विद्युत्

Hindi edit

Etymology edit

Learned borrowing from Sanskrit विद्युत् (vidyut).

Pronunciation edit

(Delhi Hindi) IPA^(key): /ʋɪd̪.jʊt̪/

Noun edit

विद्युत् • (vidyut) f

brilliant, electric, lightning
energy, electrical, electricity

Declension edit

Declension of विद्युत् (fem cons-stem)

	singular	plural
direct	विद्युत् vidyut	विद्युतें vidyutẽ
oblique	विद्युत् vidyut	विद्युतों vidyutõ
vocative	विद्युत् vidyut	विद्युतो vidyuto

Related terms edit

बिजली (bijlī)

Sanskrit edit

Alternative scripts edit

Alternative scripts

ৱিদ্যুত্ (Assamese script)
ᬯᬶᬤ᭄ᬬᬸᬢ᭄ (Balinese script)
বিদ্যুত্ (Bengali script)
𑰪𑰰𑰟𑰿𑰧𑰲𑰝𑰿 (Bhaiksuki script)
𑀯𑀺𑀤𑁆𑀬𑀼𑀢𑁆 (Brahmi script)
ဝိဒျုတ် (Burmese script)
વિદ્યુત્ (Gujarati script)
ਵਿਦੑਯੁਤੑ (Gurmukhi script)
𑌵𑌿𑌦𑍍𑌯𑍁𑌤𑍍 (Grantha script)
ꦮꦶꦢꦾꦸꦠ꧀ (Javanese script)
𑂫𑂱𑂠𑂹𑂨𑂳𑂞𑂹 (Kaithi script)
ವಿದ್ಯುತ್ (Kannada script)
វិទ្យុត៑ (Khmer script)
ວິທ຺ຍຸຕ຺ (Lao script)
വിദ്യുത് (Malayalam script)
ᠸᡳᡩᠶᡠᢠ (Manchu script)
𑘪𑘱𑘟𑘿𑘧𑘳𑘝𑘿 (Modi script)
ᠸᠢᢑᠶ᠋ᠤᢐ (Mongolian script)
𑧊𑧒𑦿𑧠𑧇𑧔𑦽𑧠 (Nandinagari script)
𑐰𑐶𑐡𑑂𑐫𑐸𑐟𑑂 (Newa script)
ଵିଦ୍ଯୁତ୍ (Odia script)
ꢮꢶꢣ꣄ꢫꢸꢡ꣄ (Saurashtra script)
𑆮𑆴𑆢𑇀𑆪𑆶𑆠𑇀 (Sharada script)
𑖪𑖰𑖟𑖿𑖧𑖲𑖝𑖿 (Siddham script)
විද්‍යුත් (Sinhalese script)
𑩾𑩑𑩭 𑪙𑩻𑩒𑩫 𑪙 (Soyombo script)
𑚦𑚮𑚛𑚶𑚣𑚰𑚙𑚶 (Takri script)
வித்³யுத் (Tamil script)
విద్యుత్ (Telugu script)
วิทฺยุตฺ (Thai script)
ཝི་དྱུ་ཏ྄ (Tibetan script)
𑒫𑒱𑒠𑓂𑒨𑒳𑒞𑓂 (Tirhuta script)
𑨭𑨁𑨛𑩇𑨪𑨃𑨙𑨴 (Zanabazar Square script)

Etymology edit

वि- (vi-, “away, about, in different directions”) +‎ द्युत् (dyut, “to shine, to flash forth”).

Pronunciation edit

(Vedic) IPA^(key): /ʋid.jút/
(Classical) IPA^(key): /ˈʋid̪.jut̪/

Root edit

विद्युत् • (vidyut)

to flash forth, lighten, shine forth (as the rising sun)
to hurl away by a stroke of lightning
to illuminate

Derived terms edit

Adjective edit

विद्युत् • (vidyút) stem

flashing, shining, glittering
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda

Declension edit

This entry needs an inflection-table template.

Noun edit

विद्युत् • (vidyút) stem, f or n or m

lightning, a flashing thunderbolt
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda 5.83.4:
  प्र वाता वान्ति पतयन्ति विद्युत उदोषधीर्जिहते पिन्वते स्वः ।
  इरा विश्वस्मै भुवनाय जायते यत्पर्जन्यः पृथिवीं रेतसावति ॥
  pra vātā vānti patayanti vidyuta udoṣadhīrjihate pinvate svaḥ .
  irā viśvasmai bhuvanāya jāyate yatparjanyaḥ pṛthivīṃ retasāvati .
  Forth burst the winds, down come the lightning-flashes: the plants shoot up, the realm of light is streaming.
  Food springs abundant for all living creatures, when Parjanya quickens earth with moisture.

Declension edit

Masculine ut-stem declension of विद्युत् (vidyut)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	विद्युत् vidyut	विद्युतौ / विद्युता¹ vidyutau / vidyutā¹	विद्युतः vidyutaḥ
Vocative	विद्युत् vidyut	विद्युतौ / विद्युता¹ vidyutau / vidyutā¹	विद्युतः vidyutaḥ
Accusative	विद्युतम् vidyutam	विद्युतौ / विद्युता¹ vidyutau / vidyutā¹	विद्युतः vidyutaḥ
Instrumental	विद्युता vidyutā	विद्युद्भ्याम् vidyudbhyām	विद्युद्भिः vidyudbhiḥ
Dative	विद्युते vidyute	विद्युद्भ्याम् vidyudbhyām	विद्युद्भ्यः vidyudbhyaḥ
Ablative	विद्युतः vidyutaḥ	विद्युद्भ्याम् vidyudbhyām	विद्युद्भ्यः vidyudbhyaḥ
Genitive	विद्युतः vidyutaḥ	विद्युतोः vidyutoḥ	विद्युताम् vidyutām
Locative	विद्युति vidyuti	विद्युतोः vidyutoḥ	विद्युत्सु vidyutsu
Notes	¹Vedic

Neuter ut-stem declension of विद्युत् (vidyut)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	विद्युत् vidyut	विद्युती vidyutī	विद्युन्ति vidyunti
Vocative	विद्युत् vidyut	विद्युती vidyutī	विद्युन्ति vidyunti
Accusative	विद्युत् vidyut	विद्युती vidyutī	विद्युन्ति vidyunti
Instrumental	विद्युता vidyutā	विद्युद्भ्याम् vidyudbhyām	विद्युद्भिः vidyudbhiḥ
Dative	विद्युते vidyute	विद्युद्भ्याम् vidyudbhyām	विद्युद्भ्यः vidyudbhyaḥ
Ablative	विद्युतः vidyutaḥ	विद्युद्भ्याम् vidyudbhyām	विद्युद्भ्यः vidyudbhyaḥ
Genitive	विद्युतः vidyutaḥ	विद्युतोः vidyutoḥ	विद्युताम् vidyutām
Locative	विद्युति vidyuti	विद्युतोः vidyutoḥ	विद्युत्सु vidyutsu

Feminine ut-stem declension of विद्युत् (vidyut)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	विद्युत् vidyut	विद्युतौ / विद्युता¹ vidyutau / vidyutā¹	विद्युतः vidyutaḥ
Vocative	विद्युत् vidyut	विद्युतौ / विद्युता¹ vidyutau / vidyutā¹	विद्युतः vidyutaḥ
Accusative	विद्युतम् vidyutam	विद्युतौ / विद्युता¹ vidyutau / vidyutā¹	विद्युतः vidyutaḥ
Instrumental	विद्युता vidyutā	विद्युद्भ्याम् vidyudbhyām	विद्युद्भिः vidyudbhiḥ
Dative	विद्युते vidyute	विद्युद्भ्याम् vidyudbhyām	विद्युद्भ्यः vidyudbhyaḥ
Ablative	विद्युतः vidyutaḥ	विद्युद्भ्याम् vidyudbhyām	विद्युद्भ्यः vidyudbhyaḥ
Genitive	विद्युतः vidyutaḥ	विद्युतोः vidyutoḥ	विद्युताम् vidyutām
Locative	विद्युति vidyuti	विद्युतोः vidyutoḥ	विद्युत्सु vidyutsu
Notes	¹Vedic

Derived terms edit

विद्युन्मत् (vidyúnmat)
- Dardic:
  - Torwali: بِجمت (bijmot)
विद्युल्लता (vidyullatā, “forked lightning”) (compounded with लता (latā, “creeper, vine”))
- Magadhi Prakrit: 𑀯𑀺𑀚𑁆𑀚𑀼𑀮𑀺𑀆 (vijjuliā)
  - Assamese: বিজুলী (bizuli)
  - Bengali: বিজলী (bijlī)
  - Odia: ବିଜୁଳି (bijuḷi)
- Helu Prakrit: 𑀯𑀺𑀚𑁆𑀚𑀼𑀮𑁆𑀮𑀬𑀸 (vijjullayā)
  - Dhivehi: ވިދުވަރު (viduvaru)
  - Sinhalese: විදුලි (widuli)
- Pali: vijjullatā
- Sauraseni Prakrit: 𑀯𑀺𑀚𑁆𑀚𑀼𑀮𑀺𑀆 (vijjuliā)
  - Gujarati: વીજળી (vījaḷī)
  - Hindustani: bijlī
    Hindi: बिजली
    
    Urdu: بجلی
  - Nepali: बिजुली (bijulī)
  - Punjabi: ਬਿਜਲੀ (bijlī)

Descendants edit

Maharastri Prakrit: 𑀯𑀺𑀚𑁆𑀚𑀼 (vijju)
- Gujarati: વીજ (vīj)
- Konkani: वीज (vīj̈)
- Old Marathi: 𑘪𑘲𑘕𑘳 (vīju)
  - Marathi: वीज (vīj̈)
Pali: vijju
- → Khmer: វិជ្ជុ (vɨccuʼ)
- → Thai: วิชชุ (wít-chú)
Gujarati: વીજ (vīj)
→ Assamese: বিদ্যুৎ (biiddut)
→ Bengali: বিদ্যুৎ (biddut)
→ Hindi: विद्युत् (vidyut)
→ Kannada: ವಿದ್ಯುತ್ತು (vidyuttu)
→ Khmer: វិទ្យុ (vityuʼ)
→ Lao: ວິທະຍຸ (wi tha nyu)
→ Marathi: विद्युत (vidyut)
→ Odia: ବିଦ୍ୟୁତ (bidyutô)
→ Thai: วิทยุ (wít-tá-yú)

References edit

Monier Williams (1899) “विद्युत्”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 966/3.
Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 555