka ― to be afraid of a risk
- Boję się tego egzaminu, bo prawie się do niego nie uczyłem. ― I am afraid of this exam, because I haven't studied for it almost at all.
- (reflexive with się) to fear, to be afraid for, to worry about something [+ o (accusative) = for what]
- bać się o dzieci ― to fear for the children
Conjugation edit
Conjugation of bać impf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | bać | ||||||||||||||||||
present tense | 1st | boję | boimy | ||||||||||||||||
2nd | boisz | boicie | |||||||||||||||||
3rd | boi | boją | |||||||||||||||||
impersonal | boi się | ||||||||||||||||||
past tense | 1st | bałem, -(e)m bał |
bałam, -(e)m bała |
bałom, -(e)m bało |
baliśmy, -(e)śmy bali |
bałyśmy, -(e)śmy bały | |||||||||||||
2nd | bałeś, -(e)ś bał |
bałaś, -(e)ś bała |
bałoś, -(e)ś bało |
baliście, -(e)ście bali |
bałyście, -(e)ście bały | ||||||||||||||
3rd | bał | bała | bało | bali | bały | ||||||||||||||
impersonal | bano | ||||||||||||||||||
future tense | 1st | będę bał, będę bać |
będę bała, będę bać |
będę bało, będę bać |
będziemy bali, będziemy bać |
będziemy bały, będziemy bać | |||||||||||||
2nd | będziesz bał, będziesz bać |
będziesz bała, będziesz bać |
będziesz bało, będziesz bać |
będziecie bali, będziecie bać |
będziecie bały, będziecie bać | ||||||||||||||
3rd | będzie bał, będzie bać |
będzie bała, będzie bać |
będzie bało, będzie bać |
będą bali, będą bać |
będą bały, będą bać | ||||||||||||||
impersonal | będzie bać się | ||||||||||||||||||
conditional | 1st | bałbym, bym bał |
bałabym, bym bała |
bałobym, bym bało |
balibyśmy, byśmy bali |
bałybyśmy, byśmy bały | |||||||||||||
2nd | bałbyś, byś bał |
bałabyś, byś bała |
bałobyś, byś bało |
balibyście, byście bali |
bałybyście, byście bały | ||||||||||||||
3rd | bałby, by bał |
bałaby, by bała |
bałoby, by bało |
baliby, by bali |
bałyby, by bały | ||||||||||||||
impersonal | bano by | ||||||||||||||||||
imperative | 1st | niech boję | bójmy | ||||||||||||||||
2nd | bój | bójcie | |||||||||||||||||
3rd | niech boi | niech boją | |||||||||||||||||
active adjectival participle | bojący | bojąca | bojące | bojący | bojące | ||||||||||||||
contemporary adverbial participle | bojąc | ||||||||||||||||||
verbal noun | banie |
Derived terms edit
interjection
Related terms edit
adjectives
adverbs
nouns
verb
Trivia edit
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), bać is one of the most used words in Polish, appearing 0 times in scientific texts, 1 time in news, 3 times in essays, 23 times in fiction, and 95 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 122 times, making it the 491st most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References edit
Further reading edit
- bać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- bać in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Paweł Kupiszewski (09.12.2021) “BAĆ SIĘ, *BAĆ, *BOJAĆ SIĘ, BOIĆ SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “bać”, in Słownik języka polskiego[7]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “bać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[8]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bać się”, in Słownik języka polskiego[9] (in Polish), volume 1, Warsaw, page 81
- bać się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
- Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “bać się”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), →ISBN