bańka

See also: Appendix:Variations of "banka"

Kashubian

Etymology

From bania +‎ -ka. Compare Polish bańka.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbaɲ.ka/
• Rhymes: -aɲka
• Syllabification: bań‧ka

Noun

bańka f

1. tin can, tin churn (tin vessel with a handle on top used for storing and carrying liquids)

   Synonym: kana

2. small glass object
3. (obsolete) diminutive of bania (“head, noggin”)

Declension

Declension of bańka

	singular	plural
nominative	bańka	bańczi
genitive	bańczi	bańków
dative	bańce	bańkóm
accusative	bańkã	bańczi
instrumental	bańką	bańkama
locative	bańce	bańkach
vocative	bańkò	bańczi

Further reading

• Stefan Ramułt (1893) “bańka”, in Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego (in Kashubian), page 4
• “bańka”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

Old Polish

Etymology

From bania +‎ -ka. First attested in the 15th century.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /baɲka/
• IPA^(key): (15^th CE) /baɲka/

Noun

bańka f

1. diminutive of bania (“round necked vessel sometimes in the shape of a skull”)
   • 1901 [15th century], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 21:

     S mysky a. s bąnky de craticula

     [S miski a. z bańki de craticula]

2. (attested in Greater Poland) ventouse round vessel for draining blood
   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[1], number 1578:

     Banka ventosa

     [Bańka ventosa]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 144r:

     Ventosa et ventosum idem sunt eyn schrepff kopff banką

     [Ventosa et ventosum idem sunt eyn schrepff kopff bańka]

3. diminutive of bania (“calabash”) (Lagenaria siceraria)
   • 1900 [1468], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[2], number 3849:

     Banka cucurbita

     [Bańka cucurbita]

Descendants

• Polish: bańka, banka (Middle Polish)
• Silesian: bańka

References

• Boryś, Wiesław (2005) “bania”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “bańka”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bańka”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “bańka”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Alternative forms

• banka (Middle Polish)

Etymology

Inherited from Old Polish bańka. By surface analysis, bania +‎ -ka. Compare Kashubian bańka.

Pronunciation

 

• IPA^(key): /ˈbaɲ.ka/

• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈbaɲ.ka/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -aɲka
• Syllabification: bań‧ka

Noun

bańka f (diminutive banieczka)

1. can, churn (metal container for liquids with handles)

   Synonym: kanka

2. bubble (spherical object filled with gas, usually made of soap)

   Synonym: bąbel

3. (medicine, historical) cupping glass
4. any spherical object made of glass
   1. (obsolete, figurative) mug (bottle or other container with an alcoholic beverage)
5. (colloquial) one million big ones (one million of any currency, especially PLN)

   Synonyms: duża bańka, melon

6. (school slang, colloquial) F (failing grade)

   Synonyms: bania, gol, jedynka, laska, lufa, niedostateczny, pała, pałka

7. (Kraków) bauble (small spherical decoration put on Christmas tree)

   Synonym: bombka

8. (obsolete) round, open, brick tar furnace
9. (obsolete) hunk, piece (some amount of something in a single mass, especially of salt)

   Synonyms: bryłka, grudka

10. (obsolete) wooden whetstone case
11. (obsolete, medicine) swelling or bump in one's ear canal
12. (obsolete) bitter apple (Citrullus colocynthis)

    Synonym: kolokwinta

13. (Middle Polish) ball (any small round object)
14. (Middle Polish) diminutive of bania (“pumpkin”) (domesticated plant, in the species Cucurbita pepo)

    Synonym: dyńka

Declension

Declension of bańka

	singular	plural
nominative	bańka	bańki
genitive	bańki	baniek
dative	bańce	bańkom
accusative	bańkę	bańki
instrumental	bańką	bańkami
locative	bańce	bańkach
vocative	bańko	bańki

Derived terms

nouns

• baniecznik
• bańka informacyjna
• bańka mydlana
• bańka spekulacyjna
• bańkarz
• duża bańka

Related terms

adjective/adverb

• na bani

adjectives

• baniasty
• do bani

adverb

• baniasto

nouns

• bania
• baniaczek
• baniak
• baniastość
• baniopień

Further reading

• bańka in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• bańka in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bańka”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Barbara Rykiel-Kempf (23.04.2015) “BAŃKA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “bańka”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “bańka”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bańka”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 95
• bańka in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish bańka. By surface analysis, bania +‎ -ka.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbaɲ.ka/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -aɲka
• Syllabification: bań‧ka

Noun

bańka f

1. diminutive of bania (“round vessel”)
2. bauble (small spherical decoration put on Christmas tree)
3. carboy for fermenting wine
4. diminutive of bania (“pumpkin, gourd, squash”) (any plant of genus Cucurbita)
5. whetstone case

Declension

Declension of bańka

	singular	plural
nominative	bańka	bańki
genitive	bańki	baniek
dative	bańce	bańkōm
accusative	bańkã	bańki
instrumental	bańkōm	bańkami/bańkōma
locative	bańce	bańkach
vocative	bańko	bańki

Further reading

• Bogdan Kallus (2020) “bańka”, in Słownik Gōrnoślōnskij Gŏdki, IV edition, Chorzów: Pro Loquela Silesiana, →ISBN, page 238
• Henryk Jaroszewicz (2022) “bańka”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 63
• Aleksandra Wencel (2023) “bańka”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 43