Wiktionary

udać

Old Polish edit

Etymology edit

From u- +‎ dać. First attested in the fFifteenth century. Compare Old Czech udati.

Pronunciation edit

  • IPA(key): (10th–15th CE) /udat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /udat͡ɕ/

Verb edit

udać pf

  1. to give
    Synonym: dać
    • 1930 [Fifteenth century], “Deut”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[2], 28, 55:
      Czlowyek roskosnego ziwota myedzi wami y nyeczisti barzo zavidzecz bødze bratv swemv... a nye vda (ne det) myøsa synow swych, gest to sam ge
      [Człowiek rozkosznego żywota miedzy wami i nieczysty barzo zawidzieć będzie bratu swemu... a nie uda (ne det) mięsa synow swych, jeż to sam je]
  2. (reflexive with się) to head (to go in a particular direction)
    • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 16:
      Motus voce canum cerws fugit, auia silue deserit, arua, gl. campos w pole, tenet, gl. arripit vda szą
      [Motus voce canum cerws fugit, auia silue deserit, arua, gl. campos w pole, tenet, gl. arripit uda się]
  3. (reflexive with się) to fall into something, to be overcome, to be overwhelmed by something
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎[3], page 91:
      *Vrzacz ony (sc. pogaństwo) svoye bogy tako barzo osromoczone, vyelyky strach, v wlyaknyenye wschysczy szye vdaly (in stuporem et timorem magnum sunt conversi)
      [Urziąc oni (sc. pogaństwo) swoje bogi tako barzo osromocone, w wieliki strach, w ulęknienie wszyscy sie udali (in stuporem et timorem magnum sunt conversi)]
  4. (reflexive with się) to devote oneself (to engage with zeal)
    • 1885 [c. 1450], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎[4], volume IV, page 569:
      Vdali sze, obvøszø sze intenti de laboribus
      [Udali sie, obwiążą sie intenti de laboribus]

Derived terms edit

adjectives

Related terms edit

adverbs
nouns

Descendants edit

  • Polish: udać
  • Silesian: udać

References edit

Polish edit

Etymology edit

Inherited from Old Polish udać. By surface analysis, u- +‎ dać. Compare Czech udat, Kashubian ùdac, and Russian уда́ть／уда́ться (udátʹ).

Pronunciation edit

  • IPA(key): /ˈu.dat͡ɕ/
  • (Middle Polish) IPA(key): /ˈu.dat͡ɕ/
  • Audio 1, udać(file)
  • Audio 2, udać się(file)
  • Rhymes: -udat͡ɕ
  • Syllabification: u‧dać

Verb edit

udać pf (imperfective udawać)

  1. (transitive) to act, to feign (to create a false impression)
  2. (transitive) to pretend to be (to intentionally act like a person whom one is not)
  3. (transitive, obsolete) to denounce (to wrongly accuse)
  4. (transitive, obsolete) to share (to give a portion of)
  5. (transitive, obsolete) to get rid of, to do away with
  6. (transitive, obsolete) to remove
    Synonyms: oddalić, usunąć, wydalić
  7. (transitive, Middle Polish) to deceive, to cheat
    Synonym: oszukać
  8. (reflexive with się) to work out, to succeed (to finish as intended or expected) [+dative = for whom]
  9. (reflexive with się, literary) to repair, to head off, to go (to go to a particular place)
  10. (reflexive with się, colloquial, of plants) to fruit (to have a large output; to mature well)
  11. (reflexive with się, colloquial, of children) to turn out alright (to grow into a person who gains acceptance from those around him)
  12. (reflexive with się, obsolete) to please (to be enjoyable for someone)
  13. (reflexive with się, obsolete) to pretend to be [+ za (accusative) = whom]
  14. (reflexive with się, obsolete) to come in handy (to be useful)

Conjugation edit

Conjugation of udać pf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive udać
future tense 1st udam udamy
2nd udasz udacie
3rd uda udadzą
impersonal uda się
past tense 1st udałem,
-(e)m udał 		udałam,
-(e)m udała 		udałom,
-(e)m udało 		udaliśmy,
-(e)śmy udali 		udałyśmy,
-(e)śmy udały
2nd udałeś,
-(e)ś udał 		udałaś,
-(e)ś udała 		udałoś,
-(e)ś udało 		udaliście,
-(e)ście udali 		udałyście,
-(e)ście udały
3rd udał udała udało udali udały
impersonal udano
conditional 1st udałbym,
bym udał 		udałabym,
bym udała 		udałobym,
bym udało 		udalibyśmy,
byśmy udali 		udałybyśmy,
byśmy udały
2nd udałbyś,
byś udał 		udałabyś,
byś udała 		udałobyś,
byś udało 		udalibyście,
byście udali 		udałybyście,
byście udały
3rd udałby,
by udał 		udałaby,
by udała 		udałoby,
by udało 		udaliby,
by udali 		udałyby,
by udały
impersonal udano by
imperative 1st niech udam udajmy
2nd udaj udajcie
3rd niech uda niech udadzą
passive adjectival participle udany udana udane udani udane
anterior adverbial participle udawszy
verbal noun udanie

Verb edit

udać pf (imperfective udawać)

  1. (reflexive with się, impersonal) to succeed, to manage [+dative = subject] [+infinitive = to do what] [+ w (locative) = at what]

Conjugation edit

Conjugation of udać
infinitive udać
future indicative uda
past indicative udało
conditional udałoby
by udało
imperative niech uda

Derived terms edit

adjectives
verbs

Related terms edit

adverbs

Trivia edit

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), udać is one of the most used words in Polish, appearing 13 times in scientific texts, 53 times in news, 6 times in essays, 31 times in fiction, and 28 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 131 times, making it the 463rd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References edit

  1. ^ Ida Kurcz (1990) “udać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language]‎[1] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 623

Further reading edit

  • udać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • udać in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “udać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “udać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • “UDAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 12.10.2018
  • “UDAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 12.10.2018
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “udać”, in Słownik języka polskiego‎[5]
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “udać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎[6]
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “udać”, in Słownik języka polskiego‎[7] (in Polish), volume 7, Warsaw, page 229
  • udać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=udać&oldid=78788685"