Wiktionary

przyjąć

Old Polish edit

Etymology edit

From przy- +‎ jąć. First attested in the 14th century. Compare Old Czech přijieti and Old Slovak prijať.

Pronunciation edit

  • IPA(key): (10th–15th CE) /pr̝ijɑ̃t͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /pr̝ijɑ̃t͡ɕ/

Verb edit

przyjąć pf (imperfective przyjmować or przyjmać)

  1. to get, to receive, to accept
    • 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 32:
      Gdiby rzeczy zastawyone... pozyczcza... yakoby za przerzeczoną svmmą *peynyądzy doszycz czynyącze przyąl (si receperit)
      [Gdyby rzeczy zastawione... pożyczca... jakoby za przerzeczoną summę pieniędzy dosyć czyniące, przyjął (si receperit)]
  2. to take; to grab
    • 1959 [-], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 27:
      Iz pani Helska Vøczenczovim ludzem czinila zaplaczene podlug vgednana, ani go ne chczeli przyøcz
      [Iż pani Helżka Więceńcowym ludziem czyniła zapłacenie podług ujednania, ani go nie chcieli przyjąć]
  3. to use
    • 1930 [Fifteenth century], “Num”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎[2], 24, 20:
      Gdisz vsrzal Amalecha, przyyøw przislowye (assumens parabolam) rzecze
      [Gdyż uźrzał Amalecha, przyjąw przysłowie (assumens parabolam) rzecze]
  4. to accept; to agree; to recognize (to not reject)
    • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 14, 2:
      Czokoly starzy raczcze wysznawayą, ysz szyą przed nymy stalo, to nowy maya przyąncz
      [Cokoli starzy radźce wyznawają, iż się przed nimi stało, to nowi mają przyjąć]
  5. to agree to a particular date
    • 1967 [1425], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 1113:
      Jaco... sdalem mv rok do Bucowcza s tym czlowyekem rathayem o dluk prawa, a on ten rok przyyąl
      [Jako... zdałem mu rok do Bukowca s tym człowiekiem ratajem o dług prawa, a on ten rok przyjął]
  6. to consider; to make (to ascribe certain traits to someone) [+ za (accusative) = (as) whom/what]
    • 1415, O zachowaniu się przy stole‎[3], line 106:
      Ktocoly czczy szenskø twarz, mathko bosza, gy tim odarz, przymi gy za slugø swego
      [Ktokoli czci żeńską twarz, Matko Boża, ji tym odarz, przymi ji za sługę swego]
  7. to put property or a piece of land to use
    • 1920 [1425], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume II, number 1775:
      Iako v mne Ian prziyøl ogroth na dan, a vczeckl prawa my ne zaplacziw
      [Jako u mnie Jan przyjął ogrod na dań a uciekł prawa mi nie zapłaciw]
  8. to let in, to give access, to allow the use of certain rights
    • 1887 [Fifteenth century], Lucjan Malinowski, editor, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎[4], page 56a:
      Abiszmi bili w towarzistwo wasze prziienczi
      [Abysmy byli w towarzystwo wasze przyjęci]
    • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI‎[5], page 706:
      Thaczy tho mogą byczi przypusczeny albo przyączi w then tho zakon
      [Tacy to mogą być przypuszczeni albo przyjęci w ten to zakon]
    • 1959 [1400], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 450:
      Isz Potrasz stawal sø na ten rok, iaco mal, ano go ne chczano *prziayncz
      [Iż Piotrasz stawiał się na ten rok, jako miał, ano go nie chciano przyjąć]
  9. to accept a peasant at a settlement or farm
    • 1920 [1406], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 673:
      Yacom ya ne przyøl Olbrzikowa parobka
      [Jakom ja nie przyjął Ołbrzykowa parobka]
  10. to host, to take in, to welcome, to give hospitality
    • Spowiedź powszechna - Confessio generalis, page 4:
      Dawam sche *tysche vynna, y[s]chem... pyelgrzyma w dom szwoy nye przyala
      [Dawam sie teże winna, iżem... pielgrzyma w dom swoj nie przyjęła]
  11. to defend; to help
    • 1887 [Fifteenth century], Lucjan Malinowski, editor, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎[6], page 101b:
      Nyewyastho, w parszonye Jana, szyna thwego, przymy w obrona czlowyeka grzesznego
      [Niewiasto, w parsonie Jana, syna twego, przymi w obronę człowieka grzesznego]
  12. to take responsibility [+ za (accusative) = for what]
    • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎[7], page 3 arg:
      Yze Xps za nas szmyertny sen przyøl y wstal z martvych
      [Iże Krystus za nas śmiertny sen przyjął i wstał z martwych]
  13. to surrender to, to submit to
    • 1892 [-], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI‎[8], page 724:
      Ale ssą povynny, aby przyąly pokuthą (poenitentiam... recipiat) z pokorą
      [Ale są powinni, aby przyjęli pokutę (poenitentiam... recipiat) z pokorą]
  14. to bear, to take (to suffer or endure something)
    • 1915 [1474], Jan Łoś, editor, Przegląd językowych zabytków staropolskich do r. 1543‎[9], page 541:
      Volalby... smercz ymecz y *podyocz, nisly taka slova sprosna... od przerzeczonego Iana czirpecz et *przyyocz chczecz od nego
      [Wolałby... śmierć imieć i podjąć, niżli taka słowa sprosna... od przerzeczonego Jana cirpieć et przyjąć chcieć od niego]
  15. (Roman Catholicism) to take communion
    • 1902 [1404], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎[10], volume 6, page 231:
      Iacom Potra spowadal w ponedzalek y s mu ranku przyal *posze czalo
      [Jakom Piotra spowiadał w poniedziałek i s mu ręku przyjął Boże Ciało]
  16. to take up a position or office
    • 1887, 1889 [1398], Józef Lekszycki, editor, Die ältesten großpolnischen Grodbücher, volume II, number 1139:
      Czso [Woj]tha zabral Janowi cone, to zabral, nisz [kr]ol przyøl crolewstwo
      [Cso [Woj]ta zabrał Janowi konie, to zabrał, niż [kr]ol przyjął krolewstwo]
  17. to hear out
    • 1415, O zachowaniu się przy stole‎[11], line 109:
      Przymicze tho powedane przed waszø czescz, panni, pane
      [Przymicie to powiedanie prze[d] waszę cześć, panny, panie]
  18. (sometimes reflexive with się) to take root
    • 1895 [1448–1450], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, page 49:
      Ysz gdyby kthore sczepi wsczepyone a yvsze przyąthe vykopany (si... plantationes... radicatae... ex, stirpentur, Dział 41: aczby... sczepye byloby yvsz wsczepyone y wsadzone)
      [Iż gdyby ktore szczepy wszczepione a juże przyjęte wykopany (si... plantationes... radicatae... ex, stirpentur, Dział 41: aczby... szczepie byłoby już wszczepione i wsadzone)]

Derived terms edit

adjectives
nouns
verbs

Related terms edit

adverbs
nouns
verbs

Descendants edit

  • Masurian: prżijóncz
  • Polish: przyjąć
  • Silesian: przijōńć

References edit

Polish edit

Etymology edit

Inherited from Old Polish przyjąć. By surface analysis, przy- +‎ jąć. Compare Czech přijmout, Kashubian przëjic, and Russian при(н)я́ть (pri(n)játʹ).

Pronunciation edit

  • IPA(key): /ˈpʂɨ.jɔɲt͡ɕ/
  • Audio 1, przyjąć(file)
  • Audio 2, przyjąć(file)
  • Audio 3, przyjąć się(file)
  • Rhymes: -ɨjɔɲt͡ɕ
  • Syllabification: przy‧jąć

Verb edit

przyjąć pf (imperfective przyjmować)

  1. (transitive) to receive, to accept (to take that what someone gives) [+ od (genitive) = from whom]
  2. (transitive) to receive, to accept (to agree to; to consider or deem good)
  3. (transitive) to receive, to accept (to be the recepient of some words and react to them positively) [+ od (genitive) = from whom]
  4. (transitive) to receive, to take (to be the object or participant of someone else's actions, i.e. a hit)
  5. (transitive, sports, colloquial) to receive (to react to passing the ball or puck in a manner appropriate to the rules and purpose of a given game)
  6. (transitive) to take on (to agree to allow someone to work somewhere)
  7. (transitive) to receive, to take in (to accept as a guest) [+instrumental = with what]
  8. (transitive) to receive, to take (i.e. of a doctor etc., to agree to see and converse with)
  9. (transitive) to receive, to take in (i.e. of a hospital, to agree to give services to)
  10. (transitive) to receive, to take in (to allow temporary or permanent stay to i.e. refugees)
  11. (transitive) to absorb, to take in, to soak up
    Synonym: wchłonąć
  12. (transitive, medicine) to take in (to give one's body some medicinal agent)
  13. (transitive) to take (to react to something in a particular way)
  14. (transitive) to receive, to accept (to accept something by voting or in another formally established way)
  15. (transitive) to take; to accept (to accept a particular view as true (even though it is not confirmed) and proceed as if it were true)
  16. (transitive) to take (to consider; to ascribe certain characteristics, to regard) [+ za (accusative) = ] or [+ jako (accusative) = as what]
  17. (transitive) to take on (to assume i.e. responsibility)
  18. (transitive, proscribed) to take on (to begin to have the certain qualities)
  19. (transitive, Middle Polish) mistranslation of Latin suscipient
    • 1561, J. Leopolita, Biblija‎[12], page Eccli 21/2:
      Iáko od wężá ták vćiekay od grzechu/ á ieſli/ przyſtąpiſz knim/ prziymą ćie [suscipient te].
  20. (Middle Polish) to admit; to allow; Further details are uncertain.
    • 1532, Bartłomiej z Bydgoszczy, Słownik łacińsko-polski‎[13], page 209b:
      Admittere, dopuscicz, przyyąncz
    • 1551, S. Murzynowski, Ortografija polska‎[14], page B2v:
      Bo [litery „yi”] inſzą rzecz znaczą niſz przyidźi przyimi/ iako gdy mowięm/ przeidźie przéstę rzekę/ przéimi moie konie rć.
  21. (reflexive with się) to catch on (to become popular, widely used, or widely recognized)
  22. (reflexive with się, of plants) to take root
    Synonym: zakorzenić się
  23. (reflexive with się, of organs) to be accepted (to become one with an organism after transplanting)
  24. (reflexive with się, of medicine) to be taken; to take, to take hold (to make someone's body resistant to something)
  25. (reflexive with się) to be hired, to be taken on [+ do (genitive) = to what place]
    Synonyms: zaangażować się, zatrudnić się
    Synonym: zwolnić się
  26. (reflexive with się) to catch on, to be received (to be accepted in a new environment)

Conjugation edit

Conjugation of przyjąć pf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive przyjąć
future tense 1st przyjmę przyjmiemy
2nd przyjmiesz przyjmiecie
3rd przyjmie przyjmą
impersonal przyjmie się
past tense 1st przyjąłem,
-(e)m przyjął 		przyjęłam,
-(e)m przyjęła 		przyjęłom,
-(e)m przyjęło 		przyjęliśmy,
-(e)śmy przyjęli 		przyjęłyśmy,
-(e)śmy przyjęły
2nd przyjąłeś,
-(e)ś przyjął 		przyjęłaś,
-(e)ś przyjęła 		przyjęłoś,
-(e)ś przyjęło 		przyjęliście,
-(e)ście przyjęli 		przyjęłyście,
-(e)ście przyjęły
3rd przyjął przyjęła przyjęło przyjęli przyjęły
impersonal przyjęto
conditional 1st przyjąłbym,
bym przyjął 		przyjęłabym,
bym przyjęła 		przyjęłobym,
bym przyjęło 		przyjęlibyśmy,
byśmy przyjęli 		przyjęłybyśmy,
byśmy przyjęły
2nd przyjąłbyś,
byś przyjął 		przyjęłabyś,
byś przyjęła 		przyjęłobyś,
byś przyjęło 		przyjęlibyście,
byście przyjęli 		przyjęłybyście,
byście przyjęły
3rd przyjąłby,
by przyjął 		przyjęłaby,
by przyjęła 		przyjęłoby,
by przyjęło 		przyjęliby,
by przyjęli 		przyjęłyby,
by przyjęły
impersonal przyjęto by
imperative 1st niech przyjmę przyjmijmy
2nd przyjmij przyjmijcie
3rd niech przyjmie niech przyjmą
passive adjectival participle przyjęty przyjęta przyjęte przyjęci przyjęte
anterior adverbial participle przyjąwszy
verbal noun przyjęcie

Derived terms edit

adjectives
nouns
verbs

Trivia edit

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), przyjąć is one of the most used words in Polish, appearing 20 times in scientific texts, 35 times in news, 29 times in essays, 11 times in fiction, and 16 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 111 times, making it the 555th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References edit

  1. ^ Ida Kurcz (1990) “przyjąć”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language]‎[1] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 467

Further reading edit

  • przyjąć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • przyjąć in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przyjąć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przyjąć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Paweł Kupiszewski (27.10.2020) “PRZYJĄĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Paweł Kupiszewski (27.10.2020) “PRZYJĄĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przyjąć”, in Słownik języka polskiego‎[15]
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “przyjąć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861‎[16]
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przyjąć”, in Słownik języka polskiego‎[17] (in Polish), volume 5, Warsaw, page 296
  • przyjąć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=przyjąć&oldid=78847873"