Old Polish

edit

Alternative forms

edit

Etymology

edit

From przyjąć +‎ -ować. First attested in the 14th century.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): (10th–15th CE) /pr̝ijmɔvat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /pr̝ijmɔvat͡ɕ/

Verb

edit

przyjmować impf (perfective przyjąć)

  1. (attested in Lesser Poland) to get, to receive, to accept
    • 1923 [1476], Helena Polaczkówna, editor, Najstarsza księga sądowa wsi Trześniowa 1419-1609[1], Trześniów, Podkarpackie Voivodeship, page 95:
      Albertus... przymuge czeszcz szynowcza
      [Albertus... przymuje część synowca]
  2. (attested in Greater Poland) to take; to grab
    • 1960 [1418], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 568, Pyzdry:
      Yako my szye zawyøsal Maczek lista dacz za pyancz a za dwadzescza grzywen wtenczasz, kedi zastawą przyymowal, yszbi myal penandze wroczycz a zastawø wzancz
      [Jako mi sie zawiązał Maciek lista dać za pięć a za dwadzieścia grzywien w ten czas, kiedy zastawę przyjmował, iżby miał pieniądze wrocić, a zastawę wziąć]
  3. to accept; to agree; to recognize (to not reject)
    • 1856-1870 [1398], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki[2], volume VIII, number 6574:
      Isze Paszek... mesczskego *brawa ne przymowal
      [Iże Paszek... miescskiego prawa nie przymował]
    • 1874-1891 [End of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[3], [4], [5], volume XXV, page 275:
      Item consolatur nos adoptando in filios dei przimuyancz albo possabyayancz nas synmy boga (Eph 1, 5)
      [Item consolatur nos adoptando in filios Dei przymując albo posabiającz nas synmi Boga (Eph 1, 5)]
  4. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca) to let in, to give access
    • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI[6], Krakow, page 706:
      A ma[yą] sye byczi barzo vystrzegano..., aby zadny kaczerz... nye przymovan... w then tho zakon
      [A ma[yą] sie być barzo wystrzegano..., aby żadny kacerz... nie przymowan... w ten to zakon]
    • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[7], Krakow, Brodnia, page 1b:
      Boga proszmy..., bi proznosczi nye przygymowal
      [Boga prośmy..., by prozności nie przyjimował]
  5. to host, to take in, to welcome, to give hospitality
    • 1885-2024 [Middle of the 15th century], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[8], volume IV, page 594:
      Jam poselkyny gego, przymvyą goscza thego, syna boga zywego
      [Jam posełkini jego, przymuję gościa tego, Syna Boga żywego]
  6. (attested in Lesser Poland) to defend; to help
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[9], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 39, 15:
      Miloserdze twoie y prawda twoia weszdi przymowala iesta (susceperunt) mne
      [Miłosierdzie twoje i prawda twoja weżdy przymowała jesta (susceperunt) mnie]
  7. (attested in Greater Poland) to take responsibility
    • 1959 [1418], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 1028, Poznań:
      Jaco Jan, kedi Micolay... sządal ot Dobrogosta na Micolaya prawa, ysz tich ran ne rzymowal na szą, y ne chczal s nym prawa pomocz, rzekącz, ysze to moya rzecz yest
      [Jako Jan, kiedy Mikołaj... żądał ot Dobrogosta na Mikołaja prawa, iż tych ran nie przymował na się, i nie chciał s nim prawa pomoc, rzekąc, iże to moja rzecz jest]
  8. to surrender to, to submit to
    • 1901 [15th century], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 118:
      Pauperes ewangelisantur vbodzy nowy zakon przymvyą (war. kal.: *wbodze novy zakon przygymąyą) aut gynny sprawayą (caeci vident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt, pauperes evangelizantur Mat 11, 5)
      [Pauperes ewangelisantur ubodzy nowy zakon przymują (war. kal.: ubodzy nowy zakon przyjimają) aut jinny sprawiają (caeci vident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt, pauperes evangelizantur Mat 11, 5)]
    • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 31, 3:
      Azby za tho yawną pokuthą przyymowal (susciperet)
      [Ażby za to jawną pokutę przyjmował (susciperet)]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[10], page 433:
      Kyedysch to yest, yze czlovyek v sobotą przyymvye (accipit Jo 7, 23) obrzezanye, aby zakon Moyzeschov nye byl poruschon
      [Kiedyż to jest, iże człowiek w sobotę przyjmuje (accipit Jo 7, 23) obrzezanie, aby zakon Mojżeszow nie był poruszon]
  9. (attested in Lesser Poland) to take up a position or office
    • 1892 [1484], Hieronim Łopaciński, editor, Reguła trzeciego zakonu św. Franciszka i drobniejsze zabytki języka polskiego z końca w. XV i początku XVI[11], Krakow, page 720:
      Kthorym obyczayem mayą vrządy myedzy sobą przymovaczi, gdy kthoremv z nych poleczony bądą
      [Ktorym obyczajem mają urzędy miedzy sobą przymować, gdy ktoremu z nich polecony będą]
  10. (attested in Lesser Poland) to seize, to occupy, to take possession of
    • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I[12], Lesser Poland, page 29:
      [N]yezgodny obyczay wsząly myedzy sobą zemyanye, ysze gdy ktori kmyecz vmrze nye mayącz dzeczy any ktorego przyrodzonego, pvscziną gego dobra k sobie przygmvyą (consueverunt occupari)
      [[N]iezgodny obyczaj wzięli miedzy sobą ziemianie, iże gdy ktory kmieć umrze nie mając dzieci ani ktorego przyrodzonego, puścinę, jego dobra k sobie przyjmują (consueverunt occupari)]
  11. (attested in Masovia) to choose, to designate
  12. (attested in Greater Poland) to be considerate of someone, to favor
    • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski[13], Greater Poland, pages 81, 2:
      I dokød sødzycze zloszcz y oblycze grzesznych przymuyecze (sumitis)?
      [I dokąd sądzicie złość i oblicze grzesznych przymujecie (sumitis)?]

Derived terms

edit
verbs
edit
adjectives
adverbs
nouns
verbs

Descendants

edit
  • Masurian: prżijmowacz
  • Polish: przyjmować
  • Silesian: przijmować

References

edit
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “przyjmować”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “przyjmować”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

edit

Alternative forms

edit

Etymology

edit

Inherited from Old Polish przyjmować. By surface analysis, przyjąć +‎ -ować. Compare Kashubian przëjmòwac.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): /pʂɨjˈmɔ.vat͡ɕ/
  • (Middle Polish) IPA(key): /pʂɨjˈmɔ.vat͡ɕ/, /pr̝ɨjˈmɔ.vat͡ɕ/
  • Audio 1, przyjmować:(file)
  • Audio 2, przyjmować:(file)
  • Audio 3, przyjmować się:(file)
  • Rhymes: -ɔvat͡ɕ
  • Syllabification: przyj‧mo‧wać

Verb

edit

przyjmować impf (perfective przyjąć)

  1. (transitive) to receive, to accept (to take that what someone gives) [with od (+ genitive) ‘from whom’]
  2. (transitive) to admit; to receive, to accept (to agree to; to consider or deem good)
  3. (transitive) to admit; to receive, to accept (to be the recipient of some words and react to them positively) [with od (+ genitive) ‘from whom’]
  4. (transitive) to receive, to take (to be the object or participant of someone else's actions, i.e. a hit)
  5. (transitive, sports, colloquial) to receive (to react to passing the ball or puck in a manner appropriate to the rules and purpose of a given game)
  6. (transitive) to take on (to agree to allow someone to work somewhere)
  7. (transitive) to admit; to receive, to take in (to accept as a guest) [with instrumental ‘with what’]
  8. (transitive) to admit; to receive, to take (i.e. of a doctor etc., to agree to see and converse with)
  9. (transitive) to admit; to receive, to take in (i.e. of a hospital, to agree to give services to)
  10. (transitive) to admit; to receive, to take in (to allow temporary or permanent stay to i.e. refugees)
  11. (transitive) to absorb, to take in, to soak up
    Synonym: wchłonąć
  12. (transitive, medicine) to take in (to give one's body some medicinal agent)
  13. (transitive) to take (to react to something in a particular way)
  14. (transitive) to receive, to accept (to accept something by voting or in another formally established way)
  15. (transitive) to take; to accept (to accept a particular view as true (even though it is not confirmed) and proceed as if it were true)
  16. (transitive) to take (to consider; to ascribe certain characteristics, to regard) [with za (+ accusative) or jako (+ accusative) ‘as what’]
  17. (transitive) to take on (to assume i.e. responsibility)
  18. (transitive, proscribed) to take on (to begin to have the certain qualities)
  19. (reflexive with się) to catch on (to become popular, widely used, or widely recognized)
  20. (reflexive with się, of plants) to take root
    Synonym: zakorzenić się
  21. (reflexive with się, of organs) to be accepted (to become one with an organism after transplanting)
  22. (reflexive with się, of medicine) to be taken; to take, to take hold (to make someone's body resistant to something)
  23. (reflexive with się) to be hired, to be taken on [with do (+ genitive) ‘to what place’]
    Synonyms: zaangażować się, zatrudnić się
    Synonym: zwolnić się
  24. (reflexive with się) to catch on, to be received (to be accepted in a new environment)

Conjugation

edit
Conjugation of przyjmować impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive przyjmować
present tense 1st przyjmuję przyjmujemy
2nd przyjmujesz przyjmujecie
3rd przyjmuje przyjmują
impersonal przyjmuje się
past tense 1st przyjmowałem,
-(e)m przyjmował
przyjmowałam,
-(e)m przyjmowała
przyjmowałom,
-(e)m przyjmowało
przyjmowaliśmy,
-(e)śmy przyjmowali
przyjmowałyśmy,
-(e)śmy przyjmowały
2nd przyjmowałeś,
-(e)ś przyjmował
przyjmowałaś,
-(e)ś przyjmowała
przyjmowałoś,
-(e)ś przyjmowało
przyjmowaliście,
-(e)ście przyjmowali
przyjmowałyście,
-(e)ście przyjmowały
3rd przyjmował przyjmowała przyjmowało przyjmowali przyjmowały
impersonal przyjmowano
future tense 1st będę przyjmował,
będę przyjmować
będę przyjmowała,
będę przyjmować
będę przyjmowało,
będę przyjmować
będziemy przyjmowali,
będziemy przyjmować
będziemy przyjmowały,
będziemy przyjmować
2nd będziesz przyjmował,
będziesz przyjmować
będziesz przyjmowała,
będziesz przyjmować
będziesz przyjmowało,
będziesz przyjmować
będziecie przyjmowali,
będziecie przyjmować
będziecie przyjmowały,
będziecie przyjmować
3rd będzie przyjmował,
będzie przyjmować
będzie przyjmowała,
będzie przyjmować
będzie przyjmowało,
będzie przyjmować
będą przyjmowali,
będą przyjmować
będą przyjmowały,
będą przyjmować
impersonal będzie przyjmować się
conditional 1st przyjmowałbym,
bym przyjmował
przyjmowałabym,
bym przyjmowała
przyjmowałobym,
bym przyjmowało
przyjmowalibyśmy,
byśmy przyjmowali
przyjmowałybyśmy,
byśmy przyjmowały
2nd przyjmowałbyś,
byś przyjmował
przyjmowałabyś,
byś przyjmowała
przyjmowałobyś,
byś przyjmowało
przyjmowalibyście,
byście przyjmowali
przyjmowałybyście,
byście przyjmowały
3rd przyjmowałby,
by przyjmował
przyjmowałaby,
by przyjmowała
przyjmowałoby,
by przyjmowało
przyjmowaliby,
by przyjmowali
przyjmowałyby,
by przyjmowały
impersonal przyjmowano by
imperative 1st niech przyjmuję przyjmujmy
2nd przyjmuj przyjmujcie
3rd niech przyjmuje niech przyjmują
active adjectival participle przyjmujący przyjmująca przyjmujące przyjmujący przyjmujące
passive adjectival participle przyjmowany przyjmowana przyjmowane przyjmowani przyjmowane
contemporary adverbial participle przyjmując
verbal noun przyjmowanie

Derived terms

edit
verbs

Further reading

edit
  • przyjmować in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • przyjmować się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • przyjmować in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przyjmować”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przyjmować się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Paweł Kupiszewski (26.11.2020) “PRZYJMOWAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Paweł Kupiszewski (27.10.2020) “PRZYJMOWAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przyjmować”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “przyjmować”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przyjmować”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 298
  • przyjmować in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego