शुक्र

See also: शंकर and शिकार

Hindi

Etymology 1

Borrowed from Arabic شُكْر (šukr).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ʃʊkɾ/
• (schwa epenthetic) (Delhi) IPA^(key): /ʃʊ.kəɾ/, [ʃʊ.kɐɾ]

Noun

शुक्र • (śukr) m (Urdu spelling شکر)

1. gratitude; kindness

   शुक्र है कि ... ― śukr hai ki ... ― Thankfully, ...

Declension

Declension of शुक्र (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	शुक्र śukr	शुक्र śukr
oblique	शुक्र śukr	शुक्रों śukrõ
vocative	शुक्र śukr	शुक्रो śukro

Derived terms

• शुक्रिया (śukriyā, “thank you”)

Related terms

• शुक्रगुज़ार (śukraguzār), شکر گزار (śukraguzār, “thankful”)

Etymology 2

Learned borrowing from Sanskrit शुक्र (śukra). Doublet of सुर्ख़ (surx).

Pronunciation

• (Delhi) IPA^(key): /ʃʊk.ɾᵊ/

Adjective

शुक्र • (śukra) (indeclinable, Urdu spelling شکر)

1. resplendent

Noun

शुक्र • (śukra) m (Urdu spelling شکر)

1. semen; sperm

   Synonym: वीर्य (vīrya)

Declension

Declension of शुक्र (masc cons-stem)

	singular	plural
direct	शुक्र śukra	शुक्र śukra
oblique	शुक्र śukra	शुक्रों śukrõ
vocative	शुक्र śukra	शुक्रो śukro

Proper noun

शुक्र ग्रह

शुक्र • (śukra) m (Urdu spelling شکر)

2. Venus (planet)

Declension

Declension of शुक्र (sg-only masc cons-stem)

	singular
direct	शुक्र śukra
oblique	शुक्र śukra
vocative	शुक्र śukra

See also

Solar System in Hindi · सौरमंडल (saurmaṇḍal) (layout · text)
Star	सूर्य (sūrya)
IAU planets and notable dwarf planets	बुध (budh)	शुक्र (śukra)	पृथ्वी (pŕthvī)	मंगल (maṅgal)		बृहस्पति (bŕhaspati)	शनि (śani)	अरुण (aruṇ)	वरुण (varuṇ)	यम (yam)
Notable moons	—	—	चंद्रमा (candramā)		—

Sanskrit

Alternative scripts

Alternative scripts

• শুক্ৰ (Assamese script)
• ᬰᬸᬓ᭄ᬭ (Balinese script)
• শুক্র (Bengali script)
• 𑰫𑰲𑰎𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
• 𑀰𑀼𑀓𑁆𑀭 (Brahmi script)
• ၐုကြ (Burmese script)
• શુક્ર (Gujarati script)
• ਸ਼ੁਕ੍ਰ (Gurmukhi script)
• 𑌶𑍁𑌕𑍍𑌰 (Grantha script)
• ꦯꦸꦏꦿ (Javanese script)
• 𑂬𑂳𑂍𑂹𑂩 (Kaithi script)
• ಶುಕ್ರ (Kannada script)
• ឝុក្រ (Khmer script)
• ຨຸກ຺ຣ (Lao script)
• ശുക്ര (Malayalam script)
• ᡧᡠᡬᡵᠠ (Manchu script)
• 𑘫𑘳𑘎𑘿𑘨 (Modi script)
• ᠱᠤᢉᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
• 𑧋𑧔𑦮𑧠𑧈 (Nandinagari script)
• 𑐱𑐸𑐎𑑂𑐬 (Newa script)
• ଶୁକ୍ର (Odia script)
• ꢯꢸꢒ꣄ꢬ (Saurashtra script)
• 𑆯𑆶𑆑𑇀𑆫 (Sharada script)
• 𑖫𑖲𑖎𑖿𑖨 (Siddham script)
• ශුක්‍ර (Sinhalese script)
• 𑩿𑩒𑩜 𑪙𑩼 (Soyombo script)
• 𑚧𑚰𑚊𑚶𑚤 (Takri script)
• ஶுக்ர (Tamil script)
• శుక్ర (Telugu script)
• ศุกฺร (Thai script)
• ཤུ་ཀྲ (Tibetan script)
• 𑒬𑒳𑒏𑓂𑒩 (Tirhuta script)
• 𑨮𑨃𑨋𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *śukrás, from Proto-Indo-Iranian *ćukrás (“white, bright”), from Proto-Indo-European *ḱuk-ró-s. Cognate with Avestan 𐬯𐬎𐬑𐬭𐬀 (suxra), Old Persian 𐎰𐎧𐎼 (θ-x-r /⁠θuxra⁠/) (whence Persian سرخ (sorx)), Ancient Greek κύκνος (kúknos).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /ɕuk.ɾɐ́/
• (Classical Sanskrit) IPA^(key): /ɕuk.ɾɐ/

Adjective

शुक्र • (śukrá) stem (root शुच्)

1. bright, resplendent
   • c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda
2. clear, pure, spotless
   • c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 4.51.9:

     ता इन्न्वे॒३॒॑व स॑म॒ना स॑मा॒नीरमी॑तवर्णा उ॒षस॑श्चरन्ति।
     गूह॑न्ती॒रभ्व॒मसि॑तं॒ रुश॑द्भिः शु॒क्रास्त॒नूभिः॒ शुच॑यो रुचा॒नाः॥

     tā́ ínnvèvá samanā́ samānī́rámītavarṇā uṣásaścaranti.
     gū́hantīrábhvamásitaṃ rúśadbhiḥ śukrā́stanū́bhiḥ śúcayo rucānā́ḥ.

     Thus they go forth with undiminished colours, these Mornings similar in self-same fashion, concealing the gigantic might of darkness with radiant bodies bright, pure, and shining.

3. light-coloured, white

Declension

Masculine a-stem declension of शुक्र

	singular	dual	plural
nominative	शुक्रः (śukráḥ)	शुक्रौ (śukraú) शुक्रा¹ (śukrā́¹)	शुक्राः (śukrā́ḥ) शुक्रासः¹ (śukrā́saḥ¹)
accusative	शुक्रम् (śukrám)	शुक्रौ (śukraú) शुक्रा¹ (śukrā́¹)	शुक्रान् (śukrā́n)
instrumental	शुक्रेण (śukréṇa)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्रैः (śukraíḥ) शुक्रेभिः¹ (śukrébhiḥ¹)
dative	शुक्राय (śukrā́ya)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ)
ablative	शुक्रात् (śukrā́t)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ)
genitive	शुक्रस्य (śukrásya)	शुक्रयोः (śukráyoḥ)	शुक्राणाम् (śukrā́ṇām)
locative	शुक्रे (śukré)	शुक्रयोः (śukráyoḥ)	शुक्रेषु (śukréṣu)
vocative	शुक्र (śúkra)	शुक्रौ (śúkrau) शुक्रा¹ (śúkrā¹)	शुक्राः (śúkrāḥ) शुक्रासः¹ (śúkrāsaḥ¹)

• ¹Vedic

Feminine ā-stem declension of शुक्रा

	singular	dual	plural
nominative	शुक्रा (śukrā́)	शुक्रे (śukré)	शुक्राः (śukrā́ḥ)
accusative	शुक्राम् (śukrā́m)	शुक्रे (śukré)	शुक्राः (śukrā́ḥ)
instrumental	शुक्रया (śukráyā) शुक्रा¹ (śukrā́¹)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्राभिः (śukrā́bhiḥ)
dative	शुक्रायै (śukrā́yai)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्राभ्यः (śukrā́bhyaḥ)
ablative	शुक्रायाः (śukrā́yāḥ) शुक्रायै² (śukrā́yai²)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्राभ्यः (śukrā́bhyaḥ)
genitive	शुक्रायाः (śukrā́yāḥ) शुक्रायै² (śukrā́yai²)	शुक्रयोः (śukráyoḥ)	शुक्राणाम् (śukrā́ṇām)
locative	शुक्रायाम् (śukrā́yām)	शुक्रयोः (śukráyoḥ)	शुक्रासु (śukrā́su)
vocative	शुक्रे (śúkre)	शुक्रे (śúkre)	शुक्राः (śúkrāḥ)

• ¹Vedic
• ²Brāhmaṇas

Neuter a-stem declension of शुक्र

	singular	dual	plural
nominative	शुक्रम् (śukrám)	शुक्रे (śukré)	शुक्राणि (śukrā́ṇi) शुक्रा¹ (śukrā́¹)
accusative	शुक्रम् (śukrám)	शुक्रे (śukré)	शुक्राणि (śukrā́ṇi) शुक्रा¹ (śukrā́¹)
instrumental	शुक्रेण (śukréṇa)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्रैः (śukraíḥ) शुक्रेभिः¹ (śukrébhiḥ¹)
dative	शुक्राय (śukrā́ya)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ)
ablative	शुक्रात् (śukrā́t)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ)
genitive	शुक्रस्य (śukrásya)	शुक्रयोः (śukráyoḥ)	शुक्राणाम् (śukrā́ṇām)
locative	शुक्रे (śukré)	शुक्रयोः (śukráyoḥ)	शुक्रेषु (śukréṣu)
vocative	शुक्र (śúkra)	शुक्रे (śúkre)	शुक्राणि (śúkrāṇi) शुक्रा¹ (śúkrā¹)

• ¹Vedic

Noun

शुक्र • (śukrá) stem, m

1. name of Agni or fire
2. the planet Venus or its regent (regarded as the son of भृगु and preceptor of the Daityas).
3. clear or pure Soma

Declension

Masculine a-stem declension of शुक्र

	singular	dual	plural
nominative	शुक्रः (śukráḥ)	शुक्रौ (śukraú) शुक्रा¹ (śukrā́¹)	शुक्राः (śukrā́ḥ) शुक्रासः¹ (śukrā́saḥ¹)
accusative	शुक्रम् (śukrám)	शुक्रौ (śukraú) शुक्रा¹ (śukrā́¹)	शुक्रान् (śukrā́n)
instrumental	शुक्रेण (śukréṇa)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्रैः (śukraíḥ) शुक्रेभिः¹ (śukrébhiḥ¹)
dative	शुक्राय (śukrā́ya)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ)
ablative	शुक्रात् (śukrā́t)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ)
genitive	शुक्रस्य (śukrásya)	शुक्रयोः (śukráyoḥ)	शुक्राणाम् (śukrā́ṇām)
locative	शुक्रे (śukré)	शुक्रयोः (śukráyoḥ)	शुक्रेषु (śukréṣu)
vocative	शुक्र (śúkra)	शुक्रौ (śúkrau) शुक्रा¹ (śúkrā¹)	शुक्राः (śúkrāḥ) शुक्रासः¹ (śúkrāsaḥ¹)

• ¹Vedic

See also

Solar System in Sanskrit · सूर्य-मण्डल (sūrya-maṇḍala) (layout · text)
Star	सूर्य (sūrya), रवि (ravi), आदित्य (āditya), Thesaurus:सूर्य
IAU planets and notable dwarf planets	बुध (budha)	शुक्र (śukra), भार्गव (bhārgava), भृगु (bhṛgu)	भूमि (bhūmi), पृथ्वी (pṛthvī), Thesaurus:भू	मङ्गल (maṅgala), अङ्गार (aṅgāra), Thesaurus:मङ्गल		बृहस्पति (bṛhaspati), गौर (gaura)	शनि (śani)	अरुण (aruṇa)	वरुण (varuṇa)	यम (yama)
Notable moons	—	—	चन्द्र (candra), इन्दु (indu), Thesaurus:चन्द्र	प्रथम मङ्गलस्य द्वितीय मङ्गलस्य	—

Noun

शुक्र • (śukrá) stem, n

1. brightness, clearness, light
2. (also in the plural) any clear liquid
3. juice, the essence of anything
4. semen virile, seed of animals (male and female), sperm
5. a morbid affection of the iris (change of colour &c. accompanied by imperfect vision ; cf. शुक्ल) Suṡr. ṠārṅgS.

Declension

Neuter a-stem declension of शुक्र

	singular	dual	plural
nominative	शुक्रम् (śukrám)	शुक्रे (śukré)	शुक्राणि (śukrā́ṇi) शुक्रा¹ (śukrā́¹)
accusative	शुक्रम् (śukrám)	शुक्रे (śukré)	शुक्राणि (śukrā́ṇi) शुक्रा¹ (śukrā́¹)
instrumental	शुक्रेण (śukréṇa)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्रैः (śukraíḥ) शुक्रेभिः¹ (śukrébhiḥ¹)
dative	शुक्राय (śukrā́ya)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ)
ablative	शुक्रात् (śukrā́t)	शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām)	शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ)
genitive	शुक्रस्य (śukrásya)	शुक्रयोः (śukráyoḥ)	शुक्राणाम् (śukrā́ṇām)
locative	शुक्रे (śukré)	शुक्रयोः (śukráyoḥ)	शुक्रेषु (śukréṣu)
vocative	शुक्र (śúkra)	शुक्रे (śúkre)	शुक्राणि (śúkrāṇi) शुक्रा¹ (śúkrā¹)

• ¹Vedic

Derived terms

• शुक्रवार (śukravāra)

Descendants

• Magadhi Prakrit:
  • Assamese: শুকুলা (xukula)
• → Assamese: শুক্ৰ (xukro), শুকুৰবাৰ (xukurbar)
• → Bengali: শুক্র (śukro)
• → Burmese: သောကြာ (sau:kra)
• → Gujarati: શુક્ર (śukra)
• → Hindi: शुक्र (śukra)
• → Kannada: ಶುಕ್ರ (śukra)
• → Malayalam: ശുക്രൻ (śukraṉ)
• → Marathi: शुक्र (śukra)
• → Nepali: शुक्र (śukra), शुक्रवार (śukrawār)
• → Odia: ଶୁକ୍ର (śukra)
• Pali: sukka
  • → Burmese: သုက် (suk)
  • → Khmer: សុក្រ (sok), ថ្ងៃសុក្រ (thngay sok)
  • → Lao: ສຸກ (suk), ວັນສຸກ (wan suk)
  • → Thai: ศุกร์ (sùk), วันศุกร์
• Romani: śukar
• → Sindhi: شُڪْرُ (śukru)
• → Tamil: சுக்கிரன் (cukkiraṉ)
• → Telugu: శుక్లము (śuklamu), శుక్రుడు (śukruḍu)
• → Tocharian B: śukkär
• → Urdu: شُکْرَ (śukra)

References

• Monier Williams (1899) “शुक्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1080/1.
• Mayrhofer, Manfred (1996) “śukti- -ŚUC”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume II, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 645