chodzić
See also: chodźić
Old Polish edit
Etymology edit
Inherited from Proto-Slavic *xoditi. By surface analysis, chód + -ić. First attested in the 14th century.
Pronunciation edit
Verb edit
chodzić impf (indeterminate, imperfective determinate ić)
- to walk (to move by means of one's feet) [+instrumental = on what trail], [+ po (locative)] or [+ po (accusative) = along what], [+ na (locative) = on what], [+ w (locative) = in what], [+ przed (instrumental) = in front of whom/what], [+ między (instrumental)], [+ pośrzod (genitive) = ], or [+ weśrod (genitive) = between/among whom], [+ z (instrumental) = with whom/what], [+ ku (dative)] or [+ do (genitive) = towards what], [+ na (accusative) = onto what], [+ w (accusative) = into what], [+ mimo (accusative)], [+ podle (genitive)], or [+ około (genitive) = around what]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][2], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 58, 4:
- Przez lichoti begal iesm y chodzil (sine iniquitate cucurri et direxi)
- [Przez lichoty biegał jeśm i chodził (sine iniquitate cucurri et direxi)]
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][3], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 125, 7:
- Idancz chodzyly y plakaly (euntes ibant, Leopolita i Wujek: idąc szli)
- [Idąc chodzili i płakali (euntes ibant, Leopolita i Wujek: idąc szli)]
- (copulative) to go (to continuously or habitually be in a state)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][4], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 37, 6:
- Smøczen chodzil iesm (contristatus ingrediebar)
- [Smęcien chodził jeśm (contristatus ingrediebar)]
- (locative) to be; to find oneself; to last a certain amount of time
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][5], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 67, 23:
- Bog zlame glowi neprzyacelow swogich, wirzch wlosa chodzøczich w grzeszech swogich (verticem capilli perambulantium in delictis suis)
- [Bog złamie głowy nieprzyjacielow swojich, wirzch włosa chodzących w grzeszech swojich (verticem capilli perambulantium in delictis suis)]
- to be in contact with something
- 1888 [1410], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV[6], page 53:
- Jacom w them chodzil, gdi Staszek ne chczal ranczicz za starostan Thomka dz<e>sanci grziwen Lewkowskim
- [Jakom w tem chodził, gdy Staszek nie chciał ręczyć za starostę Tomka dzi<e>siąci grzywien Lewkowskim]
- to follow (to move along the same line as someone) [+ za (instrumental) = whom/what]
- 1930 [Fifteenth century], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[7], 14, 14:
- Y *rzek gemv bog: Nye chodzi za nymy, otydzi ot nych (non ascendas post eos, recede ab eis)
- [I rzek jemu Bog: Nie chodzi za nimi, otydzi ot nich (non ascendas post eos, recede ab eis)]
- to act against [+ przeciwko (dative) = against whom]
- 1930 [Fifteenth century], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[8], 26, 41:
- Sznødzeny bødø, doyøød... zlego... nye wspomyonø, gimze to przestøpili sø przecziwko mnye. Przetos y ia chodzicz bødø przecziwko gim (ambulaverunt ex adverso mihi. Ambulabo igitur et ego contra eos)
- [Snędzeni będą, dojąd... złego... nie wspomioną, jimże to przestąpili są przeciwko mnie. Przetoż i ja chodzić będę przeciwko jim (ambulaverunt ex adverso mihi. Ambulabo igitur et ego contra eos)]
- to wear [+ w (locative) = what]
- Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie[9], page 182a:
- Szøcz ony bily swe sludzy f drodzem odzenv chodzøcz vsrzely
- [Sąć oni byli swe sługi w drogiem odzieniu chodząc uźrzeli]
- to be pregnant
- Beginning of the 15th century, Kazania gnieźnieńskie[10], page 176a:
- Maria gest ona brzemenna byla a svim szinkem milim gestcy ona bila chodzila
- [Maryja jest ona brzemienna była a swym synkiem miłym jestci ona była chodziła]
- to invade [+ na (accusative) = what/whom]
- 1920 [1403], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 349:
- Iacom ia ne chodzil na Staskowi dom ni na gednø scodø
- [Jakom ja nie chodził na Staszkowy dom ni na jednę szkodę]
- to come
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Latin-Polish-German Florian Psalter][11], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 65, 4:
- Chodzicze i widzcze (venite et videte) dzala bosza
- [Chodzicie i widzcie (venite et videte) działa boża]
Derived terms edit
nouns
verbs
- dochodzić impf
- nadchodzić impf
- obchodzić impf
- ochodzić impf
- odchodzić impf
- pochodzić impf
- podchodzić impf
- przechodzić impf
- przedchodzić impf
- przychodzić impf
- rozchodzić impf
- schodzić impf
- uchodzić impf
- wchodzić impf
- wschodzić impf
- wychodzić impf
- zachodzić impf
Related terms edit
adjectives
adverbs
nouns
- chód
- darmochód
- dochód
- innochodnik
- inochoda
- inochodnik
- mimochodnik
- nachód
- niechodza
- niedochodzony
- niedochodźca
- obchodzenie
- obchód
- obochód
- odchodność
- odchodzenie
- odchód
- pochodnia
- pochodzenie
- pochód
- proznochodka
- przechodzienie
- przechodźca
- przechód
- przodochodźca
- przychodca
- przychodzień
- przychodzący
- przychód
- próznochód
- rozchodnik
- schodzenie
- schód
- sinochodnik
- uchodzenie
- wchodza
- wchodzenie
- wchodzień
- wchód
- wschód
- wychodne
- wychodzień
- wychód
- zachodne
- zachodźca
- zachód
- zapochodzący
Descendants edit
References edit
- Boryś, Wiesław (2005) “chodzić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “chodzić”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Bańkowski, Andrzej (2000) “chodzić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “chodzić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish chodzić. By surface analysis, chód + -ić.
Pronunciation edit
- IPA(key): /ˈxɔ.d͡ʑit͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈxɔ.d͡ʑit͡ɕ/
Audio 1 (file) Audio 2 (file) - Rhymes: -ɔd͡ʑit͡ɕ
- Syllabification: cho‧dzić
Verb edit
chodzić impf (indeterminate, imperfective determinate iść, frequentative chadzać)
- (intransitive) to walk (to move by means of one's feet)
- (intransitive) to climb (to go up something) [+ po (locative) = what]
- Synonym: wspinać się
- (intransitive) to go, to frequent (to regularly participate in an activity) [+infinitive = to do what] [+ na (accusative) = for what]
- Chodzę na siłownię dwa razy w tygodniu. ― I go to the gym twice a week.
- (intransitive) to go in; to wear (to go in a particular vestment) [+ w (locative) = what]
- (intransitive, colloquial) to go out with, to date (to be in a romantic relationship with someone) [+ z (instrumental) = with whom]
- Synonym: spotykać się
- (intransitive, copulative) to go (to continuously or habitually be in a state)
- (intransitive, colloquial, of vehicles) to go (to follow a particular route)
- Synonym: kursować
- (intransitive, colloquial, of devices) to work [+ na (locative) = on a source of power]
- Synonym: działać
- Mój laptop chodzi na baterii najwyżej trzy godziny. ― My laptop works on battery for at most three hours.
- Ten zegarek dawno przestał chodzić. ― This clock stopped ticking a long time ago.
- (intransitive, colloquial, of body parts) to bob, to throb, to tremble (to move beyond one's volition) [+dative = whom]
- (intransitive, of shudders) to be felt on the body
- (intransitive, of news, rumors, etc.) to spread (to disseminate; to proliferate, to become widely known or present)
- (intransitive, colloquial) to get stuck in one's head (to remain constantly in one's thoughts and memories) [+ za (instrumental) = whom]
- Synonym: przyczepić się
- (intransitive, colloquial) to be an object of desire for someone
- (intransitive, proscribed) to go for (to visit a particular location to finish a particular task or to acquire a particular thing) [+ za (instrumental) = what]
- (intransitive) to tend to, to care for, to take care of [+ koło (genitive) = to/for/of whom/what]
- Synonyms: dbać, troszczyć się
- (impersonal) to mean, to be on about; to have in mind [+dative = who, i.e. the subject of the English sentence] [+ o (accusative) = (about) who or what/what in mind]
- Synonyms: iść, rozchodzić się
- (intransitive, colloquial) to go for, to cost (to be offered to sell for a certain price) [+ po (accusative) = how much]
- (intransitive, obsolete) to go for a walk, to stroll
- Synonym: spacerować
- (intransitive, obsolete) to participate in an excursion against someone, to war with [+ na (accusative) = against whom]
- (intransitive, Middle Polish) to act, to behave
- Synonym: zachowywać się
- (intransitive, Middle Polish) to obey
- Synonym: słuchać się
- (intransitive, Middle Polish) to be pregnant
- (intransitive, Middle Polish) to court, to romance
- Synonym: zabiegać
- (intransitive, Middle Polish) to swim
- Synonym: pływać
- (intransitive, Middle Polish) to reach
- (intransitive, Middle Polish, property law) to have some status of functioning or use guaranteed by a contract or agreement
- (intransitive, Middle Polish, of a state) to be governed
Conjugation edit
Derived terms edit
adjectives
adverbs
idioms
interjections
nouns
particles
phrases
verbs
- dochodzić impf, [dojść pf]
- nachodzić impf, [najść pf]
- nadchodzić impf, [nadejść pf]
- obchodzić impf, [obejść pf]
- odchodzić impf, [odejść pf]
- podchodzić impf, [podejść pf]
- przechodzić impf, [przejść pf]
- przedchodzić impf
- przychodzić impf, [przyjść pf]
- rozchodzić impf, [rozejść pf]
- schodzić impf, [zejść pf]
- uchodzić impf, [ujść pf]
- wchodzić impf, [wejść pf]
- wschodzić impf, [wzejść pf]
- wychodzić impf, [wyjść pf]
verbs
- chodzić jak błędna owca impf
- chodzić jak na sznurku impf
- chodzić jak paw impf
- chodzić jak struty impf
- chodzić kanałami impf
- chodzić na palcach impf
- chodzić na rzęsach impf
- chodzić od drzwi do drzwi impf
- chodzić po głowie impf
- chodzić spać z kurami impf
- chodzić własnymi drogami impf
- chodzić z kapeluszem impf
- nie chodzić piechotą impf
Related terms edit
adjectives
nouns
Trivia edit
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), chodzić is one of the most used words in Polish, appearing 37 times in scientific texts, 16 times in news, 97 times in essays, 96 times in fiction, and 153 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 399 times, making it the 121st most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References edit
Further reading edit
- chodzić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- chodzić in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “chodzić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Wiesław Morawski (12.02.2019) “CHODZIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “chodzić”, in Słownik języka polskiego[12]
- Aleksander Zdanowicz (1861) “chodzić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861[13]
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “chodzić”, in Słownik języka polskiego[14] (in Polish), volume 1, Warsaw, page 289
- chodzić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Silesian edit
Etymology edit
Inherited from Old Polish chodzić. By surface analysis, chōd + -ić.
Pronunciation edit
Verb edit
chodzić impf (indeterminate, imperfective determinate iść)
- (intransitive) to walk (to move by means of one's feet)
Conjugation edit
Derived terms edit
verbs