państwo

See also: Państwo

Masurian

Etymology

Inherited from Old Polish państwo. By surface analysis, pan +‎ -stwo.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpaɲstfɔ/
• Rhymes: -aɲstfɔ
• Syllabification: pań‧stwo

Noun

państwo n (related adjective państwowi)

1. state, country (sovereign polity)

Noun

państwo m pers pl

1. ladies and gentlemen
2. lords (people with authority)

Further reading

• Zofia Stamirowska (1987-2024) “państwo”, in Anna Basara, editor, Słownik gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur‎^[2], volume 6, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, →ISBN, page 27

Old Polish

Etymology

From pan +‎ -stwo. First attested in c. 1400. Compare Old Czech panstvo.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pa(ː)ɲstfɔ/
• IPA^(key): (15^th CE) /paɲstfɔ/, /pɒɲstfɔ/

Noun

państwo n

1. power, dominion (rights related to the possession of goods)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[3], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page 144:

     Krolewstwo twoge krolewstwo wszech wekow a panstwo (dominatio) twoge we wsze pokolene y w pokolene

     [Krolewstwo twoje krolewstwo wszech wiekow a państwo (dominatio) twoje we wsze pokolenie i w pokolenie]

2. (attested in Masovia) authority; especially a castellan (person or office exercising authority)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 13:

     Gdze wąnthpyenye gest o mązzoboystwye, iako gdi nye wyedzecz ktho zabyl, panstwo nye ma kogo gabacz

     [Gdzie wątpienie jest o mężobojstwie, jako gdy nie wiedzieć kto zabił, państwo nie ma kogo gabać]

3. (attested in Lesser Poland, Masovia) dominion (territory or land, subject to the authority of the king, prince, castellan)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[4], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 102, 22:

     W kazdem *myestze panstwa yego (in omni loco dominationis eius) blogoslaw dusza moya gospodna

     [W każdem mieście państwa jego (in omni loco dominationis eius) błogosław dusza moja Gospodna]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 8:

     Thakesz (sc. pan) sandomirsky y gynschi w swich panstwach na myesczoch vidanich a nye gyndze sandzicz mayą

     [Takież (sc. pan) sędomirski i jinszy w swych państwach na mieścoch wydanych, a nie jindzie sędzić mają]

4. (attested in Greater Poland) goods, property; (possibly) property owners
   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 29:

     Mogaly wylyegancy albo beszprawny ludze dacz albo przedacz szwe gymyenye gynnemu panszthwu, czyly nye moga?

     [Mogąli wylegańcy albo bezprawni ludzie dać albo przedać swe jimienie jinnemu państwu, czyli nie mogą?]

5. property granted under feudal law
   • 1876-1929 [Fifteenth century], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[5], volume XXVII, page 267:

     Ffoedus wolne panstwo uel wolne dobre

     [Ffoedus wolne państwo uel wolne dobre]

6. (Christianity) dominion (order of angels)
   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 129:

     Panstwa dominaciones (in ipso, sc. Iesu Christo, condita sunt universa in caelis et in terra, visibilia et invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive potestates Col 1, 16)

     [Państwa dominaciones (in ipso, sc. Iesu Christo, condita sunt universa in caelis et in terra, visibilia et invisibilia, sive throni, sive dominationes, sive principatus, sive potestates Col 1, 16)]

7. mistranslation
   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 47:

     Panstwamy dominationibus (et consecraverunt filios suos... per ignem et divinationibus inserviebant et auguriis IV Reg 17, 17)

     [Państwami dominationibus (et consecraverunt filios suos... per ignem et divinationibus inserviebant et auguriis IV Reg 17, 17)]

Related terms

adjectives

• panieński
• panoski
• panow
• panowski

 

nouns

• pan
• pani
• panicz
• paniczek
• panieństwo
• panię
• panna
• panostwo
• panosza
• panoszka
• panowanie
• państwo

 

verbs

• panać impf
• paniać impf
• (impf) panować

 

Descendants

• Masurian: państwo
• Polish: państwo
• Silesian: państwo

References

• Boryś, Wiesław (2005) “państwo”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “państwo”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “państwo”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish państwo. By surface analysis, pan +‎ -stwo. Compare Czech panstvo, Kashubian państwò, and Slovincian państwô.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpaɲ.stfɔ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /ˈpaɲ.stfɔ/, /ˈpɒɲ.stfɔ/

• Audio 1:

  (file)

• Audio 2:

  (file)

• Rhymes: -aɲstfɔ
• Syllabification: pań‧stwo
• Homophone: Państwo

Noun

państwo n (diminutive państewko)

1. state, country (sovereign polity)

   Synonyms: kraina, kraj

2. wealth, richness

   Synonyms: bogactwo, zamożność

3. domain, rule, control
4. (obsolete) domain of a castellan

   Synonyms: kasztelania, kasztelaństwo

5. (Middle Polish, Christianity) domain (order of angels)
6. (Middle Polish) domain; Further details are uncertain.
   • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎^[6], page 825b:

     Potentatus – Panſtwo.

     [Potentatus – Państwo.]

Declension

Declension of państwo

	singular	plural
nominative	państwo	państwa
genitive	państwa	państw
dative	państwu	państwom
accusative	państwo	państwa
instrumental	państwem	państwami
locative	państwie	państwach
vocative	państwo	państwa

Derived terms

adjectives

• antypaństwowy
• bezpaństwowy
• państwowy

 

nouns

• bezpaństwowiec
• bezpaństwowość
• państwo opiekuńcze
• państwo policyjne
• Państwo Środka
• państwo w państwie

 

Noun

państwo m pers pl (abbreviation pp. or p.)

1. ladies and gentlemen
2. Mr. and Mrs. (husband and wife collectively)

   Synonym: małżeństwo

3. people who consider themselves higher than others

Declension

Declension of państwo

	plural
nominative	państwo
genitive	państwa
dative	państwu
accusative	państwa
instrumental	państwem
locative	państwu
vocative	państwo

Pronoun

państwo vir

1. polite second person plural of mixed gender nominative; you, you all

   Coordinate terms: pan, pani

Declension

Declension of państwo

	plural
nominative	państwo
genitive	państwa
dative	państwu
accusative	państwa
instrumental	państwem
locative	państwu
vocative	państwo

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), państwo is one of the most used words in Polish, appearing 48 times in scientific texts, 95 times in news, 130 times in essays, 13 times in fiction, and 46 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 332 times, making it the 152nd most common word in a corpus of 500,000 words.

See also

• pan (“Mr”)
• pani (“Mrs”)
• panna (“Miss”)
• panowie (“Gentlemen”)
• panie (“Mesdames/Ladies”)
• Appendix:Polish pronouns

Further reading

• państwo in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• państwo in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “państwo”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “PAŃSTWO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 02.02.2023
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “państwo”, in Słownik języka polskiego‎^[7]
• Aleksander Zdanowicz (1861) “państwo”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎^[8]
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “państwo”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 1030
• państwo in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

Etymology

Inherited from Old Polish państwo. By surface analysis, pōn +‎ -stwo.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpaɲstfɔ/
• Rhymes: -aɲstfɔ
• Syllabification: pań‧stwo

Noun

państwo n

1. state, country (sovereign polity)
2. ladies and gentlemen collectively

Further reading

• państwo in silling.org