jakby

Old Polish

Etymology

From jak +‎ -by. First attested in the end of the fifteenth century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /jaɡbɨ/
• IPA^(key): (15^th CE) /jaɡbɨ/

Conjunction

jakby

1. as if, like
   • 1901 [End of the fifteenth century], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume II, page 320:

     Proszyl Ihusa, bi szam oblycznye do nyego stąpyl, yakbi nye dowyerzal, bi pan Ihs mogl vszdrowycz szina gego nye stąpvyącz oblycznye do nyego (ac si non credidisset eum in absentia posse sanare)

     [Prosił Ihusa, by sam oblicznie do niego stąpił, jakby nie dowierzał, by pan Ihs mogł uzdrowić syna jego, nie stępując oblicznie do niego (ac si non credidisset eum in absentia posse sanare)]

Descendants

• Masurian: jekbi
• Polish: jakby
• Silesian: jakby

References

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “jakby”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish jakby. By surface analysis, jak +‎ -by. Compare Kashubian jakbë.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈjaɡ.bɘ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈjaɡ.bɨ/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -aɡbɘ
• Syllabification: jak‧by

Conjunction

jakby

1. introduces an unreal conditional; if

   Synonyms: gdyby, jeśliby

2. as if, as though

   Synonyms: jak, jak gdyby, tak jakby

3. (obsolete) just to

   Synonyms: byle, żeby

4. (Middle Polish) in order to, so that

   Synonyms: aby, żeby

5. (Middle Polish) introduces a subordinate clause; that

   Synonym: że

6. (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
   • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[1], page 479b:

     Velut, veluti adverbia similitudinis, Iákoby/ równie ták/ yáko.

     [Velut, veluti adverbia similitudinis, Jakoby/ równie tak/ jako.]

7. (Middle Polish) as, at the same time as; Further details are uncertain.
   • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[2], page 338c:

     Quasi adver. similitudinis Iákoby/ Równie ták.

     [Quasi adver. similitudinis jakoby/ Równie tak.]

Declension

Combined forms of jakby

	singular	plural
1st person	jakbym	jakbyśmy
2nd person	jakbyś	jakbyście
3rd person	jakby	jakby

Particle

jakby

1. kinda, like, as though

   Synonyms: jak gdyby, niby, poniekąd, tak jakby

2. as if, as though

   Synonyms: jak, jak gdyby, jakoby

3. (Middle Polish) almost, nearly; approximately

   Synonyms: prawie, mniej więcej, niemal, około

4. (Middle Polish) clarification particle; that is; namely; for example
5. (Middle Polish) creates a conditional third person imperative; let, may

   Synonym: niechby

6. (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
   • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎^[3], page 171b:

     Instar […] Ná ten xtałt, yákoby.

     [Instar […] Na ten kształt, jakoby.]

   • 1579, A. Calagius, Synonyma Latina‎^[4], page 248b:

     Gleich wie. Iáko. Niby. Iákoby. Ut, uti, sicut.

     [Gleich wie. Jáko. Niby. Jakoby. Ut, uti, sicut.]

Derived terms

conjunction/particle

• tak jakby

 

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), jakby is one of the most used words in Polish, appearing 18 times in scientific texts, 1 time in news, 7 times in essays, 143 times in fiction, and 89 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 258 times, making it the 203rd most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• jakby in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• jakby in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “jakby”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “JAKBY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 28.07.2021
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “jakby”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “jakby”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “jakby”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 127

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish jakby. By surface analysis, jak +‎ -by.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈjaɡbɪ/
• Rhymes: -aɡbɪ
• Syllabification: jak‧by

Conjunction

jakby

1. introduces an unreal conditional; if
2. as if, as though

Declension

Combined forms of jakby

	singular	plural
1st person	jakbych	jakbychmy
2nd person	jakbyś	jakbyście
3rd person	jakby	jakby

Further reading

• jakby in silling.org