zdanie

Old Polish

Etymology

From zdać +‎ -anie. First attested in the beginning of the fifteenth century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /zdaɲɛː/
• IPA^(key): (15^th CE) /zdaɲe/

Noun

zdanie n

1. (attested in Greater Poland) act of transferring real estate and power of attorney to conduct the case in court
   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich, volume 6, Poniec, page 26:

     Przyszla yedna nyewyastha przed gayny sząd y gyesth szwe gymyenye y szwą rzecz wszdala... A gdysz yusze tha nyewyastha tho vczynyla szdanye, poszla za masz y umarla

     [Przyszła jedna niewiasta przed gajny sąd i jest swe jimienie i swą rzecz wzdała... A gdyż juże ta niewiasta to uczyniła zdanie, poszła za mąż i umarła]

2. (attested in Masovia) verbal noun of zdać (“to schedule”) (to determine a date)
   • 1950 [1479], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1477, Warsaw:

     Jako Szkorvpka... voythem nye byl, kyedi szelcze v mne byly o szdanye dna

     [Jako Skorupka... wojtem nie był, kiedy selce u mnie byli o zdanie dnia]

3. (attested in Lesser Poland) sentence (judgement passed by a judge or court)
   • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎^[1], Lesser Poland, page 3:

     Lvpyesze... ma dacz (sc. sędzia) temv, ktori gego o nyesprawiedlyve zdanye wyzwal (in falsa pronuntiatione evocavit) kv stolv wyszszemv

     [Łupieże... ma dać (sc. sędzia) temu, ktory jego o niesprawiedliwe zdanie wyzwał (in falsa pronuntiatione evocavit) ku stołu wyszszemu]

4. request for process
   • 1868 [1444], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[2], volume XIV, page 142:

     Iudex... sentenciavit... Nikel... in suo lucro iuxta ipsius deputacionem al. podlug yego sdanya

     [Iudex... sentenciavit... Nikel... in suo lucro iuxta ipsius deputacionem al. podług jego zdania]

Related terms

verbs

• dać pf, dawać impf
• zdać pf, zdawać impf

 

Descendants

• Polish: zdanie
• Silesian: zdanie

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “zdanie”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish zdanie. By surface analysis, zdać +‎ -anie.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈzda.ɲɛ/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈzda.ɲe/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -aɲɛ
• Syllabification: zda‧nie

Noun

zdanie n (diminutive zdanko, related adjective zdaniowy)

1. (uncountable) verbal noun of zdać
2. (countable, grammar) sentence (grammatically complete series of words consisting of a subject and predicate)

   Synonym: sentencja

3. (countable) mind, take (judgment, opinion, or view)

   Synonyms: opinia, pogląd

   zmienić zdanie ― to change one's mind

4. (countable, logic) proposition (assertion which may be considered true or false)

   Synonym: sąd

5. (countable, music) phrase (four-bar part of a musical piece constituting a logical whole)

Declension

Declension of zdanie

	singular	plural
nominative	zdanie	zdania
genitive	zdania	zdań
dative	zdaniu	zdaniom
accusative	zdanie	zdania
instrumental	zdaniem	zdaniami
locative	zdaniu	zdaniach
vocative	zdanie	zdania

Derived terms

nouns

• część zdania
• równoważnik zdania
• zdanie analityczne
• zdanie apodyktyczne
• zdanie egzystencjalne
• zdanie wtrącone

 

particles

• bez dwóch zdań

 

phrases

• nie ma dwóch zdań

 

prepositions

• zdaniem

 

proverbs

• gdzie dwóch Polaków, tam trzy zdania

 

verbs

• być zdania impf

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), zdanie is one of the most used words in Polish, appearing 30 times in scientific texts, 23 times in news, 38 times in essays, 19 times in fiction, and 12 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 122 times, making it the 496th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• zdanie in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• zdanie in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “1. zdanie”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• “ZDANIE”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku, 01.10.2009
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “zdanie”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “zdanie”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1927), “zdanie”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 8, Warsaw, page 402