พระยา

Thai

Alternative forms

Etymology

Derived from Old Khmer brañā, °brañā (“title of high-ranking officials”), probably a combination of bra (“an honorific for gods, priests, royal persons, etc, as well as for things and beings in connection with them”, literally “holy; sacred; divine; etc”) + ñā (“constituent of titles of the mandarinate”), an apheresis of ʼājñā (“authority, power; command, order; etc”), according to a suggestion of Michel Ferlus in 2008.^[1] Cognate with and re-borrowed as Modern Khmer ព្រះញា (prĕəhñiə).

Pronunciation

Orthographic		พระยา b r a y ā
Phonemic		พฺระ-ยา b ̥ r a – y ā
Romanization	Paiboon	prá-yaa
	Royal Institute	phra-ya
(standard) IPA^(key)		/pʰra˦˥.jaː˧/^(R)

Noun

พระยา • (prá-yaa)

(archaic) chief; lord; master.^[2]^[3]
(archaic) ruler; administrator; governor.^[2]^[3]
(archaic) monarch, as king or queen.^[3]
(archaic) an honorific given to the above-described persons, often prefixed to their names or titles.^[3]
(historical) a noble rank of a public official, higher than พระ (prá) and lower than เจ้าพระยา (jâao-prá-yaa).^[4]
(historical) a noble rank given to royal mounts, as horses and elephants.^[2]
(archaic) an honorific given to cannons employed in public service.^[2]

Derived terms

References

^ Jenner, Phillip (2009) Dictionary of Pre-Angkorian Khmer and Dictionary of Angkorian Khmer‎^[1], Pacific Linguistics
↑ ^2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ราชบัณฑิตยสภา (2020) พจนานุกรมโบราณศัพท์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา (in Thai), กรุงเทพฯ: สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, →ISBN, pages 213–214: “พรญา <พระยา, พระญา, พญา, พยา, พรยา, พะยา> น. ๑) ผู้ปกครองรัฐ...๒) เจ้า, ประมุข...๓) พระยา, ยศของเจ้าเมือง...๔) ยศของขุนนาง...๕) ยศพิเศษสำหรับพระราชทานแก่พระราชพาหนะของพระเจ้าแผ่นดิน มีช้างต้น ม้าต้น เป็นต้น...๖) คำนำหน้าปืนใหญ่ที่ใช้ในราชการ”
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 ราชบัณฑิตยสถาน (2011) “พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔”, in orst.go.th‎^[2] (in Thai): “พญา (๑) [พะยา] (โบ) น. เจ้าแผ่นดิน เช่น พญาลิไทย (๒) น. ผู้เป็นใหญ่, ผู้เป็นหัวหน้า, (มักใช้นำหน้านามอื่น) เช่น พญานาค พญาหงส์.”
^ ราชบัณฑิตยสถาน (2011) “พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔”, in orst.go.th‎^[3] (in Thai): “พระยา น. บรรดาศักดิ์ข้าราชการผู้ใหญ่สูงกว่าพระ ตํ่ากว่าเจ้าพระยา”

[1] Jenner, Phillip (2009) Dictionary of Pre-Angkorian Khmer and Dictionary of Angkorian Khmer‎^[1], Pacific Linguistics

[:1-2] 2.0 ^2.1 ^2.2 ^2.3 ราชบัณฑิตยสภา (2020) พจนานุกรมโบราณศัพท์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา (in Thai), กรุงเทพฯ: สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, →ISBN, pages 213–214: “พรญา <พระยา, พระญา, พญา, พยา, พรยา, พะยา> น. ๑) ผู้ปกครองรัฐ...๒) เจ้า, ประมุข...๓) พระยา, ยศของเจ้าเมือง...๔) ยศของขุนนาง...๕) ยศพิเศษสำหรับพระราชทานแก่พระราชพาหนะของพระเจ้าแผ่นดิน มีช้างต้น ม้าต้น เป็นต้น...๖) คำนำหน้าปืนใหญ่ที่ใช้ในราชการ”

[:2:-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 ^3.3 ราชบัณฑิตยสถาน (2011) “พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔”, in orst.go.th‎^[2] (in Thai): “พญา (๑) [พะยา] (โบ) น. เจ้าแผ่นดิน เช่น พญาลิไทย (๒) น. ผู้เป็นใหญ่, ผู้เป็นหัวหน้า, (มักใช้นำหน้านามอื่น) เช่น พญานาค พญาหงส์.”

[4] ราชบัณฑิตยสถาน (2011) “พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔”, in orst.go.th‎^[3] (in Thai): “พระยา น. บรรดาศักดิ์ข้าราชการผู้ใหญ่สูงกว่าพระ ตํ่ากว่าเจ้าพระยา”

[1]

[2]

[3]

[4]