Wiktionary

bliski

Lower Sorbian

edit

Alternative forms

edit

Etymology

edit

Inherited from Proto-Slavic *blizъkъ, from *blizъ.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): /ˈbliskʲi/, [ˈblʲiskʲi]

Adjective

edit

bliski (comparative blišy, superlative nejblišy, adverb blisko)

  1. near (physically close)

Declension

edit
Declension of bliski
Masculine singular Feminine singular Neuter singular Dual Plural
Nominative bliski bliska bliske bliskej bliske
Genitive bliskego bliskeje bliskego bliskeju bliskich
Dative bliskemu bliskej bliskemu bliskima bliskim
Accusative bliski
bliskego (animate) 		blisku bliske bliskej
bliskeju (animate) 		bliske
bliskich (optional animate form)
Instrumental bliskim bliskeju bliskim bliskima bliskimi
Locative bliskem bliskej bliskem bliskima bliskich

Further reading

edit
  • Starosta, Manfred (1999) “bliski”, in Dolnoserbsko-nimski słownik / Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch (in German), Bautzen: Domowina-Verlag

Old Polish

edit

Etymology

edit

Inherited from Proto-Slavic *blizъkъ. By surface analysis, blizi +‎ -ki. First attested in 1386.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): (10th–15th CE) /blʲiːskiː/
  • IPA(key): (15th CE) /blʲiski/

Adjective

edit

bliski (comparative bliszy or bliższy, superlative nabliszy, derived adverb blisko)

  1. (attested in Masovia) close (physically not far) [with dative ‘to what’]
  2. (attested in Greater Poland, Masovia) close (not far in time)
    • 1885-2024 [c. 1428], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎[2], volume I, Międzyrzecz, Warsaw, page 482:
      Aczby... dzedzini... ne wykupilibichom na bliske Narodzene Christusovo, tedy nameny... penødze v Szydow si... non exemeremus ad festum prefixum Natiuitatis
      [Aczby... dziedziny... nie wykupilibychom na bliskie Narodzenie Chrystusowo, tedy namieni... pieniądze u Żydow si... non exemeremus ad festum prefixum Natiuitatis]
  3. (often in the comparative, attested in Masovia) related [with ku (+ dative) or dative ‘to whom’]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 7:
      Duchowny z gymyenya oczczyznego na woyną sluzicz albo gymyenye blyszkym (proximis) spvsczicz szan povinni
      [Duchowni z jimienia oćczyznego na wojnę służyć albo jimienie bliskim (proximis) spuścić są powinni]
    • 1950 [1433], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 424, Warsaw:
      Jaco mnye Katharzina tako bliska iako Maczeowi
      [Jako mnie Katarzyna tako bliska jako *Macieowi]
    • 1950 [1428], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 2863, Warsaw:
      O cthore (pro cthory) pancerz Janik na *nyø szalowal, tegom ya nye wzøl oth Micolaya na szidowski dlug, ale przeto ez bil mego strya, a iam k nemv bliszszi
      [O ktory pancerz Janik na mię żałował, tegom ja nie wziął ot Mikołaja na żydowski dług, ale przeto eż był mego stryja, a jam k niemu bliższy]
  4. (law, attested in Greater Poland) having legal priority through relation [with ku (+ dative) or dative ‘to whom/what’]
    • 1888 [1386], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎[3], Greater Poland, page 61:
      Jaco sse wrzuczili w tø dzelniczø na nassø dzerzawø, a mismi taco blisczi iaco i nass strig
      [Jako sie wrzucili w tę dzielnicę na naszę dzierżwę, a mysmy tako bliscy jako i nasz stryj]
    • 1895 [1419], Archiwum Komisji Prawniczej. Collectanea ex Archivo Collegii Iuridici‎[4], volume VIIIa, page 147:
      Ta dzelnicza yest mi blisza crwø nisze Ianowy
      [Ta dzielnica jest mi blisza krwią niże Janowi]
    • 1888 [1399], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎[5], Greater Poland, page 96:
      Tochna ku they dzelnicze trzeczey czøsczi, cso yø w uene dzirzala Yagneszka po swem oczczu, yest bliska
      [Tochna ku tej dzielnicze trzeciej części, cso ją w wienie dzirżala Jagnieszka po swem oćcu, jest bliska]

Noun

edit

bliski m animacy unattested

  1. twin

Derived terms

edit
adverbs
nouns
prepositions
edit
adjectives
adverbs
nouns
verbs

Descendants

edit
  • Polish: bliski
  • Silesian: bliski

References

edit
  • Boryś, Wiesław (2005) “bliski”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Sławski, Franciszek (1958-1965) “bliski”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
  • Mańczak, Witold (2017) “bliski”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • Bańkowski, Andrzej (2000) “bliski”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
  • Brückner, Aleksander (1927) “blizki”, in Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), Warsaw: Wiedza Powszechna
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bliski”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

edit

Alternative forms

edit

Etymology

edit

Inherited from Old Polish bliski.

Pronunciation

edit
 
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -iski
  • Syllabification: blis‧ki

Adjective

edit

bliski (comparative bliższy, superlative najbliższy, derived adverb blisko)

  1. close, near (physically not far in distance)
    Synonym: niedaleki
    Antonym: daleki
  2. close, near, soon (physically not far in time)
    Synonym: niedaleki
    Antonym: daleki
  3. (figuratively) close [with genitive or (proscribed) dative ‘to what’]
    Synonym: niedaleki
    Antonym: daleki
  4. close, near (emotionally, intimate, well-loved) [with dative ‘to what’]
    Antonym: daleki
  5. close, near (related)
    Antonym: daleki
  6. further (detailed and more exact)
  7. (Middle Polish, law) having legal priority through relation
  8. (Middle Polish) similar
    Synonym: podobny
  9. (Middle Polish) observant ; keen
  10. (Middle Polish) certain; clear, explicit; exact, through
  11. (Middle Polish) near; Further details are uncertain.
    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎[6], page 54c:
      Citimus naybliſzſzy.
      [Citimus najbliższy.]
    • 1564, J. Mączyński, Lexicon‎[7], page 288d:
      Compendiarius Krótki/ Bliski.
      [Compendiarius Krótki/ Bliski.]
    • 1588, A. Calepinus, Dictionarium decem linguarum‎[8], page 201b:
      Citimus – Nablizſzy nąs.
      [Citimus – Nabliższy nas.]

Declension

edit
Declension of bliski (velar)
singular plural
masculine animate masculine inanimate feminine neuter virile (= masculine personal) non-virile
nominative bliski bliska bliskie bliscy bliskie
genitive bliskiego bliskiej bliskiego bliskich
dative bliskiemu bliskiej bliskiemu bliskim
accusative bliskiego bliski bliską bliskie bliskich bliskie
instrumental bliskim bliską bliskim bliskimi
locative bliskim bliskiej bliskim bliskich

Trivia

edit

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), bliski is one of the most used words in Polish, appearing 32 times in scientific texts, 46 times in news, 33 times in essays, 26 times in fiction, and 23 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 160 times, making it the 362nd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

Noun

edit

bliski m pers

  1. loved one, close one (someone who is emotionally close to another, particularly a family member)
    utrata bliskich ― the loss of loved ones
    grono bliskich ― the body of loved ones
    groby bliskich ― the graves of loved ones
    śmierć bliskich ― the death of loved ones

Declension

edit
Declension of bliski
singular plural
nominative bliski bliscy
genitive bliskiego bliskich
dative bliskiemu bliskim
accusative bliskiego bliskich
instrumental bliskim bliskimi
locative bliskim bliskich
vocative bliski bliscy

Derived terms

edit
adjectives
adverb
nouns
edit
adjectives
adverbs
nouns
verbs

Collocations

edit
Collocations
  • bliskie sąsiedztwo ― close proximity
  • bliskie otoczenie ― close environment
  • bliska obecność ― near presence
  • najbliższy komisariat/komenda ― the closest police station
  • najbliższe otoczenie ― immediate surroundings
  • w najbliższej okolicy ― the closest area
  • w najbliższym sąsiedztwie ― in the immediate vicinity
  • najbliższy pociąg ― the nearest/soonest train
  • najbliższe wybory ― the nearest/soonest election
  • najbliższe posiedzenie ― the nearest
  • najbliższe spotkanie ― the nearest
  • w bliskiej/bliższej/najbliższej perspektywie/przyszłości ― in the foreseeable future
  • w najbliższym czasie ― any time soon
  • w najbliższym kwartale ― in the next quarter
  • w najbliższym półroczu ― in the next six months
  • w najbliższym stuleciu ― in the coming century
  • w najbliższych godzinach ― in the coming hours
  • w najbliższych dniach ― in the coming days
  • w najbliższych tygodniach ― in the coming weeks
  • w najbliższych miesiącach ― in the coming months
  • w najbliższych latach ― in the coming years
  • w najbliższych dekadach ― in the coming decades
  • w najbliższy poniedziałek ― this coming Monday
  • w najbliższy wtorek ― this coming Tueday
  • przy najbliższej sposobności ― at one's earliest convenience
  • bliski płaczu/łez ― close to crying/on the verge of tears
  • bliski załamania ― close to breaking/at the breaking point
  • bliski obłędu ― close to madness/nearly lost one's mind/wits
  • bliski rozpaczy ― close to despair
  • bliski bankructwa ― close to bankruptcy/nearly bankrupt
  • bliski zwycięstwa ― close to winning/victory
  • bliski śmierci ― close to death/dying/near death/about to die/on the verge of death
  • bliski zera ― close to zero/null/slim to none
  • bliski ideału ― near perfect
  • bliższy prawdy ― closer to the truth
  • bliski kontakt ― close contact
  • bliska więź ― close bond
  • bliska współpraca ― close cooperation/intimate relationship
  • bliskie stosunki/relacje ― close relations
  • bliskie powiązania ― close ties
  • bliższa znajomość ― a more intimate knowledge (of someone or something)
  • bliższa zażyłość ― closer intimacy
  • bliższe kontakty ― closer contacts
  • bliski współpracownik ― close associate
  • bliski przyjaciel/przyjaciółka ― close friend
  • bliski kolega ― close pal/buddy/mate
  • bliski znajomy ― close acquaintance
  • najbliższy współpracownik ― one's closest associate
  • najbliższy doradca ― one's closest adviser
  • najbliższy przyjaciel/najbliższa przyjaciółka/najbliżsi przyjaciele ― one's closest friend/friends
  • bliski krewny ― close relative
  • najbliższy krewny ― next of kin
  • bliska osoba ― close person
  • bliska rodzina ― close family
  • bliskie pokrewieństwo ― close relationship/kinship
  • najbliższa rodzina ― one's immediate family
  • bliższy ogląd ― closer inspection
  • bliższa analiza ― closer analysis
  • bliższa charakterystyka ― further characteristics
  • bliższe rozeznanie ― further inspection
  • bliższe zainteresowanie ― further interest
  • bliższe uzasadnienie ― further justification
  • bliższe informacje ― further information
  • bliższe szczegóły ― further details
  • bliższe wyjaśnienia ― further explanations
  • po bliższym przyjrzeniu się/wejrzeniu ― closer inspection
  • po bliższym zapoznaniu się/poznaniu ― after getting to know (something) better

References

edit
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “bliski”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 26

Further reading

edit
  • bliski in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • bliski in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bliski”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Ewa Małachowska-Pasek (18.12.2020) “BLISKI”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “bliski”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “bliski”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “blizki”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 166
  • bliski in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Serbo-Croatian

edit

Adjective

edit

bliski

  1. inflection of blizak:
    1. masculine nominative/vocative plural
    2. definite masculine nominative/vocative singular
    3. definite inanimate masculine accusative singular
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=bliski&oldid=82240500"