प्रतीक

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit प्रतीक (pratīka).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /pɾə.t̪iːk/, [pɾɐ.t̪iːk]

Noun

प्रतीक • (pratīk) m

1. symbol; emblem

   Synonyms: संकेत (saṅket), निशान (niśān)

   यह है अमेरिका का प्रतीक, हर सरकारी प्रलेख पर छपाया है।

   yah hai amerikā kā pratīk, har sarkārī pralekh par chapāyā hai.

   This is the emblem of America, it is printed on every governmental document.

2. sign, mark

   Synonyms: निशान (niśān), अंक (aṅk), चिन्ह (cinha)

Declension

Declension of प्रतीक (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	प्रतीक pratīk	प्रतीक pratīk
oblique	प्रतीक pratīk	प्रतीकों pratīkõ
vocative	प्रतीक pratīk	प्रतीको pratīko

Derived terms

• प्रतीकात्मक (pratīkātmak)

Sanskrit

Etymology

From Proto-Indo-European *prétih₃kʷo-, from *préti + *h₃ókʷs. Cognate with Ancient Greek πρόσωπον (prósōpon).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /pɾɐ́.tiː.kɐ/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /pɾɐˈt̪iː.kɐ/

Adjective

प्रतीक • (prátīka)

1. turned towards
2. going uphill (MBh.)
3. opposite, against, contrary (L.)

Declension

Masculine a-stem declension of प्रतीक
Nom. sg.	प्रतीकः (pratīkaḥ)
Gen. sg.	प्रतीकस्य (pratīkasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रतीकः (pratīkaḥ)	प्रतीकौ (pratīkau)	प्रतीकाः (pratīkāḥ)
Vocative	प्रतीक (pratīka)	प्रतीकौ (pratīkau)	प्रतीकाः (pratīkāḥ)
Accusative	प्रतीकम् (pratīkam)	प्रतीकौ (pratīkau)	प्रतीकान् (pratīkān)
Instrumental	प्रतीकेन (pratīkena)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकैः (pratīkaiḥ)
Dative	प्रतीकाय (pratīkāya)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकेभ्यः (pratīkebhyaḥ)
Ablative	प्रतीकात् (pratīkāt)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकेभ्यः (pratīkebhyaḥ)
Genitive	प्रतीकस्य (pratīkasya)	प्रतीकयोः (pratīkayoḥ)	प्रतीकानाम् (pratīkānām)
Locative	प्रतीके (pratīke)	प्रतीकयोः (pratīkayoḥ)	प्रतीकेषु (pratīkeṣu)

Feminine ā-stem declension of प्रतीक
Nom. sg.	प्रतीका (pratīkā)
Gen. sg.	प्रतीकायाः (pratīkāyāḥ)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रतीका (pratīkā)	प्रतीके (pratīke)	प्रतीकाः (pratīkāḥ)
Vocative	प्रतीके (pratīke)	प्रतीके (pratīke)	प्रतीकाः (pratīkāḥ)
Accusative	प्रतीकाम् (pratīkām)	प्रतीके (pratīke)	प्रतीकाः (pratīkāḥ)
Instrumental	प्रतीकया (pratīkayā)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकाभिः (pratīkābhiḥ)
Dative	प्रतीकायै (pratīkāyai)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकाभ्यः (pratīkābhyaḥ)
Ablative	प्रतीकायाः (pratīkāyāḥ)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकाभ्यः (pratīkābhyaḥ)
Genitive	प्रतीकायाः (pratīkāyāḥ)	प्रतीकयोः (pratīkayoḥ)	प्रतीकानाम् (pratīkānām)
Locative	प्रतीकायाम् (pratīkāyām)	प्रतीकयोः (pratīkayoḥ)	प्रतीकासु (pratīkāsu)

Neuter a-stem declension of प्रतीक
Nom. sg.	प्रतीकम् (pratīkam)
Gen. sg.	प्रतीकस्य (pratīkasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रतीकम् (pratīkam)	प्रतीके (pratīke)	प्रतीकानि (pratīkāni)
Vocative	प्रतीक (pratīka)	प्रतीके (pratīke)	प्रतीकानि (pratīkāni)
Accusative	प्रतीकम् (pratīkam)	प्रतीके (pratīke)	प्रतीकानि (pratīkāni)
Instrumental	प्रतीकेन (pratīkena)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकैः (pratīkaiḥ)
Dative	प्रतीकाय (pratīkāya)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकेभ्यः (pratīkebhyaḥ)
Ablative	प्रतीकात् (pratīkāt)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकेभ्यः (pratīkebhyaḥ)
Genitive	प्रतीकस्य (pratīkasya)	प्रतीकयोः (pratīkayoḥ)	प्रतीकानाम् (pratīkānām)
Locative	प्रतीके (pratīke)	प्रतीकयोः (pratīkayoḥ)	प्रतीकेषु (pratīkeṣu)

Noun

प्रतीक • (prátīka) stem, n

1. exterior, surface (RV.)
2. form, appearance(RV., Nir.)
3. face, mouth (RV., ŚBr., PārGṛ.)
4. front (MW.)
5. image, symbol (ChUp.)
6. copy (Vām.)
7. first part of a verse, first word (Br., etc.)

Declension

Neuter a-stem declension of प्रतीक
Nom. sg.	प्रतीकम् (pratīkam)
Gen. sg.	प्रतीकस्य (pratīkasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रतीकम् (pratīkam)	प्रतीके (pratīke)	प्रतीकानि (pratīkāni)
Vocative	प्रतीक (pratīka)	प्रतीके (pratīke)	प्रतीकानि (pratīkāni)
Accusative	प्रतीकम् (pratīkam)	प्रतीके (pratīke)	प्रतीकानि (pratīkāni)
Instrumental	प्रतीकेन (pratīkena)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकैः (pratīkaiḥ)
Dative	प्रतीकाय (pratīkāya)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकेभ्यः (pratīkebhyaḥ)
Ablative	प्रतीकात् (pratīkāt)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकेभ्यः (pratīkebhyaḥ)
Genitive	प्रतीकस्य (pratīkasya)	प्रतीकयोः (pratīkayoḥ)	प्रतीकानाम् (pratīkānām)
Locative	प्रतीके (pratīke)	प्रतीकयोः (pratīkayoḥ)	प्रतीकेषु (pratīkeṣu)

Noun

प्रतीक • (pratīka) stem, m

1. part, limb (L.)
2. name of the father of King Oghavat (BhP.)
3. name of a son of Maru (VP.)

Declension

Masculine a-stem declension of प्रतीक
Nom. sg.	प्रतीकः (pratīkaḥ)
Gen. sg.	प्रतीकस्य (pratīkasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	प्रतीकः (pratīkaḥ)	प्रतीकौ (pratīkau)	प्रतीकाः (pratīkāḥ)
Vocative	प्रतीक (pratīka)	प्रतीकौ (pratīkau)	प्रतीकाः (pratīkāḥ)
Accusative	प्रतीकम् (pratīkam)	प्रतीकौ (pratīkau)	प्रतीकान् (pratīkān)
Instrumental	प्रतीकेन (pratīkena)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकैः (pratīkaiḥ)
Dative	प्रतीकाय (pratīkāya)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकेभ्यः (pratīkebhyaḥ)
Ablative	प्रतीकात् (pratīkāt)	प्रतीकाभ्याम् (pratīkābhyām)	प्रतीकेभ्यः (pratīkebhyaḥ)
Genitive	प्रतीकस्य (pratīkasya)	प्रतीकयोः (pratīkayoḥ)	प्रतीकानाम् (pratīkānām)
Locative	प्रतीके (pratīke)	प्रतीकयोः (pratīkayoḥ)	प्रतीकेषु (pratīkeṣu)

References

• Monier Williams (1899) “प्रतीक”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0675.