przypowieść

Old Polish

Etymology

Deverbal from przypowiedzieć under influence of powieść. First attested in 1396.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pr̝ipɔvjɛ(ː)ɕt͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /pr̝ipɔvjɛɕt͡ɕ/, /pr̝ipɔvjeɕt͡ɕ/

Noun

przypowieść f

1. parable; proverb
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[1], page 679:

     Czo movyl myly Cristus... nyeczo bylo yavno..., a nyeczo bylo tayemno, yze v przykladzyech albo v przypovyesczyach vyele ych slyschacz nye rozvmyely

     [Co mowił miły Krystus... nieco było jawno..., a nieco było tajemno, iże w przykładziech albo w przypowieściach wiele ich słysząc nie rozumieli]

2. (law, attested in Masovia) summons to court for compensation or consideration of a claimant's claims

   Synonyms: przypowiedanie, przypowiestny

   • 1960 [1484], Adam Wolff, Anna Borkiewicz-Celińska, Witold Wołodkiewicz, editors, Księga ławnicza miasta Nowej Warszawy, t. I (1416-1485), volume I, number 983, Warsaw:

     Materia Theofili al. przypowye[ś]cz super mobilia et stancia condam Nicolai Mirowka

     [Materia Theofili al. przypowie[ś]ć super mobilia et stancia condam Nicolai M[i]rowka]

3. (nominalized, law) judicial date set for remedying a conviction

   Synonym: przypowiestny

   • 1856-1870 [1396], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[2], volume II, number 29:

     Essent citati... termino concitato al. przipowescziø

     [Essent citati... termino concitato al. przypowieścią]

Derived terms

noun

• przypowiestny

 

Related terms

adverb

• przypowiestnie

 

nouns

• przypowiedanie
• przypowiedzienie

 

verbs

• powiedzieć pf, powiadać impf
• przypowiedzieć pf, przypowiadać impf

 

Descendants

• Polish: przypowieść

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “przypowieść”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish przypowieść. By surface analysis, deverbal from przypowiedzieć.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /pʂɘˈpɔ.vjɛɕt͡ɕ/

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /pr̝ɨˈpɔ.vjɛɕt͡ɕ/, (17^th–18^th c.) /pʂɨˈpɔ.vjɛɕt͡ɕ/, (16^th c.) /pr̝ɨˈpɔ.vjeɕt͡ɕ/, (17^th–18^th c.) /pʂɨˈpɔ.vjeɕt͡ɕ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔvjɛɕt͡ɕ
• Syllabification: przy‧po‧wieść

Noun

przypowieść f (diminutive przypowiastka)

1. (narratology, rhetoric) parable

   Synonym: parabola

2. (obsolete) aphorism

   Synonyms: maksyma, przysłowie, sentencja

3. (Middle Polish) speech; utterance
   1. (Middle Polish) prophecy; curse
   2. (Middle Polish) rumor

      Synonym: plotka

   3. (Middle Polish) joke

      Synonym: żart

4. (Middle Polish) law; rule
5. (Middle Polish) laughing stock

   Synonym: pośmiewisko

Declension

Declension of przypowieść

	singular	plural
nominative	przypowieść	przypowieści
genitive	przypowieści	przypowieści
dative	przypowieści	przypowieściom
accusative	przypowieść	przypowieści
instrumental	przypowieścią	przypowieściami
locative	przypowieści	przypowieściach
vocative	przypowieści	przypowieści

Related terms

adjectives

• przypowiedni
• przypowiedny

 

adverb

• przypowiednie

 

nouns

• przypowiadka
• przypowiednia

 

verbs

• powiedzieć pf, powiadać impf
• przypowiedzieć pf, przypowiadać impf

 

Further reading

• przypowieść in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• przypowieść in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przypowieść”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• Paweł Kupiszewski (21.01.2021) “PRZYPOWIEŚĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przypowieść”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “przypowieść”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przypowieść”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 349