Old Polish

edit

Etymology

edit

From na- +‎ mówić. First attested in the fifteenth century.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): (10th–15th CE) /namɔːvit͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /namovit͡ɕ/

Verb

edit

namówić pf (imperfective namawiać)

  1. (attested in Lesser Poland) to accuse, to blame
    • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I[1], Lesser Poland, pages 45–46:
      Vstawiamy, aczby kto o zlodzeystwo abo zboy przed sądem byl namowion (accusatur), a gdyby ten, ktory namowy, y ten namowiony bylibi w gedney dzedzynye abo pod gedną parrachią..., tym obiczagem badze myecz dawnoscz namowyony mymo geden rok, ale gdy ten, czso namowy, y tesz namowyony (actor et reus) bądą od syebie daleko, tedy gynsza dawnoscz namowyonemu (agentem) nye mosze bycz, gedno trzy lata
      [Ustawiamy, aczby kto o złodziejstwo abo zboj przed sądem był namowion (accusatur), a gdyby ten, ktory namowi, i ten namowiony byliby w jednej dziedzinie abo pod jedną parachiją..., tym obyczajem będzie mieć dawność namowiony mimo jeden rok. Ale gdy ten, czso namowi, i też namowiony (actor et reus) będą od siebie daleko, tedy jinsza dawność namowionemu (agentem) nie może być, jedno trzy lata]
  2. to persuade, to convince
    • 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[2], [3], [4], volume XVI, page 344:
      Namovycz afficere
      [Namowić afficere]
  3. (attested in Greater Poland, Masovia) to mention
    • 1885-2024 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[5], volume I, Międzyrzecz, Warsaw, page 482:
      Tale... dampnum non prefati Johannis esse sev fore censabitur takø *skodo namowonego [nie] bødze weszuane
      [Tale... dampnum non prefati Johannis esse sev fore censabitur taką szkodą namowionego [nie] będzie wezwane]
  4. mistranslation of Latin Latin allocūtus (to speak).
    • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 135:
      Namovyony (war. lub.: *namyawyal ge) allocutus (frangens panem et gustans satisque allocutus usque in lucem, sic profectus est Act 20, 11)
      [Namowiony (war. lub.: namawiał ge) allocutus (frangens panem et gustans satisque allocutus usque in lucem, sic profectus est Act 20, 11)]

Derived terms

edit
nouns

Descendants

edit
  • Polish: namówić

References

edit
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “namówić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

edit

Etymology

edit

Inherited from Old Polish namówić. By surface analysis, na- +‎ mówić. Compare Czech namluvit or Macedonian намолува (namoluva).

Pronunciation

edit
 
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -uvit͡ɕ
  • Syllabification: na‧mó‧wić

Verb

edit

namówić pf (imperfective namawiać)

  1. (transitive) to talk into; to persuade, to convince [with na (+ accusative)], [with do (+ genitive)], [with żeby (+ past-tense clause or infinitive) ‘to (do) what’]
  2. (reflexive with się) to arrange (to plan or agree to meet or go somewhere with someone) [with na (+ accusative)], [with żeby (+ past-tense clause or infinitive) ‘to (do) what’], [with z (+ instrumental) ‘with whom’]
    Synonym: zmówić się
  3. (reflexive with się) to collude, to conspire [with z (+ instrumental) ‘with whom’]
    Synonym: zmówić się
  4. (transitive, Middle Polish) to enact
    Synonym: uchwalić
  5. (transitive, Middle Polish) to insult, to badmouth
    Synonyms: nagadać, nawymyślać
  6. (reflexive with się) to persuade each other, to convince one another [with na (+ accusative) or do (+ genitive) ‘to (do) what’]
  7. (reflexive with się, Middle Polish) to talk enough, to talk a lot
  8. (reflexive with się, Middle Polish) to be persuaded
  9. (reflexive with się, Middle Polish) to be arranged

Conjugation

edit
Conjugation of namówić pf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive namówić
future tense 1st namówię namówimy
2nd namówisz namówicie
3rd namówi namówią
impersonal namówi się
past tense 1st namówiłem,
-(e)m namówił
namówiłam,
-(e)m namówiła
namówiłom,
-(e)m namówiło
namówiliśmy,
-(e)śmy namówili
namówiłyśmy,
-(e)śmy namówiły
2nd namówiłeś,
-(e)ś namówił
namówiłaś,
-(e)ś namówiła
namówiłoś,
-(e)ś namówiło
namówiliście,
-(e)ście namówili
namówiłyście,
-(e)ście namówiły
3rd namówił namówiła namówiło namówili namówiły
impersonal namówiono
conditional 1st namówiłbym,
bym namówił
namówiłabym,
bym namówiła
namówiłobym,
bym namówiło
namówilibyśmy,
byśmy namówili
namówiłybyśmy,
byśmy namówiły
2nd namówiłbyś,
byś namówił
namówiłabyś,
byś namówiła
namówiłobyś,
byś namówiło
namówilibyście,
byście namówili
namówiłybyście,
byście namówiły
3rd namówiłby,
by namówił
namówiłaby,
by namówiła
namówiłoby,
by namówiło
namówiliby,
by namówili
namówiłyby,
by namówiły
impersonal namówiono by
imperative 1st niech namówię namówmy
2nd namów namówcie
3rd niech namówi niech namówią
passive adjectival participle namówiony namówiona namówione namówieni namówione
anterior adverbial participle namówiwszy
verbal noun namówienie

Derived terms

edit
adjective
adverb
nouns
edit
adjective
nouns

Further reading

edit
  • namówić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • namówić in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “namowić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “namowić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • NAMÓWIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 02.10.2008
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “namówić”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “namówić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “namówić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 104
  • namówić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego