See also: przemōwić

Old Polish

edit

Etymology

edit

From prze- +‎ mówić. First attested in the 15th century.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): (10th–15th CE) /pr̝ɛmɔːvit͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /pr̝ɛmovit͡ɕ/

Verb

edit

przemówić pf

  1. (attested in Masovia, Lesser Poland) to begin speaking [with do (+ genitive) or ku (+ dative) ‘to whom’]
  2. (attested in Masovia) to utter
  3. (attested in Lesser Poland) to talk over to talk around
    • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie[7], Krakow, page gl. 70b:
      Velebna cystota te to defky byla gest, yscy ona any bogadstwem, any *groso ne dala sø gest przemouicz
      [Wielebna czystota te to dziewki była jest, iżci ona ani bogatstwem, any grozą nie dała się jest przemowić]

Derived terms

edit
nouns

Descendants

edit
  • Polish: przemówić
  • Silesian: przemōwić

References

edit
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “przemówić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “przemówić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

edit

Etymology

edit

Inherited from Old Polish przemówić. By surface analysis, prze- +‎ mówić. Compare Czech přemluvit.

Pronunciation

edit
 
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -uvit͡ɕ
  • Syllabification: prze‧mó‧wić

Verb

edit

przemówić pf (imperfective przemawiać)

  1. (intransitive) to speak (to deliver a message to a group; to deliver a speech) [with do (+ genitive) ‘to whom’]
  2. (intransitive) to speak up (to gain the ability speak)
  3. (intransitive) to speak up (to begin speaking)
    Synonym: odezwać się
  4. (intransitive, literary) to put in a good word [with za (+ instrumental) ‘for whom’]
    Synonym: wstawić się
  5. (intransitive) to speak to (to speak to someone in a particular manner) [with do (+ genitive) ‘to whom’]
  6. (intransitive) to speak through (to appear in someone's behavior) [with przez (+ accusative) ‘through whom’]
  7. (transitive) to talk over to talk around [with do (+ genitive) ‘to whom’]
  8. (intransitive) to speak for, to speak against (to attest to something's benefit or detriment) [with za (+ instrumental) ‘for what’], [with przeciwko (+ dative) ‘against what’]
  9. (reflexive with się, archaic) to argue, to fight

Conjugation

edit
Conjugation of przemówić pf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive przemówić
future tense 1st przemówię przemówimy
2nd przemówisz przemówicie
3rd przemówi przemówią
impersonal przemówi się
past tense 1st przemówiłem,
-(e)m przemówił
przemówiłam,
-(e)m przemówiła
przemówiłom,
-(e)m przemówiło
przemówiliśmy,
-(e)śmy przemówili
przemówiłyśmy,
-(e)śmy przemówiły
2nd przemówiłeś,
-(e)ś przemówił
przemówiłaś,
-(e)ś przemówiła
przemówiłoś,
-(e)ś przemówiło
przemówiliście,
-(e)ście przemówili
przemówiłyście,
-(e)ście przemówiły
3rd przemówił przemówiła przemówiło przemówili przemówiły
impersonal przemówiono
conditional 1st przemówiłbym,
bym przemówił
przemówiłabym,
bym przemówiła
przemówiłobym,
bym przemówiło
przemówilibyśmy,
byśmy przemówili
przemówiłybyśmy,
byśmy przemówiły
2nd przemówiłbyś,
byś przemówił
przemówiłabyś,
byś przemówiła
przemówiłobyś,
byś przemówiło
przemówilibyście,
byście przemówili
przemówiłybyście,
byście przemówiły
3rd przemówiłby,
by przemówił
przemówiłaby,
by przemówiła
przemówiłoby,
by przemówiło
przemówiliby,
by przemówili
przemówiłyby,
by przemówiły
impersonal przemówiono by
imperative 1st niech przemówię przemówmy
2nd przemów przemówcie
3rd niech przemówi niech przemówią
anterior adverbial participle przemówiwszy
verbal noun przemówienie

Derived terms

edit
nouns
verbs
edit
noun
adjectives
nouns
verbs

Further reading

edit