Appendix:ǃKung word lists
(Redirected from Appendix:!Kung word lists)
ǃKung word lists (ǃXũũ and Žuǀʼhõasi dialects) from Snyman (1997):[1]
WARNING: The data in these lists has been corrupted, presumably by OCR, and have been "corrected" with mere guesses, and so should not be copied without verification.
Classification
editA preliminary classification of the Kung languages by Sands (2010):[2]
- Southeastern ǃKung
- Tsumkwe
- Omatako
- Kameeldoring
- North-Central ǃKung
- Tsintsabis
- Okongo
- Leeunes
- Mpunguvlei
- Northern ǃKung
- Cuito/Cubango
- Cuango/Cuito
Snyman (1997)
editEnglish gloss | Tsumkwe | Omatako (S) | Omatako (N) | Kameeldoring | Lister | Tsintsabis | Okongo | Leeunes | Mpunguvlei | Cuito/Cubango | Cuango/Cuito | Cuango/Cuito |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
nail | bòhá | bòhá | bòhá | bòs̄á | bòhá | bòhá | bòhá | |||||
father | bá | bà | bà | bá | bá | bá | bá | bá | bá | bá | bá | |
game | bāȧ | bȧa̍ | bāȧ | bȧa̍ | ||||||||
fire | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ | dä'a̍ |
skin blanket | dȧ | dāa̍ | dāa̍ | dāà | dà nā nǂāo̍ | nǀòdà | dàá (clothes) | dàá | dāa (ǃ'a̍ - skin) | dāa | dāa | dāa |
striped polecat | dȧ | dà̯ | dà̯ | dà̯ | dà̯ | dȧ̯ | dȧ̯ | dȧ̯ | dȧ̯ | dȧ̯ | dà̯ sámè | dà̯ |
salt | dı̇bı̇ | dȧbı̀ | gu̍i | dibı̀ | dibı̀ | dȧbı̀ ǂ'ȯ | gu̍i | dȧbı̀ | gu̍i | gùi | gu̍i | gu̍i |
bleed from nose | dū̐'u̍Template:what | dǜ'u̍Template:what (ǀ'ȧng - blood) | (ǀ'ȧng - blood) | dǜ'u̍Template:what (ǀ'ȧng - blood) | dǜ'u̍Template:what (ǀ'äi - blood) | dǜ'u̍Template:what | (nı̈ȯ̯ru̇Template:what - blood) | dǜ'u̍Template:what (nı̈ȯ̯ru̇Template:what - blood) | dǜ'n̍Template:what | dǜ'u̍Template:what (ǀàm̀'rh - blood) | dǜ'u̍Template:what | dǜ'u̍Template:what |
oesophagus | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm | dȯm |
child | dȧ'a̍ma | dȧ'àbȧ | dȧ'àbȧ | dȧ'àbȧ | dȧ'àmȧ | dȧ'a̍bȧ | dȧ'a̍bȧ | dȧ'a̍bȧ | dàbà | dàbà | dàbà | dàbà |
thresh grain | dxoro | dxàrė ǁxȯru̇ - slampTemplate:what grain | dxàrė ǁxòrȯ | dxàrė ǁxȯru̇ ǁ'hàe | dxòrȯ gǀxòrò | ǁxȯru̇ slamp grain? | ǁxùru̇ | ǁxùru̇ | txȯla̍ | txȯla̍ tresh maize | txȯla̍ | txȯla̍ |
blanket | dhà | dàa̍ | dȧa̍ | dȧȧ | däȧ | dàa̍ | dàa̍ | dàa̍ dhȧ | däa̍ | däa | däa | |
butterfly | dhàdhàma | dhàdhȧba̍ | dhàdhȧba̍ | dhàdhȧba̍ | dhàdhȧmȧ | thàthȧba̍ | thȧbȧkàka̍ | dhàdhȧba̍ | thàbàle̍le̍ | thàbàle̍le̍ | thàbàbe̍le̍ | |
tongue | dhâri | dhȧrı̀ | dharı̀ | dhȧrı̍ | dhȧrı̍ | thàri | thàri | dhàrè | thàri | thàri | thàri | |
mushroom | dha̍u | nàu̍ | nàu̍ | nȧu̍ dha̍u | ǁ'òrė dha̍u | nâu̍ | gǁu̍'i (anthill on which mushroom grows) | nàu | dȧu̍ | dȧu̍ | dàu̍ | dȧu̍ |
woman | dshàu̍ | dshâo | dshàu | dshâo | dshàu | tshào [ao] | dhämā | dshȧo | tšha̍o | tšha̍o | tšha̍o sȧo | tšha̍o tšha̍o |
call | dshŭ̍ | dshŭ̍ | dshŭ̍ | dshŭ̍ | dshŭ̍ | dshâng | dzǜu̍ | dshü̍ | tšhǜu̍ | tšhǜu̍ | tšhǜ sǜu̍ | tshüù |
peg down skin | dshı̈ı̀ | tshı̈ı̀ (spread open to peg down) | šı̀ı̀šu̍ | tshi | sii ǁxa̍u | ǁxa̍u | ǁxa̍u | ǁxa̍u | ||||
tooth gap | dzxȯara̍ | dzxȯara̍ | dzxȯara̍ | dzxȯara̍ | dzxȯara̍ | tšxȯara̍ | tsxȯara̍ | gǀèè sèrè | gǀèè sèrè | dzȯra̍ | ||
blunt | dsx'ò | dsx'ò | dsx'ò | tš'ȯ | tš'ò | tsx'ò | tsx'ò | tsx'ò | tsx'òo tsx'ò | tsx'ò | ||
be wet | dš'i | dš'i | dš'i | dš'i | dš'i | tš'i | tšx'ȧi | tš'i | tšx'ȧi | tšx'ȧi | tšx'ȧi | tšx'ȧi |
tasteless | dṡ'òrò | dš'ò | dš'ò | dš'ò | kwàrà tâm (without taste) | tš'ò (unsalted) | tšx'òò | tš'ò | tšx'ò (unsalted) | tšx'ò | tšx'ò tšx'ò | tšx'ò tšx'ò |
hide | ds̈xòma̍ | ghäm̈m̍ ǂ'ha̍o | kö̯m̈ṁ | kö̯m̈ṁ | dzxȯma̍ | dzò̯ma̍ | dzò̯ma̍ | ghäm̈ṁ (bend down to hide) ǂ'ha̍o | ghäm̈m̀ ǂ'ha̍o | ghäm̈ṁ ǂ'ha̍o | ghäm̈m̀ ǂ'ha̍o | ghäm̈m̀ ǂ'ha̍o |
swim | dz̈xa | dzxā | döm̄m̀ (wash) | dōm̄ṁ (wash) | nǂòa | nǃȯ̯a | nǃò̯a | nǃò̯a | ||||
dance | dz̄xàni | dz̄xàǹ | dz̄xȧǹ | dz̄xȧnı̍ | dz̄xànı̍ | dz̄xàni | ts̄xàe | dz̄xàni | ts̄xàe ts̄xa̍e | ts̄xa̍e ts̄xé | ts̄xa̍e | ts̄xȧe |
carry child - | ds̀hı̀ı̍ | ds̀hı̀ı̍ | ds̀hı̀ı̍ | ds̀hı̀ı̍ | ds̀hı̀ı̍ | tšhı̇ı̍ | tšhı̇ı̍ | ds̀hı̀ | tshı̀i tšhı̍ı̀ | siı̀ tšhii | tšhı̀i | tšhı̀i |
blow a fire | dšhu̇u̍ | dšhu̇̀ | dšhu̇ | dšhū | dshu̇̀u̍ | ts̈hu̇ | dz̄u̇u̍ | dz̄hü | ts̄hu̇̀u̍ | ts̈hu̇̀u̍ dz̄u̇̀u̇ | tšhüu̍ | ts̄hüu̍ |
semen | ds̄hı̄ | ds̄hàng gǂx'o̍m | ds̄hàng gǂx'o̍m | XXX | ts̄hı̀ s̄ı̀ gǁo̍m | s̄ùı̍ s̄ı̍ | gǁo̍m | gǁo̍m | gǁo̍m | gǁo̍m | ||
roll | gànı̀ | gànı̀ | gànı̀ | gànı̀ | gànı̀ | gànı̀ | gànı̀ | gànı̀ | gàrė gàlè | gàle̍ [∼l] | gàrė | gàlè gėlė |
reside | gè | gė | gè | gè | gè | gè | gè | gê | gê ǃxȯrè | gê ǃxȯrè | gê ǃxȯrè | gê ǃxȯrè |
sing | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é | gè'é |
swallow | gòm | gòm | gòm | gòm | gòm | gòm | gòm | go̍m | go̍m | go̍m | go̍m | go̍m |
salt | gu̍i | dàbı̍ | gui | wı̍ | gu̍i | gu̍i | gu̍i | gu̍i | gu̍i | |||
hunt | gūni | tōm | tôm | gu̍nı̍s̄ı̍ | ǃà̯é | gūni | gūni (hunt successfully) | gūni | gùnı̍ | gu̇nı̍ | gu̍nı̍ | |
break off | ghōa | gòa | ghòa | gȯa | gȯa | khoa | khoa | ǁàe kho̍a (small pieces) ǁȧe kho̍ba̍ (small pieces ǁàc ǁò'ȧ (big pieces) | ǁàe kho̍a (small pieces) ǁȧe kho̍ba̍ (small pieces ǁàc ǁò'ȧ (big pieces) | |||
club (weapon) | ghūi | ǃanǀë gǀōm̄'ṁ (log) | gǃȧru̍ gǀōm̄'ṁ (log) | ǃanǀe̍ gǀōm̄'ṁ (log) | gǀōm̂'ṁ | ghu | khu ghu | ghòma̍ ghū | khu̍ (short-) | khu̍ | khu̍ | khü̍ khǖ |
eye | gǀà'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ | gǀȧ'a̍ |
rise | gǀai | gǀi | gǀi | gǀi | gǀi | gǀa̍i | gǀa̍i | gǀa̍i | gǀa̍i | gǀa̍i | gǀa̍i | gǀa̍i |
jaw (?) | gǀàm | gǀam (jaw below ear) | gǀȧm | gǀāng'rı̀g (cheekbone) | gǀàm̀m̀ | gǀàm̀ m̍ | gǀām̄m̀ | gǀām̄m̀ | ||||
cheek | ǃōm̄m̀ | ǃōm̄m̀ | ǃōm̄m̀ | ǃōm̄m̀ | ǃōm̄m̀ (cheek) | ǃōm̄m̀ | ǃōm̄m̀ | |||||
difficult | gǀäo | gǀāo | gǀāo | gǀāo | gǀāo | gǀàu | gǀào | gǀào | ǃàǹ'n̍g | ǃàng | ǃàng | ǃàng |
play | gǀà̯e | gǀȧ̯e nǁǜ | gǀȧ̯e nǁū'u | gǀà̯e nǁū'u | gǀȧ̯e nǁū'u | gǀȧ̯e nǁǖ'u̇ | gǀȧ̯e nǁǖ'u̇ | gǀà̯e nǁǖ'u̇ | gǀȧ̯e (frolic) nǁǜ | gǀà̯e nǁǜ | gǀȧ̯e nǁǜ | gǀȧ̯e nǁū |
bead 3mm in diameter | gǀxä̍ | gǀxă̍ | gǀxă̍ | ǃ'àm̀m̍ | ǃ'àm | gǀxä̍ | šòšo̍ba̍ | gǀxä̍ (money) | kȯ̯alàlı̍ (money) | kȯ̯alàlı̍ | kȯ̯alàlı̍ | |
awl | gı̍xằı̀ | tȯro̍ | gixàng | gı̍xäng | gǀxằı̍ | gǀxàng | ǀxàng | ǁxàng | ǀxàng | ǀxànı̀ | ǀxàng ǀxànı̀ | ǀxàng ǀxànı̀ |
urine | gǀxàm | gǀxàm | gǀxàm | gǀxàm | gǀxàm | gǀxàm | ǀxäm | gǀxàm | ǀxâm | ǀxâm | ǀxàm | ǀxàm |
dry leaf | gǀx'ȯro̍ | gǀx'òrȯ | gǀx'òrȯ | gǀx'òrȯ | gǀx'orȯ | ǀx'òrò | ǀx'òrò | ǀx'òro | ǀx'òro̍ | ǀx'o̍lo̍ | ǀx'o̍lo̍ | ǀx'o̍lo̍ |
cape hunting dog | gǀx'ùu̍ | gǀx'ùu | gǀx'ùu̍ | gǀx'ùu̍ | gǀx'ùu̍ | ǀx'u̇ù | ǀx'ùù | ǀx'u̇ù | ǀx'u̍u ǁ'ha̍ru̍ | ǁ'ha̍lu̍ | ǁ'halu | ǁ'halu |
lie down (pl) | gta̍ | gtà | gta̍ | gtá | gta̍ | gta̍ | gtà | gtà | gtà nǃ'hȧ- (sleep tog. ie. youngsters) | gtà nǃ'hȧ- (sleep tog. ie. youngsters) | gtà nǃ'hȧ- (sleep tog. ie. youngsters) | gtà nǃ'hȧ- (sleep tog. ie. youngsters) |
old | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā | gtā |
joint | gtài | gtài [i] | gtài [i] | gtài [i] | gtài [i] | gtåi [i] (ai realised as ∣i∣ | gtài [i] | gtài [i] | gtài [i] | gtài [i] | gtài [i] | gtài [i] |
height, distance | gǂà'i | gǂàn̄g'n̄g | gǂàn̄g'n̄g | gǂàn̄g'n̄g | gǂà'ı̍ | gǂān̄g'ǹg | gǂān̄g'ǹg | gǂān̄g'ǹg | gǂān̄g'ǹg nǃòresı̍far nǃà'ı̍ | gǂān̄g'ǹg nǃòlesı̍far nǃà'ı̍ | gǂān̄g'ǹg nǃòlesı̍ nǃà'ı̍ | gǂān̄g'ǹg nǃòlesı̍ nǃà'ı̍ |
roast on stick | gǂàu | gǂào | gǂa̍u | gǂào | gǂàu | gǂào | gǂào | gǂào | gǁàȧ | gǁằȧ | gǁằȧ | gǁằȧ |
forearm | gǂà̯o | gǂ̍̄à̯o | gǂà̯o | gǂxàba̍ | gǂà̯o | gǂà̯o | gǂà̯o | gǂ̍̄à̯o | gǂ̍̄à̯o | gǂ̍̄à̯o | gǂ̍̄à̯o | gǂ̍̄à̯o |
wipe off (with cloth) | gthù | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu̍ | ǂhu | ǂhu̍ |
scorpion | gǂxàı̍ | gǁx'àni | gǂxàı̍ | gǂxàı̍ [ʕǂx] | gǂxàı̍ | gǂxài | ǂxài | gǂxài | ǂxa̍i ǂxa̍i | ǂxa̍i | ǂxa̍i | ǂxa̍i |
trip over | gǂxàba̍ | gǃàgǃȧba̍ | gǃàgǃȧba̍ | gǃàgǃȧba̍ | gǂxàba̍ | gǂxâgǂxàba̍ | gǂxâgǂxàba̍ | gǃàgǃȧba̍ | ǁāǁābȧ | ǁāǁābȧ | ǁāǁābȧ | ǁāǁābȧ |
be late | gǂx'ȧ | gǂx'à | gǂx'à | ǂx'à | ǂàu ǁåe | gǂx'àa | ǂx'àà | ǂx'à | ǂx'à | ǂx'à | ǂx'à | |
mud | gǂx'ȧa̍ | gǂx'àa | gǂx'àa̍ | gǂx'àa̍ | gǂx'àa̍ | gǂx'a̍a̍ | ǂx'a̍a̍ | gǂx'a̍ | ǂx'ȧa | ǂx'a̍a | ǂx'a̍a | ǂx'à |
break soil (germinating seed) | gǂx'üı̀ | XXX | gǂx'ùi | gǂx'ùi | gǂx'ùi | ǀ'u̇ı̀ | ı'uı̇ | nǃ'hūı̍ | t'u̍i ǃ'hüi | ǂ'u̍ı̇ ǃ'hüi | ǂ'u̍ı̇ ǃ'u̍i | ǂ'u̍ı̇ ǃ'hüi |
rain | gǃà | gǃȧ | gǃȧ | gǃȧ | gǃȧ | gǁa̍ | gǁà | gǃȧ | gǁà | gǁà | gǁà | gǁā |
red | gǃāa | gǃāa | gǃāa | gǃāa | gǃa̯ | gǃāe | gǃa̍e | gǃa̯ | gǃàe̍ | gǃàe̍ | gǃåe̍ | gǃàe̍ [ɛ ɛ] |
enter | gǃà'a̍mà | g'āè | gǃa̍i | gǃāè | gǃái | gǁa'a̍ba̍ | gǁa̍ba | gǃ̄àé | gǁāè | gǁāè | gǁāè | gǁāè |
puffadder | gǃa̍i | gǃāė | gǃa̍i | gǃāè | gǃái | gǃ̄a̍e | gǁȧe̍ | gǃ̄àé | gǁāè | gǁāė | gǀāè | gǁāe̍ |
chin | gǀāi | gǃàng | gǃàng | gǃàng | gǃāi | gǁȧng | gǁàng | gǃ̄àng | gǁāng | gǁāng | gǁāng | gǁāng |
full | gǃā'i | gǃȧǹg'n̍g | gǃz̄i | gǃàǹg'n̍g | gǃā'i | gǃàǹg'n̍g | gǃàǹg'ng | gǃàǹg'n̍g | gǃàṅg'n̍g | gǃàǹg'n̍g | gǃȧṅg'n̍g | gǃàǹg'n̍g |
sit (pl) | gǃhȯo̍ | gǃhòo | gǃhòo | gǃhȯo | gǃhȯo | gǃhȯo̍ | ǃhòo | gǃhòò | ǃhòo | ǃhòo | ǃhòo | ǃhòo |
look to and fro | gǃhāigǃhāi | šè sı̌ng mı̀ ǃ'hòsı̀ (lit, look again my temple) | mani se mi ǃhòsı̀ | gǃhằigǃhằi | nǃàbı̀ | ǃhàngǃhànı̀ | ǃhàngǃhànı̀ | ǂ'hèe nǃábı̀nǃȧnı̀ | ǂ'hèe (turn eyes only) nǃábı̀nǃȧnı̀ | ǂ'hèe nǃábı̀nǃȧnı̀ | ǂ'hèe nǃábı̀nǃȧnı̀ | |
take out sing | gǃxȧ | gǃxȧ | gǃxȧ | gǃxȧ | gǃxa̍ | gǁxȧ | gǃxȧ | gǃxà | ǃxȧ | ǃxā | ǃxā | ǃxā |
knee | gǃxòa | gǃxòa | gǃxòa | gǃxōa | gǃxōa | gǃxòa | ǃxȯa | gǃxōa | ǃxōa | ǃxōa | ǃxōa | ǃxōa |
kambro | gǃxòa̍ | gǃxòa | gǃxòa | gǃxòa | gǃxo̍a | gǁxòa | gǁxōa | gǁxòa | nǁò̯lò | nǁò̯lò | nǁò̯lò | nǁò̯lò |
snore | gǃxu̍nu̍ | gǃxu̍nu̍ | gǃxu̍nuı̀ | gǃxu̍nu̍ | gǃxu̍nu̍ | gǃxu̍nu̍ | gǃxu̍nu̍ | gǃxu̍nu̍ | ǃxùnu̍ | ǃxùnu̇ | ǃxùnu̍ | ǃxu̍nu̍ |
cut open an animal | gǃxàre̍ | ǃhárá | ǃha̍ra̍ | gǃxàre̍ ǃha̍ra̍ | ǃhàra̍ | ǃha̍rá | ǃxàrè | ǃhárá | ǂxàrè ǀȯm ǀhè (dubious) | ǂxàrè ǀȯm ǀhè (dubious) | ǂxàrè ǀȯm ǀhè (dubious) | ǂxàrè ǀȯm ǀhè (dubious) |
spotted | gǃxòm | gǃxòm | gǃxòm | gǃxòm | gǃxòm | gǃxo̍m | gǃxo̍m | gǃxo̍m | ǃxòṁrh ǃ'hòm | ǃxòṁrh ǃ'hòm | ǃxòm̀rh ǃ'hȯm | ǃxòm̀rh ǃ'hȯm |
rough | gǃx'à | gǃx'ȧ | gǃx'à | gǃx'à | gǃx'à | gǃ̄x'ȧ | ǁx'à | gǁx'à | ǁx'à | ǁx'à | ǁx'ȧ | ǁx'ȧ |
rib | gǃx'àa̍ | nǁām̄'m̀ | nǁām̄'ṁ | nǁām̄'ṁ | gǃx'àa̍ | gǁx'àa | dżāa̍ | gǁx'à | ǁx'à dz̄āa (pl) | ǁx'à (single bone) dzà'a̍ (lowest rib) | ǁx'à dzà'a | ǁx'à dzā'a |
stretch | gǃx'ŏ̀o̍ | gǃx'òo̍ | gǃx'òo̍ | gǃx'òo̍ | gǃx'òo̍ | gǃx'ŏ̀ȯ | ǃx'ŏ̀o | gǃx'u̍ | ǃx'òo | ǃx'ōo | ǃx'òo | ǃx'òo |
pregnant | gǃx'ȯo̍ | gǃxòo | gǃxòo̍ | gǃxòo̍ | gǃxòo̍ | gǃx'òo | ǃx'òo | ǃx'ò | gǃu̍(n)dè | gǃu̍(n)dè | gǃu̍(n)dè | gǃu̍(n)dė |
turn inside out | gǃx'ùrı̀ | gǃx'ùrı̀ | gǃx'ùrı̀ | gǃx'ùrı̀ | gǃx'ùrı̀ | ǁ'ànggǃx'ùrı̀ | ǃx'ùrı̀ | ǃx'u̇rı̀ | ǃx'ùrı̀ | ǃx'u̇rı̀ | ǃx'u̇rı̀ | ǃx'ùrı̀ |
have erection | gǃx'òı̀ | gǃx'òı̀ | gǃx'ŏ̀ı̍ | gǃx'òı̀ | gǃx'ŏ̀ı̀ | gǃx'òı̍ | ǁx'òı̍ | gǁx'òı̀ | ǁx'òı̍ gǂùı̍ | gǃàlu̇ | gǃà̯lu̇ | tsào |
stand(pl) | gǁȧ | gǁà | gǁà | gǁà | gǁà | gǁà | gǁȧ | gǁà | gǁà hò | gǁà hò | gǁà hò | gǁà hò |
put on shoes | gǁa̍ba̍ | gǁàbá | gǁa̍ba̍ | gǁȧbá | gǁába̍ | gǁa̍ba̍ | gǁa̍ba̍ | gǁàba̍ | ǀ'ùwá | ǀ'ùwa̍ | ǀ'u̍wa̍ | ǀ'u̍wa̍ |
arrow/midpiece | gǁa̍ba̍ | ǁàmà | gǁába̍ | gǁòbà de̍ | gǁa̍ba̍ | gǁa̍ba̍ | ||||||
give birth | gǁȧ'ı̀ | gǁà'e̍ | gǁà'i | gǁä'e | ǀām̄ṁ | gǁȧ'e̍ | gǁà'e̍ | gǁà'e̍ | gǁà'e̍ | gǁà'e̍ | gǁà'e̍ | gǁà'e̍ |
eland calf | gǁȯa̯ | nǃȧngmà | gǁòa | gǀòa | nǃàngmà | gǁōa̍ | gǁòama | gǁōà (small) ǀǜiyàšè (bigger) | gǁȫàmȧ | gǁȫàmà | gǁȫà | gǁȫàmà |
abaskin | gǁò̯bà | gǁòba̍ | gǁo̍ba̍ | gǁòbá | ǁ'hànı́ | gǁòba̍ | gǁòba̍ | gǁòba̍ | gǁòba̍ | gǁòba̍ | gǁo̍bá | gǁòba̍ |
club (weapon) | gǁōm̄ṁ | gǁōm̄'ṁ (log) | gǁōm̄'ṁ | gǁōm̄'ṁ | gǁōm̄m̍ | gǃōm̄ṁ | gǃōm̄ṁ | ghu̍ | khu̍ | khŭ̀ | khŭ̀ | khŭ̀ |
manghetti | gǁx'àa̍ | gǁx'àa | gǁx'àa | gǁx'ȧa | ǁx'aa | gǁx'ȧ | ǁx'ȧa | ǁx'ȧa | ǁx'ȧa | gǁx'àa | ||
cartilage | gǁx'ā'ánu̍ | gǁx'ànı̍ | gǁx'ànı̍ | gǁx'ànı̍ | gǁx'ànı̍ | gǁx'ȧni | ǁx'ànı̍ | gǁx'ànı̍ | ǁx'ànı̍ | ǁx'ànı̍ | ǁx'ànı̍ | ǁx'ànı̍ |
upper arm | gǁx'o̍m | gǁx'o̍m | gǁx'o̍m | gǁx'o̍m | gǁx'o̍m gǁòbà | ǁx'o̍m gǃòma̍ | gǃòma̍ | gǁx'o̍m (shoulder joint) | gǃòma̍ | ǁx'o̍m ǁòbā | ǁx'om ǁòbā | ǁx'o̍m ǁòbā |
stir | hu̍nı̍ | hu̇nı̍ | hu̇nı̍ | hu̇nı̍ | hu̇nı̍ | hùnı̍ | nǂùbı̍ | hu̇nı̍ | nǂùbı̍ | nǂùbı̍ nǁā̯e | nǂùbı̍ | nǂùbı̍ |
demonstrative for 1(a), 1(b), 1(c) | hē | |||||||||||
bear fruit | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ | hȯo̍ |
who | hàz̄òe | hàz̄o̍e | hàz̄o̍e | hȧzo̍e | hàdz̄ùwa̍ | hàdz̄ùwa mdz̄òeyȧ | hàdz̄ùwa̍ | hàdz̄ùwa̍ | mdz̈u̍ | mdz̈u̍ | mdz̈u̍ | |
see | se̍ | sa̍ng | sè | sè sı̂ng | sè | sàng | sa̍ng | sa̍ng sa̍ng | sı̈̍ng s̄ı́ng | sı̄ng | ||
ho | hang [hN] | ha̍ng | ha̍ng | ha̍ng | ha̍ng | |||||||
be deceitful | kāȧ | kāȧ (clever) | kāȧ | kāȧ | kāȧ | kāȧ | ǁ'hāowȧ | kāȧ | ǁ'hāoǁ'hāowá | ǁ'hāoǁ'hāowá | ǁ'hāoǁ'hāowá | ǁ'hāoǁ'hāowá |
now | kàa∣'hŏ̀a | kà àng nǁà ze̍ | kằaǀ'hŏ̀a | kằaǀ'hŏ̀a | kằaǀ'hŏ̀a | kàa∣'hŏ̀a nǁànǁàsi | nǁànǁàsi | kàa∣'hŏ̀a̍ nǁàdze̍ | kȧ àng nǁànǁàn nǁànǁàsi | kà àng nǁànǁàsi | kà àng nǁànǁàsi | kà àng nǁànǁàsi |
plait | kànà | kȧ̯nà | kȧ̯nȧ | kȧ̯nȧ | ka̍na̍ | kànà | kànà | kànà | kànà ka̍la̍ (twirl a rope) | ka̍la̍ | ka̍la̍ | ka̍la̍ |
lord, master | kȧoho̍ | kào̍xȧ | kȧo̍xȧ | kȧo̍xà | ǁ'a̍ixà | kào̍xà | kào̍xȧ | kào̍xà | kào̍xȧ | kào̍xà | kào̍xȧ | kào̍xȧ |
milk (n.) | ku̇ | ku̇u | ku̇ | ku̇u | ku̇ | ku̇ | kü | kù | ku̇ | ku̇u̍ | ku̇u̍ | ku̇u̍ |
want | kȧrè | kȧrè | kàrè | kȧre/kèrè | #ERROR! | kȧrè | kȧlè | kȧrè | kȧlè | kȧlè tü | kèlè tü | kėlè tü |
descend | kha̍ba̍ | kha̍ra̍ | kha̍ru̇ | kháru̇ | khàru̇ | kha̍ba̍ | kha̍ba̍ | kha̍bá | kha̍ba̍ | kha̍ba̍ nǂ'hàó | kha̍ba̍ nǂ'hàó | kha̍ba̍ nǂ'hàó |
pluck(pl) | kha̍u | 'hā | kha̍u | khào | khào | khào | khȧo | khào | khȧo | khào | khào | khào |
outspan | kho̍ara̍ | khòarȧ | kho̍arȧ | khòarȧ | khòarȧ | kho̍ara̍ | kho̍ala̍ | kho̍ara̍ | khu̍lȧ | khu̍lȧ kho̍la | khu̍lȧ kho̍là | khu̍lȧ kho̍lȧ |
another | -khòe | -khòe | -khòe | -khòe | -khòe | -khòe | -kòe | -kòe | -kȯe | -khòe | -khòe | -khòe |
warm | khu̍i | khu̍i | khu̍i | khu̍i | khu̍i | khúi | khúi | khu̍i | khu̍i | khu̍i | khu̍i | khu̍i |
resemble one another | khu̍ inyȧkhòe | khòa̍a̍khòe | khùiyakhòe | khòȧȧkhòe | khòeyȧkhòe | khòakhòe khòa | khòa | khòa̍a̍kòe | khòa̍kòe | khòa̍khòe | khòa̍khòe | khòa̍khòe |
soil | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à | kx'à |
pot | kx'ò | kx'ò | kx'ò | kx'ò | kx'ò | kx'ò | kx'ò | kx'ò | kx'ò bilò | kx'ò bilò | kx'ò bilò | kx'ò bilò |
seek | kx'o̍a | kx'òa | kx'o̍a | kx'o̍a | kx'o̍a | kx'o̍a | kx'oa | tü | kx'òa (look) tü (seek) | kx'uà tü | kx'uà tü | kx'uà tü |
make wayǃ | kx'òe | kx'òe | kx'òe | kx'òe | kò̯e | kx'òe | kx'òe | kx'òe | kx'òe | kx'oè | kx'òe | kx'o̍e |
be stingy | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù | kx'ù |
glow red (sunset) | kx'āu | kx'ā̀o̍ | kx'ā̀o̍ | kx'ā̀o̍ | kx'ā̀o̍ | kx'ào̍ | kx'ào̍ | kx'ào̍ | kx'ào̍ | kx'ào̍ | kx'ào̍ | kx'ào̍ |
wind | mà̯ | mà̯ ǂ'à | mà̯ ǂ'à | mà̯ ǂ'à | ǂ'à (any wind) | mà̯ l'à | mà̯ | l'à | mà̯ ǂ'à (smell carried in wind) ǁùri | mà̯ ǂ'à ǁu̇lı̀ko̍ | mà̯ ǂ'à ǁu̇lı̀ko̍ | mà̯ ǂ'à ǁu̇lı̀ko̍ |
speak a european language | mànı̀ | nama (European) nǃ'hoba (Bantu) | nǃ'ho̍ba̍ (European or Bantu) | mànà nǃ'hòbà | mànı̀ bòrò (Hetero language) | mànà ǃhòbà (Bantu language) | mànà ǃhòbà | nàmà nǃ'hòbà | ǁàng ǃ'ho̍oa̍ [o] (European or Bantu) | ǁàng ǃ'ho̍ba̍ | ǁàng ǃ'ho̍oa̍ | |
suckle | m̯̀'ı'n | m̯̀m̍ | m̯̀m̍ | m̯̀m̍ | m̯̀m̍ | m̯̀'ı'n | m̯̀'ı'n | m̯̀'m̍ | m̯̀'m̍ | m̯̀'m̍ | ḿ̯m̍ | m̯̀hm̯̍ |
we | mǃa̍ | m̄ǃào | m̄ǃá | m̀m̍ | mǃa̍ | mǃo̍ | mǃa̍o | m̄h̃m̍, mǃo̍ | mwiše, m̀ǃo̍ | m̀ǃ'm̯m | m̄m̄ | m̄h̃m̍ |
carry baby on back | m̯̂'a̍ | ma̯̍'á | ma̯̍'á | ma̯̍'á | ma̯̍'á | m̯̂'a̍ | m̯̂'a̍ | m̯̂'a̍ | m̯̂'a̍ | ma̯̍ma̯̍ | ma̯̍ma̯̍ | ma̯̍ma̯̍ |
food | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ | m̍ |
greet | na̍be̍kha̍ | na̍be̍kha̍ | na̍be̍kha̍ | na̍be̍kha̍ | ne̍be̍te̍ | na̍be̍kha̍ | na̍be̍kha̍ | na̍be̍kha̍, ǃ'a̍m | ǃ'a̍m | ǃ'a̍m | ǃ'a̍m | |
needle | nā̯ni | nan | na̍ni̍ | na̍ni̍ | nĩ̀ | nànì | nànì | nàn | nàni, gu̍ya̍ | gu̍ya̍ | gu̍ya̍ | gu̍ya̍ |
how many | nĩ̀tà'àma̍ | ka̍ne̍ta̍'a̍ma̍ | ka̍ne̍ta̍'a̍ma̍ | ka̍ne̍khō̍a | nita̍tàmà | nĩ̀tā'àma̍ | nĩ̀tā'àma̍ | ka̍ra̍ne̍kho̍a | ka̍ne̍ta̍'a̍ma̍, ka̍ne̍kho̍a, ka̍ma̍ne̍khóa | ka̍ne̍ta̍'a̍ma̍, ka̍ne̍kho̍a, ka̍ma̍ne̍khóa | ka̍ne̍ta̍'a̍ma̍, ka̍ma̍ne̍ko̍a | ka̍ne̍ta̍'a̍mà, ka̍ma̍ne̍ko̍a |
mosquito | na̍nibe̍ | na̍nibe̍ | minimhe̍ | nàni̍be̍ | la̍i̍mbóró, da̍nda̍ni, dza̍é | lài̍mbo̍ro̍ | lài̍mbo̍ro̍ | làimbo̍ro̍ | ||||
light | na̍m | làmǁ'à | na̍mǁ'a | na̍mǁ'a | ǁ'à | na̍m | na̍m | na̍m | ǁ'ànà | ǁ'ànà | ||
salt (v) | nlā'ànà | nlà'àra̍ | nlà'àra̍ | nlà'àra̍ | nlā'ānà | nlā'ālà | nlā'ānà | nla̍ra̍ | nla̍la̍ | nla̍la̍ | nla̍la̍ | |
dung beetle | nlā̯àrò | nla̯̍ro̍ | nla̯̍ro̍ | nla̯̍ro̍ | nla̯̍ro̍ | nla̯̍rò | nlā̯'a̍rò | nla̯̍ro̍ | nla̯̍lo̍ | nla̯̍lo̍ | nla̯̍lo̍ | |
head | nlái | nlè | nla̍i | nlè | a̍i | nláe | nlè | nlè, nla̍i | nle | nle | nle | nle |
dance (women) | nlām̄m̄ | nlām̄m̀ | nlām̄m̀ | nlām̄m̀ | nlām̄m̀ | nlām̄m̄ | tšxa̍e nǁû | nlām̄m̄ nǁū'u̍ | ts̄xa̍e | ts̄xa̍e | ||
brains | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì | nlā̯nì |
nasal mucus | nlõ̯̀i | nlõ̯̀u̍ | nlõ̯̀i | nlõ̯̀i, nlõ̯̀u̍ | nlõ̯̀ | nlõ̯̀ | nlõ̯̀ | nlõ̯̀u | šišà'á, nlõ̯̀ [ɔ̯̄ - ō̯] | s̄is̄à'a̍, nlō̯ [ɔ̯̄ - ō̯] | šis̄à'a̍, nlō̯ [ɔ̯̄ - ō̯] | šis̄à'a̍, nlō̯ [ɔ̯̄ - ō̯] |
crush (a melon) | nlā̯̀o | nlõ̯̀ù | nlõ̯̀ù | nlõ̯̀ú | nlà̯o | nlā̯̀o | nlā̯̀o | ǃxa̍m | ǃxa̍m | ǃxa̍m | ǃxa̍m | |
aardvark | nl'hā | nl'hã̀ | nl'hã̀ | nl'hã̀ | nl'hā́ | l'hā́ | nl'hā́ | l'hã̀à | l'he̍, ǁ'ha̍ngnǃa̍ng | l'he̍, ǁ'ha̍ngnǃa̍ng | l'he̍, ǁ'ha̍ngnǃa̍ng | |
laugh | nl'hài̍ | nl'hài | nl'hài | nl'hài | nl'hài, tshì | nl'hi̍ | l'hi̍ | nl'ha̍i̍ | l'hi̍, sì | lhi̍, sì | lhi̍, tshì, sì | lhi̍, tšhì, šì |
carry (pl) | nl'hui | nlu̍i̍ | nl'húi | nl'húi | nl'húi | nlùi̍ | nlùi̍ | nl'hu̍i | nl'hu̍i | nlhu̍i | nl'hu̍i | |
mouse | nl'hūì | nl'hu̍i | nl'hu̍i | nl'hu̍i | nl'hu̍i | nl'hùì | l'hu̍i | nl'hu̍i | l'hũ̀i | l'hũ̀i | l'hũ̀i | nl'hũi |
breathe | nl'hū̄i | l'hũ̀ | nl'hũ̀i | nl'hũ̀i | nl'hũ̀i | l'hũ̀ | l'hũ̀ | l'hũ̀ | l'hũ̀ | l'hũ̀ | l'hũ̀ | l'hũ̀ |
small intestine | nǂà̯ | nǂa̯̍ | nǂa̯̍ | nǂa̯̍ | nǂa̯̍ | nǂà̯ | ǁxa̍m̍m̍ | nǂa̯̍ | ǁxàm̍m̍ | ǁxàm̍m̍ | ǁxàm̍m̍ | ǁxàm̍m̍ |
be tail between the legs | nǂāba̍ | nǂa̍ba̍ | nǂa̍ba̍ | nǂa̍ba̍ | ǁxàm | nǂāba̍ | nǂāba̍ | nǂa̍ba̍ | nǂa̍ba̍ | nǂa̍ba̍ | nǂa̍ba̍ | nǂa̍ba̍ |
mamba | nǂàikù | nǂāikù | nǂài̍go̍ | nǂài̍go̍ | nǂài̍gu̍ | nla̍iko̍ | nǂa̍igo̍ | nǂa̍igo̍ | nǂa̍igo̍ | nǂa̍igo̍ | nǂa̍igo̍ | nǂa̍igo̍ |
frog | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | nǂa̍m | |
? | txàe | dxa̍i | dxa̍e | dxa̍e | txàe | dxàe | txàe | txàe | txàe | txàe | ||
hit or cane | nǂàm̍'m̍ | nǂa̍m̍'m̍ | nǂam̍'m̍ | nǂàm̍'m̍ | nǂàm̍'m̍ | nǂ'àm [ɔ] | nǂa̍m̍'m̍ | nǂa̍m̍'m̍ | nǂa̍m'm̍ | nǂa̍m̍'m̍ | ||
step on dung | nǂà̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nǂà̯m̍'m̍ | nǂam̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ | nta̯m̍'m̍ |
sneeze | nǂ'hāi | nǂ'hāi | nǂ'hāi̍ | nǂ'ha̍i̍ | nǂ'hāi̍ | nǂ'hai | ǂhii | nǂ'hi | ǂ'hii | ǂ'hii | ǂ'hii | ǂ'hii |
spoon | nǂ'hai̍ǂàm | hi̍ǂa̍m | thábe̍ | hi̍ǂà | ǁōa | i̍ǂa̍m | ǂa̍mǂa̍m | hi̍ǂàm | hi̍ǂàm, tšiǂam | si̍ǂàm, tšiǂam | si̍ǂàm, tšiǂam | si̍ǂàm, tšiǂam |
elephant trunk | nǂ'ha̯̍na̍ | nǂ'ha̍na̍ | nǂ'ha̯̍na̍ | nǂ'ha̍na̍ | nǂ'ha̍na̍ | nǂ'ha̍na̍ | ǂha̍na̍ | nǂ'ha̍na̍ | ǂ'ha̍na̍, nǂa̍na̍ | ǂ'ha̍na̍, nǂa̍na̍ | ǂ'ha̍na̍, nǂa̍na̍ | ǂ'ha̍na̍ |
walk | nǂ'hão | nǂ'hào | nǂ'ha̍o | nǂ'ha̍o | nǂ'ha̍o | nǂ'hāo | ǂ'hāo | nǂ'hāo | ǂ'hāo | ǂ'hāo | ǂ'hāo | ǂ'hāo |
pangolin | nǂ'ho̯̍i̍ | nǂ'hu̍i | nǂ'hu̍i | nǂ'hu̍i | nǂ'ho̍i | nǂ'hu̍i | ǂ'hu̍i, doba | nǂ'hu̍i | ǂ'hu̍i, ga̍lù | ga̍lù | hu̍i, ga̍lù ???? | ga̍lù |
press into a ball (clay) | nǂho̍m | gōm̄'m̍, go̍m̍'m̍ | nǂ'ho̍m, gom | gōm̄'m̍, nǂ'ho̍m | ga̍ro̍, gōm̄'m̍ | lu̍i | lu̍i | lu̍i | lu̍i | lu̍i | ||
lose your way | nǃã̀ | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́a | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́ | nǃā́ |
veld burnt | nǃ̄à'á | nǃ̄ | ||||||||||
big | nǃā̄'à | nǃa'a̍ | nǃa'a̍ | nǃa'a̍ | nǃā́'a̍ | nǃā̄'à | n?ā̄'a̍ | nǃ̄ā̀'a̍ | n?'a̍ | n?ā̀'a̍ | n?ā̀'a̍ | n?ā̀'a̍ |
chamaleon | nǃā̯a̍ro̍ | nǃā̯a̍robè | nǃā̯a̍robè | nǃā̯a̍robè | n?o̍bèsa̍ | nǃārò | nǃārò | nǃārò, ?'hòbòsè, ?'hòbòbòsè | nǃa̍lò | nǃa̍lò | nǃa̍lò | |
sjambok | nǃàbà | nǃa̍ba̍ | nǃa̍ba̍ | nǃa̍ba̍ | nǃa̍ba̍ | nǃàbà | nǃàbà | nǃàbà | nǃàbà | nǃa̍̍ba̍ | nǃàba̍ | nǃa̍ba̍ |
bite | nǃái | nǃa̍i | nǃa̍i | nǃa̍i | nǃa̍i | nǃa̍e | nǃa̍e | nǃa̍e | nǃa̍e | nǃa̍e | nǃa̍e | nǃa̍e |
lion | nǃhāi | nǃāe | nǃ'hài | nǃ'hài, ǃx'òi | nǃ'hài | niē | nǃha'e | nǃāe | nǃ'hàe̍ | nǃ'hàe̍ | nǃ'hàe̍, nǃāe | nǃ'hàe̍, nǃāe |
spring-hare-hook | nl'ha̍m | nl'ha̍m | nl'ha̍m | nǃ'ha̍m, gǂhùı̀ | nl'ha̍m | gǂùrı̍ | nǃ'ha̍m, gǂhùı̀ | ǁ'ha̍m (to hook), gǂùri | ǁha̍m, gǂùi | ǁha̍m, gǂùi | ǁha̍m, gǂùi | |
frown | nǃ'hào̍ | nǃà̯ru̍ | nǃa̍ | nǃu̇'u̍ri | nǃ'hàò | nǂ'hau | gǂà'i | gǃàú, gǂài | gǃàú, gǂài | gǃào̍, gǃau, gǂà'i | gǃau, gǂa̍i | |
kudu | nǃ'hōa | nǃ'hȫa | nǃ'hȫa | nǃ'hȫa | nǃ'hȫa | n!'hȫa | ǃ'hȫa | nǃ'hȫa | ǃ'hȫa | ǃ'hȫa | ǃ'ho᷅a | ǃ'ho᷅a |
mole | nǃ'hǜu | nǃ'hǜu | nǃ'hü̍ | nǃ'hā̍ | nǃ'hǜu̍ | ǁ'hǜu̍ | nǁ'hǜ | ǁ'hǜ | ǁ'hǜ | ǁ'hǜ | nǃhǜ | |
twirl (bowstring) | nǃ'hòrò | kà̯nà | nǃ'hòrò | nǃ'hòrò | nǃ'hòrò | nǃ'hùrù | kàna̍ | nǃ'hùrù ka̯na | kana | kala | kala | kala |
leave off | nǁǟ | nǁā | nǁā | nǁā | nǁā | nǁā | nǁā | nǁā | nǁā l'hu̍nà | nǁā l'hu̍nà | l'hu̍nà | nǁā |
flick away | nǁà'a̍bı̀ | nǁȧ'a̍bı̍ | nǁȧ'a̍bı̍ | nǁȧ'a̍bı̍ | nǁȧ'a̍bı̍ | nǁà'a̍bı̀ | ǁ'ha̍m | nǁa̍'a̍bı̀ | nǁàṁ'm̍ | nǁàṁ'm̍ | nǁàṁ'm̍ | nǁȧṁ'm̍ |
stab with knife | nǁa᷅'àtù | ǁ'àng | nǁā'àtu̍ | nǁā'àtu̍ | nǁā'àtu̍ | nǁǟ'àtù | ǁ'a̍ng | nǁã'àtùǃ'a̍ng | ǁ'àng | ǁ'àng | ǁ'àng | ǁ'àng |
shake out | nǁàbù | ǃōbù | ǃòbù | ǃòbù | ǃä̀i'ǃä̀i | nǁābù | ǃ'ha | ǃōbù | ts̆ànts̆ànı̀ ǃ'hãe ǃ'hãe | ts̄ı̃̀ts̆ı̀nı̀ | tsı̃̀ts̆ı̀nı̇ | tsı̃̀ts̆ı̀nı̇ |
twirl fisesticks | nǁàrı̀ | nǁarı̀ | nǁarı̀ | nǁàrı̀ | nǁàrı̀ | nǁarı̀ | nǁarı̀ | ntu̍ru̍ nǁàri | nǁarı̀ | nǁarı̀ | nǁarı̀ | nǁarı̀ |
lick out | nǁòm̀'ṁ | nǁòm̀'ṁ | nǁòm̀'ṁ | nǁòm̀'ṁ | nǁòm̀'ṁ | nǁòm̀ǃm̍ | nǁòm̀'m̀ tho̍ | nǁòṁ'm̍ (lick off finger) thù (lick out) | nǁòm̀'m̍ | thu̍'m̍ | thu̍'m̍ | |
cough up blood | nǁ'hä̀s̄òc | ǁ'hā̍s̄òc | qhàrà I'àng | nǁ'hä̀s̄oc̀ | nǁ'hãs̄òc (vomit) | ǁ'hä̀s̄òc | ǁ'hā̍ǃxà | ǁ'hā̍ǃxà | ||||
Aloe sp. | nǁ'hūrù | kò̯rc̀ | nǁò̯lu̍ | kò̯rè | nǁ'hùr̀ù | hòarı̀ | nǁ'hùru̍ kò̯rè | hoàrı̀ | nǁòlu̍ | nǁò̯lù | nǁò̯lù | |
shine (v) | nǁ'ho̍m | nta̍ng-tà'àbe̍ | ntài-tà̯'àbe̍ | nǁò̯ru̍ ǁxǜ ntùtà'àbè | ixǜ | ǁ'ho̍m | ǁ'ho̍m | ntũ-txàiya̍ | ǁ'ho̍m thàlàlà | ǁ'ho̍m thàlàlà | thu̍̍ thàlàlà | thu̍̍ thàlàlà |
root, carrot | nǁ'hā̯̍c | nǁà̯ı̀ | nǁā̍i | nǁā̍i | nǁā̍i | |||||||
is (i.e. to be) | ò | ò | ō | ò | o | òa | òa | òwà wa̍ | òwà wa̍ | òwà wa̍ | ||
and | o̍ko̍ | hȯkȯ | ȯkò | hòkò | kèsı̄ | o̍ko̍ | òkwè | òkwè òkò | òkwè | nc̀kc̀ | hèkė | hèkė |
pumpkin | pȧpu̍ | pȧbu̍ | pȧbu̍ | pȧbu̍ | bȧbu̍ | bàbu̍ | ǁàikhō̍a | pȧpu̍ | ǁā̍ı̄khō̍a | khànu̍sı̀ | khȧnu̍sı̀ | khȧnu̍sı̀ |
porridge | pa̍ | pa | pa | pa | māi | ba̍ | s̆āu̍ (ground mahango) | ba̍ | s̄āu̍ | s̄āu̍ | s̄āu̍ | s̄āu̍ |
goat | pàri | bāri | ba̍rı̀ | bı̀rı̀ | bàrı̀ | bàri | I'a̍o | bàri | khòmbò | bèlèlè | bèlèlè | bèlèlè |
monkey orange | Iā | Iāa | Iāa | Iā | Iā | Iāa | Iā | Iāa | Iāa | Iāa | Iāa | |
bucket | tā | tā̯ | tā̯ | tā̯ | xàbàsi (<Nama) | tā | ǁàa | tg | tā̯̍̋ | tg | tā̯ | tā̯ |
trample into mud | ǂx'o̍bo̍ | ǂx'àa | sà'á | ǂ'òbò | ǂx'àbò | ǂxàbò | ǂxàbò | ǂxàbò | ǂxàbò | |||
mix (all substances) | ǂx'u̍mi | ǂ'u̍mi̍ | ǂ'u̍mi̍ | ǂ'u̍mi̍ | ǂ'u̍mi̍ | ǂx'u̍mi | ǂx'u̍mi | ǂx'u̍mi | ǂhōe, nǃò̯i̍ | ǂhōe, nǃò̯i̍ | ǂhōe, nǃò̯i̍ | |
distant | ǂxā̍ | ǂxā̍ | ǂxā̍ | ǂxā̍ | ǂxā̀a | ǂxā̍ | ǂxā̍ | ǂxā̍ | ǂxā̍, nǃà'i | ǂxā̍, nǃà'i | ǂxā̍, nǃà'i | ǂxā̍, nǃà'i |
how are you this morning? | ǂxái | ǂxái | ǂxái | ǂxái | ǂxái | ǂxái | ǂxái | ǂxái | gò'òni | lxòa | ǂxòa | lxòa |
scare | ǂx̀ai | ǂxàng | ǂxàng | ǂxàng | ǂxãi | ǂxàng | ǂxàng | ǂxàng | ǂxàng | ǂxàng | ǂxa̍ng | ǂxàng |
console | ǂxámi̍ | ǂxáu | ǂxámi | ǂxámi | dànà | ǂxámi̍ | ǂxámi̍ | ǂxa̍u | ǂxàmì | ǂxàmi | ǂxalo | ǂxalo |
book | ǂxàni̍ | ǂxàni̍ | ǂxàni̍ | ǂxàni̍ | ǂxȧni̍ | ǂhàni̍ | ǂhȧni̍ | ǂhȧnì | ǂhàni̍, txànu̍ | ǂxànu̍ | ǂxànu̍ | ǂxànu̍ |
prate | ǂxu̍bi | ǂx'òbì | ǂx'òbì | ǂx'òbì | kási̍ ȯkx'ói | ǂhu̍bi | ōkx'o̍i, bò'á | ǂhu̍bi̍ | ōkx'ói bò'á | txòetá ōkùī, txòeta, ǂx'òbò | ǂx'òbò | ǂx'òbò |
canine tooth | ǂ'ha̍re̍ | ǂ'hàrè | ǂhàrè | ǂhàrè | ǂàrè | ǂ'ha̍re̍ | ǂ'ha̍re̍ | ǃ'hàre̍ | ǃ'hàle̍ | ǃ'hàle̍ | ||
squeeze out pus | ǂ'hàng | ǂ'hàng | ǂ'hàng | ǂ'hàng | ǁxãi ǁxãi | ǂ'háng | ǂ'háng | ǂ'hàng | ǂ'hàng | ǂ'hàng | ǂ'hàng | ǂ'hàng |
fill intestine with meat | ǂ'hò | ǃ'àng l'ù | ǃ'àng l'ù | gǂxò | ǂ'hò | ǂ'hò | ǂ'hò | ǂ'hò | ǂ'hò | ǃ'hò | ǃ'hò | |
calf of leg | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì | ǂ'hùrì |
side of torso | ǂ'hūù | lx'àmì, ǂ'hùu̍ | lx'àmì, ǂ'hùu̍ | ǂ'hùu̍ | gǃàm | ǂ'hūù | ǂ'hūù | ǂ'hūù | ǂāù | ǂāù | ǂāù | ǂāù |
chip off (enamel) | ǂ'ári | ǂxã̀i̍ | ǂxã̀i̍ | ǂxãi̍ | ǃàṁ'm̍ | ǂáni | ǂáni | ǂxãi̍ | ǂáni̍ | ǂáni̍ | ǂáni̍ | ǂáni̍ |
References
edit- ^ Snyman, Jan Winston. 1997. A preliminary classification of the ǃXũũ and Žuǀʼhõasi dialects. In Haacke, Wilfrid and Elderkin, Edward Derek (eds.), Namibian languages: reports and papers, 21-106. Köln: Rüdiger Köppe Verlag; University of Namibia (UNAM).
- ^ Sands, Bonny (2010). Brenzinger, Matthias; König, Christa (eds.). "Juu Subgroups Based on Phonological Patterns". Khoisian Language and Linguistics: The Riezlern Symposium 2003. Cologne, Germany: Rüdiger Köppe: 85–114.