पर

See also: परा, परि, परि-, परी, परौं, पार, पारा, पारो, पिरो, पीर, पीरू, पुर, पुर्, पुरु, पुरी, पुरे, पुरो, पूर, पूरा, पूरी, पूरे, पेर, पेरी, पेरू, पैर, पैरो, पैरों, and प्री

Hindi

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /pəɾ/, [pɐɾ]

Etymology 1

Inherited from Sauraseni Prakrit 𑀧𑀭𑀺 (pari), 𑀉𑀧𑁆𑀧𑀭𑀺 (uppari), from Sanskrit उपरि (upari, “above”), from Proto-Indo-Aryan *upári, from Proto-Indo-Iranian *upári, from Proto-Indo-European *upér, from *upo.

Cognate with Gujarati પર (par), Marathi वर (var), and distantly Latin super and Old English ofer (whence English over). Doublet of ऊपर (ūpar).

Postposition

पर • (par) (Urdu spelling پر)

1. on

   Synonym: पे (pe)

   सड़क पर ― saṛak par ― on the road

   मेज़ पर ― mez par ― on the table

2. at

   Synonym: पे (pe)

   घर पर ― ghar par ― at home

Etymology 2

Inherited from Sauraseni Prakrit 𑀧𑀭𑀁 (paraṃ), from Sanskrit परम् (param, “after, but”), oblique of पर (para, “distant, further”).

Conjunction

पर • (par) (Urdu spelling پر)

1. but, however

   Synonyms: see Thesaurus:परन्तु

   मैंने दूध पिया, पर मैंने नाश्ता नहीं किया।

   ma͠ine dūdh piyā, par ma͠ine nāśtā nahī̃ kiyā.

   I drank milk, however I did not have breakfast.

2. nevertheless

Synonyms

• मगर (magar)
• लेकिन (lekin)
• किन्तु (kintu)

Etymology 3

Borrowed from Classical Persian پر (par).

Noun

पर • (par) m (Urdu spelling پر)

2. feather; wing

   Synonym: पंख (paṅkh)

3. quill

Declension

Declension of पर (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	पर par	पर par
oblique	पर par	परों parõ
vocative	पर par	परो paro

Etymology 4

Learned borrowing from Sanskrit पर (para).

Adjective

पर • (par) (indeclinable, Urdu spelling پر)

1. distant, far, remote

   Synonym: दूर (dūr)

Nepali

Pronunciation

• IPA^(key): [pʌɾʌ]
• Phonetic Devanagari: परअ

Verb

पर • (para)

1. mid-respectful second-person singular imperative of पर्नु (parnu)

Pali

Alternative forms

Alternative scripts

• para (Latin script)
• 𑀧𑀭 (Brahmi script)
• পর (Bengali script)
• පර (Sinhalese script)
• ပရ (Burmese script)
• ปร or ปะระ (Thai script)
• ᨷᩁ (Tai Tham script)
• ປຣ or ປະຣະ (Lao script)
• បរ (Khmer script)
• 𑄛𑄢 (Chakma script)

Adjective

पर

1. Devanagari script form of para (“other”)
   • c. 500 AD, Kaccāyana, Pālivyākaraṇaṃ [Pali Grammar]‎^[1] (overall work in Pali), page 291; republished as Satish Chandra Acharyya Vidyabhusana, editor, Kaccayana's Pali Grammar (edited in Devanagari character and translated into English), Calcutta, Bengal: Mahabodhi Society, 1901:

     वचवसवहादीनं उकारो वस्स ये ॥६॥
     वच, वस, वह इच्चेवमादीनं धातूनं वकारस्स उकारो होति य पच्चये परे । उच्चते, वुच्चति; वुस्सति; वुय्हति ॥

     6. Vacavasavahādīnaṃ ukāro vassa ye
     Vaca, vasa, vaha iccevamādīnaṃ dhātūnaṃ vakārassa ukāro hoti ya paccaye pare.Uccate, vuccate; vussati; vuyhati.

     Vac, vas, vah etc. which have 'u' for 'va'
     Roots vac, vas, vah and so on etc. have 'u' from 'va' next to the ending 'ya'.
     Exx: uccate, vuccate; vussati; vuyhati.

Declension

Declension table of "पर" (masculine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	परो (paro)	परे (pare)
Accusative (second)	परं (paraṃ)	परे (pare)
Instrumental (third)	परेन (parena)	परेहि (parehi) or परेभि (parebhi)
Dative (fourth)	परस्स (parassa)	परेसं (paresaṃ)
Ablative (fifth)	परस्मा (parasmā) or परम्हा (paramhā) or परा (parā)	परेहि (parehi) or परेभि (parebhi)
Genitive (sixth)	परस्स (parassa)	परेसं (paresaṃ)
Locative (seventh)	परस्मिं (parasmiṃ) or परम्हि (paramhi) or परे (pare)	परेसु (paresu)

Declension table of "परा" (feminine)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	परा (parā)	परायो (parāyo) or परा (parā)
Accusative (second)	परं (paraṃ)	परायो (parāyo) or परा (parā)
Instrumental (third)	पराय (parāya)	पराहि (parāhi) or पराभि (parābhi)
Dative (fourth)	पराय (parāya)	परासं (parāsaṃ)
Ablative (fifth)	पराय (parāya)	पराहि (parāhi) or पराभि (parābhi)
Genitive (sixth)	पराय (parāya)	परासं (parāsaṃ)
Locative (seventh)	पराय (parāya) or परायं (parāyaṃ)	परासु (parāsu)

Declension table of "पर" (neuter)

Case \ Number	Singular	Plural
Nominative (first)	परं (paraṃ)	परानि (parāni)
Accusative (second)	परं (paraṃ)	परानि (parāni)
Instrumental (third)	परेन (parena)	परेहि (parehi) or परेभि (parebhi)
Dative (fourth)	परस्स (parassa)	परेसं (paresaṃ)
Ablative (fifth)	परस्मा (parasmā) or परम्हा (paramhā) or परा (parā)	परेहि (parehi) or परेभि (parebhi)
Genitive (sixth)	परस्स (parassa)	परेसं (paresaṃ)
Locative (seventh)	परस्मिं (parasmiṃ) or परम्हि (paramhi) or परे (pare)	परेसु (paresu)

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• পৰ (Assamese script)
• ᬧᬭ (Balinese script)
• পর (Bengali script)
• 𑰢𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀧𑀭 (Brahmi script)
• ပရ (Burmese script)
• પર (Gujarati script)
• ਪਰ (Gurmukhi script)
• 𑌪𑌰 (Grantha script)
• ꦥꦫ (Javanese script)
• 𑂣𑂩 (Kaithi script)
• ಪರ (Kannada script)
• បរ (Khmer script)
• ປຣ (Lao script)
• പര (Malayalam script)
• ᢒᠠᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘢𑘨 (Modi script)
• ᢒᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧂𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐥𑐬 (Newa script)
• ପର (Odia script)
• ꢦꢬ (Saurashtra script)
• 𑆥𑆫 (Sharada script)
• 𑖢𑖨 (Siddham script)
• පර (Sinhalese script)
• 𑩰𑩼 (Soyombo script)
• 𑚞𑚤 (Takri script)
• பர (Tamil script)
• పర (Telugu script)
• ปร (Thai script)
• པ་ར (Tibetan script)
• 𑒣𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨞𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-European *péro-. Compare Hittite 𒁉𒂊𒊏𒀭 (pēran), Ancient Greek πέρᾱ (pérā).

Adjective

पर • (para) stem

1. (with ablative) other, different (than)
2. far, distant, remote
3. unfamiliar, alien
4. opposite
5. ulterior
6. ancient
7. following, succeeding, subsequent, next
8. final, last, ultimate
9. more than, exceeding
10. left, remaining
11. concerned, anxious, nervous

Declension

Masculine a-stem declension of पर

	singular	dual	plural
nominative	परः (páraḥ)	परौ (párau) परा¹ (párā¹)	परे (páre) पराः (párāḥ)
accusative	परम् (páram)	परौ (párau) परा¹ (párā¹)	परान् (párān)
instrumental	परेण (páreṇa)	पराभ्याम् (párābhyām)	परैः (páraiḥ)
dative	परस्मै (párasmai)	पराभ्याम् (párābhyām)	परेभ्यः (párebhyaḥ)
ablative	परात् (párāt) परस्मात् (párasmāt)	पराभ्याम् (párābhyām)	परेभ्यः (párebhyaḥ)
genitive	परस्य (párasya)	परयोः (párayoḥ)	परेषाम् (páreṣām)
locative	परे (páre) परस्मिन् (párasmin)	परयोः (párayoḥ)	परेषु (páreṣu)
vocative	पर (pára)	परौ (párau) परा¹ (párā¹)	परे (páre)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of परा

	singular	dual	plural
nominative	परा (párā)	परे (páre)	पराः (párāḥ)
accusative	पराम् (párām)	परे (páre)	पराः (párāḥ)
instrumental	परया (párayā)	पराभ्याम् (párābhyām)	पराभिः (párābhiḥ)
dative	परस्यै (párasyai)	पराभ्याम् (párābhyām)	पराभ्यः (párābhyaḥ)
ablative	परस्याः (párasyāḥ)	पराभ्याम् (párābhyām)	पराभ्यः (párābhyaḥ)
genitive	परस्याः (párasyāḥ)	परयोः (párayoḥ)	परासाम् (párāsām)
locative	परस्याम् (párasyām)	परयोः (párayoḥ)	परासु (párāsu)
vocative	परे (páre)	परे (páre)	पराः (párāḥ)

Neuter a-stem declension of पर

	singular	dual	plural
nominative	परम् (param)	परे (pare)	पराणि (parāṇi) परा¹ (parā¹)
accusative	परम् (param)	परे (pare)	पराणि (parāṇi) परा¹ (parā¹)
instrumental	परेण (pareṇa)	पराभ्याम् (parābhyām)	परैः (paraiḥ)
dative	परस्मै (párasmai)	पराभ्याम् (parābhyām)	परेभ्यः (parebhyaḥ)
ablative	परात् (párāt) परस्मात् (párasmāt)	पराभ्याम् (parābhyām)	परेभ्यः (parebhyaḥ)
genitive	परस्य (parasya)	परयोः (parayoḥ)	परेषाम् (páreṣām)
locative	परे (páre) परस्मिन् (párasmin)	परयोः (parayoḥ)	परेषु (pareṣu)
vocative	पर (para)	परे (pare)	पराणि (parāṇi) परा¹ (parā¹)

• ¹Vedic

Noun

पर • (para) stem, m

1. a stranger
2. a foe, enemy, adversary, opponent
3. the supreme Being

Declension

Masculine a-stem declension of पर

	singular	dual	plural
nominative	परः (paraḥ)	परौ (parau) परा¹ (parā¹)	पराः (parāḥ) परासः¹ (parāsaḥ¹)
accusative	परम् (param)	परौ (parau) परा¹ (parā¹)	परान् (parān)
instrumental	परेण (pareṇa)	पराभ्याम् (parābhyām)	परैः (paraiḥ) परेभिः¹ (parebhiḥ¹)
dative	पराय (parāya)	पराभ्याम् (parābhyām)	परेभ्यः (parebhyaḥ)
ablative	परात् (parāt)	पराभ्याम् (parābhyām)	परेभ्यः (parebhyaḥ)
genitive	परस्य (parasya)	परयोः (parayoḥ)	पराणाम् (parāṇām)
locative	परे (pare)	परयोः (parayoḥ)	परेषु (pareṣu)
vocative	पर (para)	परौ (parau) परा¹ (parā¹)	पराः (parāḥ) परासः¹ (parāsaḥ¹)

• ¹Vedic

Descendants

• ⇒ English: pariah dog

Noun

पर • (para) stem, n

1. remoteness
2. the highest point/degree
3. the supreme Being
4. (taxonomy) genus
5. existence

Declension

Neuter a-stem declension of पर

	singular	dual	plural
nominative	परम् (param)	परे (pare)	पराणि (parāṇi) परा¹ (parā¹)
accusative	परम् (param)	परे (pare)	पराणि (parāṇi) परा¹ (parā¹)
instrumental	परेण (pareṇa)	पराभ्याम् (parābhyām)	परैः (paraiḥ) परेभिः¹ (parebhiḥ¹)
dative	पराय (parāya)	पराभ्याम् (parābhyām)	परेभ्यः (parebhyaḥ)
ablative	परात् (parāt)	पराभ्याम् (parābhyām)	परेभ्यः (parebhyaḥ)
genitive	परस्य (parasya)	परयोः (parayoḥ)	पराणाम् (parāṇām)
locative	परे (pare)	परयोः (parayoḥ)	परेषु (pareṣu)
vocative	पर (para)	परे (pare)	पराणि (parāṇi) परा¹ (parā¹)

• ¹Vedic

Descendants

• Pali: para
• Prakrit: 𑀧𑀭𑀁 (paraṃ) (< páram)
  • Hindustani:

    Hindi: पर (par)

    Urdu: پَر (par)

References

• Monier Williams (1899) “पर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, pages 586/1-2.
• Mayrhofer, Manfred (1996) Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[2] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, pages 86-7