See also: Państwo

Old Polish

edit

Etymology

edit

From pan +‎ -stwo. First attested in c. 1400. Compare Old Czech panstvo.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): (10th–15th CE) /pa(ː)ɲstfɔ/
  • IPA(key): (15th CE) /paɲstfɔ/, /pɒɲstfɔ/

Noun

edit

państwo n

  1. power, dominion (rights related to the possession of goods)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page 144:
      Krolewstwo twoge krolewstwo wszech wekow a panstwo (dominatio) twoge we wsze pokolene y w pokolene
      [Krolewstwo twoje krolewstwo wszech wiekow a państwo (dominatio) twoje we wsze pokolenie i w pokolenie]
  2. (attested in Masovia) authority; especially a castellan (person or office exercising authority)
  3. (attested in Lesser Poland, Masovia) dominion (territory or land, subject to the authority of the king, prince, castellan)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 102, 22:
      W kazdem *myestze panstwa yego (in omni loco dominationis eius) blogoslaw dusza moya gospodna
      [W każdem mieście państwa jego (in omni loco dominationis eius) błogosław dusza moja Gospodna]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 8:
      Thakesz (sc. pan) sandomirsky y gynschi w swich panstwach na myesczoch vidanich a nye gyndze sandzicz mayą
      [Takież (sc. pan) sędomirski i jinszy w swych państwach na mieścoch wydanych, a nie jindzie sędzić mają]
  4. (attested in Greater Poland) goods, property; (possibly) property owners
    • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 29:
      Mogaly wylyegancy albo beszprawny ludze dacz albo przedacz szwe gymyenye gynnemu panszthwu, czyly nye moga?
      [Mogąli wylegańcy albo bezprawni ludzie dać albo przedać swe jimienie jinnemu państwu, czyli nie mogą?]
  5. property granted under feudal law
    • 1876-1929 [Fifteenth century], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie[3], volume XXVII, page 267:
      Ffoedus wolne panstwo uel wolne dobre
      [Ffoedus wolne państwo uel wolne dobre]
  6. (Christianity) dominion (order of angels)
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 129:
      Panstwa dominaciones (in ipso, sc. Iesu Christo, condita sunt universa in caelis et in terra, visibilia et invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive potestates Col 1, 16)
      [Państwa dominaciones (in ipso, sc. Iesu Christo, condita sunt universa in caelis et in terra, visibilia et invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive potestates Col 1, 16)]
  7. mistranslation
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 47:
      Panstwamy dominationibus (et consecraverunt filios suos... per ignem et divinationibus inserviebant et auguriis IV Reg 17, 17)
      [Państwami dominationibus (et consecraverunt filios suos... per ignem et divinationibus inserviebant et auguriis IV Reg 17, 17)]
edit
adjectives
nouns
verbs

Descendants

edit
  • Polish: państwo
  • Silesian: państwo

References

edit
  • Boryś, Wiesław (2005) “państwo”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “państwo”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “państwo”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

edit
 
Polish Wikipedia has an article on:
Wikipedia pl

Etymology

edit

Inherited from Old Polish państwo. By surface analysis, pan +‎ -stwo. Compare Czech panstvo, Kashubian państwò, and Slovincian państwô.

Pronunciation

edit

Noun

edit

państwo n (diminutive państewko)

  1. state, country (sovereign polity)
    Synonyms: kraina, kraj
  2. wealth, richness
    Synonyms: bogactwo, zamożność
  3. domain, rule, control
  4. (obsolete) domain of a castellan
    Synonyms: kasztelania, kasztelaństwo
  5. (Middle Polish, Christianity) domain (order of angels)
  6. (Middle Polish) domain; Further details are uncertain.
    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum[4], page 825b:
      Potentatus – Panſtwo.
      [Potentatus – Państwo.]

Declension

edit

Derived terms

edit
adjectives
nouns

Noun

edit

państwo m pers pl (abbreviation pp. or p.)

  1. ladies and gentlemen
  2. Mr. and Mrs. (husband and wife collectively)
    Synonym: małżeństwo
  3. people who consider themselves higher than others

Declension

edit

Pronoun

edit

państwo vir

  1. polite second person plural of mixed gender nominative; you, you all
    Coordinate terms: pan, pani

Declension

edit

Trivia

edit

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), państwo is one of the most used words in Polish, appearing 48 times in scientific texts, 95 times in news, 130 times in essays, 13 times in fiction, and 46 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 332 times, making it the 152nd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

See also

edit

References

edit
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “państwo”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 355

Further reading

edit
  • państwo in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • państwo in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “państwo”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • PAŃSTWO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 02.02.2023
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “państwo”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “państwo”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “państwo”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 1030
  • państwo in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

edit

Etymology

edit

Inherited from Old Polish państwo. By surface analysis, pōn +‎ -stwo.

Pronunciation

edit

Noun

edit

państwo n

  1. state, country (sovereign polity)
  2. ladies and gentlemen collectively

Further reading

edit