Wiktionary

wypowiedzieć

Old Polish

edit

Etymology

edit

From wy- +‎ powiedzieć. First attested in the fifteenth century.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): (10th–15th CE) /vɨpɔvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /vɨpɔvjɛd͡ʑɛt͡ɕ/

Verb

edit

wypowiedzieć pf (imperfective wypowiadać)

  1. to express verbally; to say; to tell about
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎[1], page 3:
      Zyvoth tey blogoslavyoney dzyevyczye tobye vypovyem (reserabo)
      [Żywot tej błogosławionej dziewice tobie wypowiem (reserabo)]
  2. to explain
    • 1874-1891 [Fifteenth century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[2], [3], [4], volume XXII, page 321:
      Dominus Iesus ore suo sanctissimo explicat vlg. vypovyedzyal
      [Dominus Iesus ore suo sanctissimo explicat vlg. wypowiedział]
  3. (attested in Lesser Poland) to expel
    • 1968 [Fifteenth century], Roman Laskowski, Józef Reczek, editors, Glosy polskie rękopisu Sermones de tempore et de sanctis nr. XV 32 Biblioteki OO. Dominikanów w Krakowie z drugiej połowy XV wieku‎[5], Sandomierz: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, page 74:
      Nec hospitare, quia perpetue proscripti, wypowyedzany, erunt de sancta civitate
      [Nec hospitare, quia perpetue proscripti, wypowiedziani, erunt de sancta civitate]
    • 1930 [c. 1455], “I Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[6], section 22,2:
      Przikazal, abi bily sebrany wszitci wipowyedzeny (proselyti)
      [Przkazał, aby byli sebrani wszytcy wypowiedzeni (proselyti)]
    • 1962 [c. 1420], Stanisław Urbańczyk, editor, Wokabularz trydencki‎[7], number 414:
      Wipowedzani exul
      [Wypowiedziany exul]
  4. to exclude; to remove
    • 1930 [c. 1455], “II Esdr”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[8], 9, 4:
      Zatym bilo viwolano..., abi bil wypowyedzan s pospolstwa lyvda, gensze gest z iøczstwa prziszedl (ut... alienus iudicaretur a multitudine captivitatis)
      [Zatym było wywołano..., aby był wypowiedzian z pospolstwa luda, jenże jest z jęcstwa przyszedł (ut... alienus iudicaretur a multitudine captivitatis)]

Derived terms

edit
adjective
nouns
edit
noun
verbs

Descendants

edit
  • Polish: wypowiedzieć

References

edit
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wypowiedzieć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

edit

Etymology

edit

Inherited from Old Polish wypowiedzieć. By surface analysis, wy- +‎ powiedzieć.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): /vɘ.pɔˈvjɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/
  • Audio 1; “wypowiedzieć”:(file)
  • Audio 2; “wypowiedzieć się”:(file)
  • Rhymes: -ɛd͡ʑɛt͡ɕ
  • Syllabification: wy‧po‧wie‧dzieć

Verb

edit

wypowiedzieć pf (imperfective wypowiadać)

  1. (transitive) to voice, to utter (to express verbally, e.g. one's opinions)
    Synonym: wyrazić
  2. (transitive) to say out loud (to articulate orally, e.g. a particular word)
  3. (transitive) to say out loud (to articulate orally)
    Synonym: wymówić
  4. (transitive) to terminate; to give notice (to resolve an agreement) [with dative ‘for whom’]
    Synonym: wymówić
    wypowiedzieć posłuszeństwo ― to rebel (literally, “to denounce obedience”)
  5. (reflexive with się) to speak out, to speak up, to speak one's mind to air, to voice (to speak one's opinion) [with o (+ locative) ‘about what/whom’], [with za (+ instrumental) ‘in support of what/whom’], [with przeciwko (+ dative) ‘against what/whom’], [with w (+ locative) ‘in what issue’]
    Synonym: wyrazić się
  6. (reflexive with się) to air (to express oneself through some form of art) [with przez (+ accusative) ‘by what means/through what’], [with w (+ locative) ‘in what issue’]

Conjugation

edit
Conjugation of wypowiedzieć pf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive wypowiedzieć
future tense 1st wypowiem wypowiemy
2nd wypowiesz wypowiecie
3rd wypowie wypowiedzą
impersonal wypowie się
past tense 1st wypowiedziałem,
-(e)m wypowiedział 		wypowiedziałam,
-(e)m wypowiedziała 		wypowiedziałom,
-(e)m wypowiedziało 		wypowiedzieliśmy,
-(e)śmy wypowiedzieli 		wypowiedziałyśmy,
-(e)śmy wypowiedziały
2nd wypowiedziałeś,
-(e)ś wypowiedział 		wypowiedziałaś,
-(e)ś wypowiedziała 		wypowiedziałoś,
-(e)ś wypowiedziało 		wypowiedzieliście,
-(e)ście wypowiedzieli 		wypowiedziałyście,
-(e)ście wypowiedziały
3rd wypowiedział wypowiedziała wypowiedziało wypowiedzieli wypowiedziały
impersonal wypowiedziano
conditional 1st wypowiedziałbym,
bym wypowiedział 		wypowiedziałabym,
bym wypowiedziała 		wypowiedziałobym,
bym wypowiedziało 		wypowiedzielibyśmy,
byśmy wypowiedzieli 		wypowiedziałybyśmy,
byśmy wypowiedziały
2nd wypowiedziałbyś,
byś wypowiedział 		wypowiedziałabyś,
byś wypowiedziała 		wypowiedziałobyś,
byś wypowiedziało 		wypowiedzielibyście,
byście wypowiedzieli 		wypowiedziałybyście,
byście wypowiedziały
3rd wypowiedziałby,
by wypowiedział 		wypowiedziałaby,
by wypowiedziała 		wypowiedziałoby,
by wypowiedziało 		wypowiedzieliby,
by wypowiedzieli 		wypowiedziałyby,
by wypowiedziały
impersonal wypowiedziano by
imperative 1st niech wypowiem wypowiedzmy
2nd wypowiedz wypowiedzcie
3rd niech wypowie niech wypowiedzą
passive adjectival participle wypowiedziany wypowiedziana wypowiedziane wypowiedziani wypowiedziane
anterior adverbial participle wypowiedziawszy
verbal noun wypowiedzenie

Derived terms

edit
adjective
nouns
verbs
edit
adjectives
noun
verbs

Further reading

edit
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=wypowiedzieć&oldid=82189899"