król

See also: krol, Krol, kröl, krōl, and Król

Kashubian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *korľь.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈkrol/
• Rhymes: -ol
• Syllabification: król

Noun

król m pers (female equivalent królewô, augmentative królëszcze, related adjective królewsczi)

1. king (male monarch; a man who heads a monarchy)

Declension

Declension of król

	singular	plural
nominative	król	królowie
genitive	króla	królów
dative	królowi	królóm
accusative	króla	królów
instrumental	królã	królama
locative	królu	królach
vocative	królu	królowie

Derived terms

nouns

• królestwò
• królewicz
• królewión
• królewiónka
• królobójca
• królobójstwò
• królëk

verbs

• królowac impf

Related terms

nouns

• królewszczëzna

Further reading

• Stefan Ramułt (1893) “kròl”, in Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego (in Kashubian), page 80
• Jan Trepczyk (1994) “król”, in Słownik polsko-kaszubski (in Kashubian), volumes 1–2
• Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “król”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎^[1]
• “król”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

Old Polish

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *korľь. First attested in c. 1300–1350.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /krɔːlʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /krolʲ/

Noun

król m animacy unattested (female equivalent królowa, diminutive królik, related adjective królewski or królowy)

1. (attested in Lesser Poland) king (male monarch; a man who heads a monarchy)
   • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎^[2], Miechów, page ar 2:

     [Mowi krol pogań]sky do crola Ezehiasa, crola zidouskego

     [[Mówi król pogań]ski do króla Ezechyjasza, króla żydowskiego]

   1. (figuratively, attested in Lesser Poland) God
      • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie‎^[3], Miechów, page ar 1:

        Slaua crola usemogøcego

        [Sława króla wszemogącego]

2. substitute king
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[4], page 757:

     I kazal krol Pylat vnydz mylemv Iesucristovy vtore

     [I kazał król Piłat wnić miłemu Jesukrystowi wtóre]

3. leader
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[5], page 114:

     Tez za Yordanem, rzeka, yeden Symon, yen byl sluga krolyesky *chy prze mąstwo yego zyvota od zboyecz vybran krolyem (a latronibus rex creatus est). Pastuschy na granyczach zyemye israelskey yednego począstnego pastucha vstavyly krolyem (regem sibi statuerant)

     [Też za Jordanem rzeką, jeden Szymon, jen był z sług[a] kroleskich[y] prze męstwo jego żywota od zbojec wybran królem (a latronibus rex creatus est). Pastuszy na granicach ziemie israelskiej jednego poczestnego pastucha ustawili królem (regem sibi statuerant)]

4. rabbit (mammal of the family Leporidae, with long ears, long hind legs, and a short, fluffy tail)
   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[6], number 1869:

     Krol rex herbarum

     [Król rex herbarum]

Derived terms

nouns

• bujny król
• królestwo
• królewic
• królewica
• królewna
• podkróle
• Trzech Królów

verbs

• królować impf

Related terms

adjectives

• królikowy

nouns

• króliczek
• królowanie
• królowskie

Descendants

• Polish: król
• Silesian: krōl
• → Old Ruthenian: кроль (krolʹ), круль (krulʹ)

References

• Boryś, Wiesław (2005) “król”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “król”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “król”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “król”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “król”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Alternative forms

• kryl (Western Greater Poland)

Etymology

Inherited from Old Polish król. Sense 2, sense 3, and sense 4 and are an internationalism semantic loan; compare English king, French roi and German König. Doublet of Karol.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈkrul/

• (Lesser Poland):
  • (Przemyśl) IPA^(key): [ˈkrulʲ]

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -ul
• Syllabification: król
• Homophones: Król, krul, Krul

Noun

król m pers (female equivalent królowa, diminutive (derogatory) królik, augmentative królisko, related adjective królewski)

1. king (male monarch; a man who heads a monarchy)
2. king (person that is the best within a given group)
3. king (tycoon or magnate of a particular industry)

   Synonym: potentat

4. (obsolete) a term of endearment for a romantic partner
5. (obsolete) bridegroom

   Synonym: pan młody

6. (Middle Polish) character of a comedy
   1. (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain.
      • 1511-1540, Metryka Koronna‎^[7], page 46/47:

        y też vtakowich rzeczach do wyegierſkyey ziemye krolya ſtarſſego wmeſiaſſowey wyerze Janvſch krolya poſlalem ſwoy wielky liſth.

        [i też w takowych rzeczach do wiegierskiej ziemie króla starszego wmesiaszowey wierze Janusz króla posłałem swój wielki list.]

7. (Middle Polish, beekeeping) queen bee

   Synonym: królowa

8. (Middle Polish) The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
   1. queen ant
      • 1543-1554, Liber maleficorum‎^[8], page 1549/149:

        Item zemrowiſka doſtacz robaka byallego dlugiego, kthorego krolyem zowa y chowacz weſloyku.

        [Item zemrowiska dostać robaka białego dlługiego, którego krolem zowa i chować weslojku.]

Declension

Declension of król

	singular	plural
nominative	król	królowie/króle (deprecative)
genitive	króla	królów
dative	królowi	królom
accusative	króla	królów
instrumental	królem	królami
locative	królu	królach
vocative	królu	królowie

Noun

król m animal

1. king (thing that is the best within a given group)
3. (chess) king (principal chess piece, that players seek to threaten with unavoidable capture to result in a victory by checkmate)
5. (card games) king (playing card with the letter "K" and the image of a king on it, the thirteenth card in a given suit)

   król karo ― king of diamonds

   król kier ― king of hearts

   król pik ― king of spades

   król trefl ― king of clubs

7. (bowling) king (central pin or skittle in bowling games)
8. (colloquial or dialectal, Przemyśl) augmentative of królik.
9. (obsolete, building) main column of a tent or tower
10. (obsolete, card games) a type of card game
11. (obsolete, children's games) a type of children's ball game.
12. (obsolete, engineering) bevel shaft in a smock mill

    Synonym: wałek królewski

Declension

Declension of król

	singular	plural
nominative	król	króle
genitive	króla	króli
dative	królowi	królom
accusative	króla	króle
instrumental	królem	królami
locative	królu	królach
vocative	królu	króle

Derived terms

adverbs

• tam, gdzie król piechotą chodzi
• za króla Ćwieczka

• bezkrólewie
• czasy króla Ćwieczka
• Król
• król kurkowy
• król zwierząt
• król życia
• królestwo
• królewiacki
• królewiak
• królewiątko
• królewicz
• królewna
• królewski
• królewskość
• królewszczyzna
• króliczek
• królik
• królowa
• królować
• królowanie
• Trzech Króli
• Trzej Królowie

proverbs

• między ślepymi jednooki królem

See also

Chess pieces in Polish · bierki szachowe (layout · text)
król	hetman, królowa, królówka, dama	wieża	goniec, laufer, giermek	skoczek, koń, konik	pion, pionek

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), król is one of the most used words in Polish, appearing 27 times in scientific texts, 8 times in news, 0 times in essays, 19 times in fiction, and 25 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 79 times, making it the 815th most common word in a corpus of 500,000 words.

Further reading

• król in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• król in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “król”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “KRÓL”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 28.06.2016
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “król”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “król”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “król”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 566
• Aleksander Saloni (1908) “król”, in “Lud rzeszowski”, in Materyały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne (in Polish), volume 10, Kraków: Akademia Umiejętności, page 336

Slovincian

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *korľь.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈkrol/
• Rhymes: -ol
• Syllabification: król

Noun

król m pers

1. king
2. A type rare fish, with only one specimen having been caught. (Is there an English equivalent to this definition?)

References

• Lorentz, Friedrich (1908) “krȯ́u̯l”, in Slovinzisches Wörterbuch‎^[9] (in German), volume 1, Saint Petersburg: ОРЯС ИАН, page 493