อ้าย
Isan
editEtymology
editCognate with Lao ອ້າຍ (ʼāi) and Thai อ้าย (âai).
Noun
editอ้าย (transliteration needed)
Related terms
edit- เอื้อย (ʉ̂ai, “older sister”)
Thai
editPronunciation
editOrthographic/Phonemic | อ้าย ɒ ˆ ā y | |
Romanization | Paiboon | âai |
Royal Institute | ai | |
(standard) IPA(key) | /ʔaːj˥˩/(R) |
Etymology 1
editNoun
editอ้าย • (âai)
- Archaic form of ไอ้ (âi).
- 1854, “๒๙๗ ประกาศห้ามมิให้ภิกษุสามเณรคบผู้หญิงมาพูดที่กุฎี (ณ วันศุกร เดือน ๑๐ ขึ้น ๑๐ ค่ำ ปีขาล พ.ศ. ๒๓๙๗)”, in ประชุมประกาศรัชกาลที่ ๔ ภาคปกิรณกะ ส่วนที่ ๑[1], Bangkok: โรงพิมพ์บำรุงนุกูลกิจ, published 1924, retrieved 2019-05-29:
- ตุลาการซักความต่อไป อีเพ็งรับเปนสัตยว่า เมื่ออ้ายหนูยังเปนสมีอยู่วัดพระเชตุพนนั้น อ้ายหนูกับอีเพ็งทำชำเรากันที่กุฎีอ้ายหนูสองสามครั้ง
- dtù-laa-gaan sák kwaam dtɔ̀ɔ-bpai · ii peng ráp bpen-sàt wâa · mʉ̂ʉa âai nǔu yang bpen sà-mǐi yùu wát prá chêet-dtù-pon nán · âai nǔu gàp ii peng tam cham-rao gan tîi gù-dii âai nǔu sɔ̌ɔng sǎam kráng
- [As] the judge further interrogated [her on] the matter, I Pheng confessed the truth, saying: When Ai Nu was still a sami at Wat Phra Chettuphon, Ai Nu and I Pheng engaged in intercourse with each other for two or three times at the monastic house of Ai Nu.
- ตุลาการซักความต่อไป อีเพ็งรับเปนสัตยว่า เมื่ออ้ายหนูยังเปนสมีอยู่วัดพระเชตุพนนั้น อ้ายหนูกับอีเพ็งทำชำเรากันที่กุฎีอ้ายหนูสองสามครั้ง
Etymology 2
editAdjective
editอ้าย • (âai)
- (archaic, now dialect) first; primary.
- 2019 May 30 (last accessed), “พระประวัติ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส”, in สมุทรโฆษคำฉันท์[2], Bangkok: โครงการห้องสมุดดิจิทัลวชิรญาณ:
- ประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือนอ้าย ขึ้น ๕ ค่ำ ตรงกับวันที่ ๑๑ ธันวาคม ปีจอ พ.ศ. ๒๓๓๓
- bprà-sùut mʉ̂ʉa wan sǎo · dʉʉan âai · kʉ̂n · hâa · kâm · dtrong gàp wan tîi · sìp èt · tan-waa-kom · bpii jɔɔ · pút-tá-sàk-gà-ràat · sɔ̌ɔng-pan sǎam-rɔ́ɔi sǎam-sìp sǎam
- [The prince] was born on Saturday, the 5th day of the waxing moon of the 1st month, corresponding to the 11th day of December, 2333 BE, the Year of the Dog.
- ประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือนอ้าย ขึ้น ๕ ค่ำ ตรงกับวันที่ ๑๑ ธันวาคม ปีจอ พ.ศ. ๒๓๓๓
- (archaic, now dialect, of a male child) first; first-born.
- (archaic, now dialect, of a brother) oldest; first-born.
- 1292/93, พ่อขุนรามคำแหง, “จารึกพ่อขุนรามคำแหง (ด้านที่ ๑)”, in ประชุมพงศาวดาร ฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๓, Bangkok: กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, published 1999, →ISBN, page 8:
- พ่อกูชื่อสรีอีนทราทิตย แม่กูชื่อนางเสือง พี่กูชื่อบานเมือง ตูพี่น้องท้องเดียวห้าคน ผู้ชายสาม ผู้หญิงโสง พี่เผือผู้อ้ายตายจากเผือเตียมแต่ยังเล็ก
- pɔ̂ɔ guu chʉ̂ʉ sǐi in-traa-tít · mɛ̂ɛ guu chʉ̂ʉ naang sʉ̌ʉang · pîi guu chʉ̂ʉ baan mʉʉang · dtuu pîi-nɔ́ɔng tɔ́ɔng diao hâa kon · pûu-chaai sǎam · pûu-yǐng sǒong · pîi pʉ̌ʉa pûu âai dtaai jàak pʉ̌ʉa dtiiam-dtɛ̀ɛ yang lék
- My father is called Si Inthrathit. My mother is called Nang Sueang. My elder brother is called Ban Mueang. We, five brothers and sisters from the same womb, [are] three men [and] two women. Our elder brother, the eldest one, departed from us since [he was/we were] still young.
- พ่อกูชื่อสรีอีนทราทิตย แม่กูชื่อนางเสือง พี่กูชื่อบานเมือง ตูพี่น้องท้องเดียวห้าคน ผู้ชายสาม ผู้หญิงโสง พี่เผือผู้อ้ายตายจากเผือเตียมแต่ยังเล็ก
Antonyms
edit- (antonym(s) of “feminine”): เอื้อย (ʉ̂ai)
Categories:
- Isan lemmas
- Isan nouns
- tts:Male
- Rhymes:Thai/aːj
- Thai terms with IPA pronunciation
- Thai 1-syllable words
- Thai lemmas
- Thai nouns
- Thai archaic forms
- Thai terms with usage examples
- Thai adjectives
- Thai terms with archaic senses
- Thai dialectal terms
- Thai ordinal numbers
- Thai terms of address
- th:One
- th:Titles
- th:Family
- th:Male