jedność

See also: jednosc

Old Polish

Etymology

From jeden +‎ -ość. First attested in 1420.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /jɛdnɔɕt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /jɛdnɔɕt͡ɕ/

Noun

jedność f

1. (attested in Greater Poland) unity (state of being one or undivided)
   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume XXII, page 246:

     Eze we wschem stworzenyu zawszde geno ss drugyem nye ma sslączenya w gednoscz, nysze casde chcze bicz za syą samo

     [Eże we wszem stworzeniu zawżde jeno z drugiem nie ma słączenia w jedność, niże każde chce być za się samo]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 62v:

     Idemptitas eynigkeyt yednoscz

     [Idemptitas eynigkeyt jedność]

2. unity (agreement, unanimity)
   • 1424, Kanon mszy św., Canon missae., volume III, page 64:

     Ymeycze twardoscz y gednoscz w pokoyv y lasky

     [Imiejcie twardość i jedność [w] pokoju i łaski]

3. society
   • 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[4], [5], [6]}, volume XXIII, page 306:

     Zrzadzil yedna iednoscz unam facit rempublicam

     [Zrządził jedną jedność unam facit rempublicam]

4. mutual relations, communion, being together
   • 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[7], [8], [9]}, volume XXIII, page 304:

     Yednoscz commercium

     [Jedność commercium]

Descendants

• Masurian: jednoszcz
• Polish: jedność
• Silesian: jedność

References

• Bańkowski, Andrzej (2000) “jedność”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “jedność”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “jedność”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish jedność. By surface analysis, jeden +‎ -ość. Compare Kashubian jednosc.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈjɛd.nɔɕt͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈjɛd.nɔɕt͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛdnɔɕt͡ɕ
• Syllabification: jed‧ność

Noun

jedność f (related adjective jednościowy)

1. unity (state of being one or undivided) [with z (+ instrumental) ‘with what’]

   Synonyms: całość, jednia

   1. (Middle Polish, Christianity) unity (oneness of the Holy Trinity)
2. unity (agreement; harmony)

   Synonym: zgoda

3. (mathematics) unity (the number 1)

   Synonyms: jeden, jedynka

4. (philosophy) unity; wholeness (commonality and uniqueness of the essence, basis or principle of something)

   Synonym: spójność

5. (mathematics, in a decimal system) numbers from 1-9
6. (in the plural) units (digits appearing in the last or last position before the decimal point in the decimal notation of a number)
7. (obsolete, rare, education) one (lowest or highest grade)
8. (obsolete) one and the same; identicalness

   Synonym: identyczność

9. (Middle Polish, music) euphonia (agreement of tones)

Declension

Declension of jedność

	singular
nominative	jedność
genitive	jedności
dative	jedności
accusative	jedność
instrumental	jednością
locative	jedności
vocative	jedności

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), jedność is one of the most used words in Polish, appearing 12 times in scientific texts, 27 times in news, 28 times in essays, 0 times in fiction, and 0 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 67 times, making it the 962nd most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• jedność in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• jedności in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• jedność in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “jedność”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “JEDNOŚĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 08.10.2018
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “jedność”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “jedność”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “jedność”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 162

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish jedność. By surface analysis, jeden +‎ -ość.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈjɛdnɔɕt͡ɕ/
• Rhymes: -ɛdnɔɕt͡ɕ
• Syllabification: jed‧ność

Noun

jedność f

1. unity (state of being one or undivided)

Further reading

• jedność in silling.org
• Henryk Jaroszewicz (2022) “jedność”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 85