stawać

Old Polish edit

Etymology edit

Inherited from Proto-Slavic *stavati. By surface analysis, stać +‎ -wać. First attested in the.

Pronunciation edit

IPA^(key): (10^th–15^th CE) /staːvat͡ɕ/
IPA^(key): (15^th CE) /stɒvat͡ɕ/

Verb edit

stawać impf

(intransitive) to be (to be located somewhere)
- 1930 [Fifteenth century], “I Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 16, 22:
  Nyechay Dauid stawa przede mnø (stet David in conspectu meo), bo nalyazl myloscz przed mima oczima
  [Niechaj Dawid stawa przede mną (stet David in conspectu meo), bo nalazł miłość przed myma oczyma]
(intransitive) to be present at the appointed date and place to participate in a court hearing as a party
- 1920 [1411], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume I, number 1596:
  Yaco tego wolu Barthlomey sø yøl, thso my w sødze stawal nan
  [Jako tego wołu Bartłomiej się jął, cso mi w sądzie stawał nań]
- 1950 [1494], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1767a:
  Jako my tho vgyednaly Jacvba... o poswy, kthoremys go byla poswala... y na nyesz rok stala a nye myalasz sthavacz
  [Jako my to ujednali Jakuba... o pozwy, ktoremiś go była pozwała... i na nieś rok stała, a nie miałaś stawać]
(intransitive) to weaken (to lose strength, power, or value)
- 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności, volume XXII, page 11:
  Defecisse, gl. destituisse stawacz, uides sub nimio pondere
  [Defecisse, gl. destituisse stawać, uides sub nimio pondere]
(intransitive or impersonal) to suffice; to be available
- 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, page 303:
  A gdy nye stavalo vyno (deficiente vino Jo 2, 3), rzekla mathka Ihuseva
  [A gdy nie stawało wino (deficiente vino Jo 2, 3), rzekła matka Jesusewa]
- 1858 [c. 1408], “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, page 58:
  Gdy czlowyek szbyezy sz myasztha, kthorykolwyek pyrwey z zalobą... gymyenye zaszthanye, then pyrwey weszmye za szwoy dlug, a pothym drugy..., a pothym trzeczy, a thako koszdy..., poko gymyenya szthawa (tamdiu quantum de bonis profugi superesse poterit)
  [Gdy człowiek zbieży z miasta, ktorykolwiek pirwej z żałobą... jimienie zastanie, ten pirwej weźmie za swoj dług, a potym drugi..., a potym trzeci, a tako kożdy..., poko jimienia stawa (tamdiu quantum de bonis profugi superesse poterit)]

Derived terms edit

nouns

stawanie

Descendants edit

Polish: stawać
Silesian: stŏwać

References edit

Boryś, Wiesław (2005) “stawać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
Mańczak, Witold (2017) “stawać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “stawać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish edit

Etymology edit

Inherited from Old Polish stawać. By surface analysis, stać +‎ -wać. The forms staję etc. are suppletive from stajać (“to stand”).

Pronunciation edit

IPA^(key): /ˈsta.vat͡ɕ/
(Middle Polish) IPA^(key): /ˈstɒ.vat͡ɕ/
Audio 1, stawać (file)
Audio 2, stawać się (file)
Rhymes: -avat͡ɕ
Syllabification: sta‧wać

Verb edit

stawać impf (indeterminate, frequentative, imperfective determinate stać, perfective stanąć)

(intransitive, of people) to stand, to stand up (to take a vertical position on one's legs) [+instrumental = with what], [+ na (locative) = on what]
(intransitive, of things) to stand, to stand up (to be placed vertically somewhere)
(intransitive, of hair, etc.) to stand, to stand up (to take on a vertical position)
(intransitive, of constructions) to stand (to be raised; to be built)
(intransitive, of celestial bodies) to sit (to take a particular position in the sky)
(intransitive) to stand (to arrive somewhere in some aim) [+ przed (instrumental) = before (in front of) whom]
(intransitive) to stop (to cease moving)
Synonym: zatrzymywać się
(intransitive) to stop (to cease functioning)
(intransitive) to stand; to be (to find oneself in some situation that requires action) [+ przed (instrumental) = in front of what], [+ wobec (genitive) = with regard to what]
(intransitive) to stand (to take part in something that requires appearing at a specific place; i.e. on stage) [+ do (genitive) = (on/in)to what], [+ na (locative) = on what], [+ przy (locative) = at what], [+ za (instrumental) = behind what]
(intransitive, colloquial) to arise; to come (to come to fruition)
(intransitive) to come (i.e. of topics, issues, to be presented to a group of people for discussion)
(intransitive, of water) to freeze (to stop flowing from having the surface freeze over)
(intransitive, colloquial, of someone's penis) to stand up (to become erect)
(intransitive) to stand up (to resist)
Synonym: przeciwstawić się
(intransitive) to concentrate (to gather into a single, more dense mass)
(intransitive, archaic) to stop (to cease travelling or moving somewhere for some sort of stay)
(intransitive, archaic) to suffice (to be enough, to be valuable enough) [+ za (accusative) = for whom]
Synonym: wystarczać
(intransitive, obsolete) to begin, to start (to start an action) [+infinitive = to do what]
Synonym: zaczynać

Verb edit

stawać impf (perfective stać)

(reflexive with się) to happen (to take place at a particular time)
(reflexive with się) to become (to change into, to start being)
(reflexive with się) to happen to, to happen with (to cause someone to undergo certain circumstances) [+ z (instrumental) = with/to whom]
(reflexive with się) to end up; to turn out

Conjugation edit

Conjugation of stawać impf
	person	singular			plural
	person	masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		stawać
present tense	1^st	staję			stajemy
	2^nd	stajesz			stajecie
	3^rd	staje			stają
	impersonal	staje się
past tense	1^st	stawałem, -(e)m stawał	stawałam, -(e)m stawała	stawałom, -(e)m stawało	stawaliśmy, -(e)śmy stawali	stawałyśmy, -(e)śmy stawały
	2^nd	stawałeś, -(e)ś stawał	stawałaś, -(e)ś stawała	stawałoś, -(e)ś stawało	stawaliście, -(e)ście stawali	stawałyście, -(e)ście stawały
	3^rd	stawał	stawała	stawało	stawali	stawały
	impersonal	stawano
future tense	1^st	będę stawał, będę stawać	będę stawała, będę stawać	będę stawało, będę stawać	będziemy stawali, będziemy stawać	będziemy stawały, będziemy stawać
	2^nd	będziesz stawał, będziesz stawać	będziesz stawała, będziesz stawać	będziesz stawało, będziesz stawać	będziecie stawali, będziecie stawać	będziecie stawały, będziecie stawać
	3^rd	będzie stawał, będzie stawać	będzie stawała, będzie stawać	będzie stawało, będzie stawać	będą stawali, będą stawać	będą stawały, będą stawać
	impersonal	będzie stawać się
conditional	1^st	stawałbym, bym stawał	stawałabym, bym stawała	stawałobym, bym stawało	stawalibyśmy, byśmy stawali	stawałybyśmy, byśmy stawały
	2^nd	stawałbyś, byś stawał	stawałabyś, byś stawała	stawałobyś, byś stawało	stawalibyście, byście stawali	stawałybyście, byście stawały
	3^rd	stawałby, by stawał	stawałaby, by stawała	stawałoby, by stawało	stawaliby, by stawali	stawałyby, by stawały
	impersonal	stawano by
imperative	1^st	niech staję			stawajmy
	2^nd	stawaj			stawajcie
	3^rd	niech staje			niech stają
active adjectival participle		stający	stająca	stające	stający	stające
contemporary adverbial participle		stając
verbal noun		stawanie

^[1]^[2]

Or nonstandard, obsolete, or regional:

Conjugation of stawać impf
	person	singular			plural
	person	masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		stawać
present tense	1^st	stawam			stawamy
	2^nd	stawasz			stawacie
	3^rd	stawa			stawają
	impersonal	stawa się
past tense	1^st	stawałem, -(e)m stawał	stawałam, -(e)m stawała	stawałom, -(e)m stawało	stawaliśmy, -(e)śmy stawali	stawałyśmy, -(e)śmy stawały
	2^nd	stawałeś, -(e)ś stawał	stawałaś, -(e)ś stawała	stawałoś, -(e)ś stawało	stawaliście, -(e)ście stawali	stawałyście, -(e)ście stawały
	3^rd	stawał	stawała	stawało	stawali	stawały
	impersonal	stawano
future tense	1^st	będę stawał, będę stawać	będę stawała, będę stawać	będę stawało, będę stawać	będziemy stawali, będziemy stawać	będziemy stawały, będziemy stawać
	2^nd	będziesz stawał, będziesz stawać	będziesz stawała, będziesz stawać	będziesz stawało, będziesz stawać	będziecie stawali, będziecie stawać	będziecie stawały, będziecie stawać
	3^rd	będzie stawał, będzie stawać	będzie stawała, będzie stawać	będzie stawało, będzie stawać	będą stawali, będą stawać	będą stawały, będą stawać
	impersonal	będzie stawać się
conditional	1^st	stawałbym, bym stawał	stawałabym, bym stawała	stawałobym, bym stawało	stawalibyśmy, byśmy stawali	stawałybyśmy, byśmy stawały
	2^nd	stawałbyś, byś stawał	stawałabyś, byś stawała	stawałobyś, byś stawało	stawalibyście, byście stawali	stawałybyście, byście stawały
	3^rd	stawałby, by stawał	stawałaby, by stawała	stawałoby, by stawało	stawaliby, by stawali	stawałyby, by stawały
	impersonal	stawano by
imperative	1^st	niech stawam			stawajmy
	2^nd	stawaj			stawajcie
	3^rd	niech stawa			niech stawają
active adjectival participle		stawający	stawająca	stawające	stawający	stawające
contemporary adverbial participle		stawając
verbal noun		stawanie

^[3]

Derived terms edit

verbs

całe życie stanęło przed oczami impf, całe życie stanęło przed oczami pf
czas staje impf, czas stanął pf
język staje kołkiem impf, język stanął kołkiem pf
łzy stają w oczach impf, łzy stanęły w oczach pf
oczy stają w słup impf, oczy stanęły w słup pf
stawać dęba impf, stanąć dęba pf
stawać do raportu impf, stanąć do raportu pf
stawać jak wryty impf, stanąć jak wryty pf
stawać kością w gardle impf, stanąć kością w gardle pf
stawać murem impf, stanąć murem pf
stawać na czele impf, stanąć na czele pf
stawać na drodze impf, stanąć na drodze pf
stawać na głowie impf, stanąć na głowie pf
stawać na głowie impf, stanąć na głowie pf
stawać na gruncie impf, stanąć na gruncie pf
stawać na nogi impf, stanąć na nogi pf
stawać na nogi impf, stanąć na nogi pf
stawać na porządku dziennym impf, stanąć na porządku dziennym pf
stawać na przeszkodzie impf, stanąć na przeszkodzie pf
stawać na straży impf, stanąć na straży pf
stawać na ślubnym kobiercu impf, stanąć na ślubnym kobiercu pf
stawać na twardym gruncie impf, stanąć na twardym gruncie pf
stawać na własnych nogach impf, stanąć na własnych nogach pf
stawać na wysokości zadania impf, stanąć na wysokości zadania pf
stawać nad przepaścią impf, stanąć nad przepaścią pf
stawać okoniem impf, stanąć okoniem pf
stawać otworem impf, stanąć otworem pf
stawać po stronie impf, stanąć po stronie pf
stawać pod pręgierzem impf, stanąć pod pręgierzem pf
stawać pod zarzutem impf, stanąć pod zarzutem pf
stawać pod znakiem zapytania impf, stanąć pod znakiem zapytania pf
stawać przed oczami impf, stanąć przed oczami pf
stawać przed sądem impf, stanąć przed sądem pf
stawać słupka impf, stanąć słupka pf
stawać w obronie impf, stanąć w obronie pf
stawać w płomieniach impf, stanąć w płomieniach pf
stawać w poprzek impf, stanąć w poprzek pf
stawać w prawdzie impf, stanąć w prawdzie pf
stawać w szranki impf, stanąć w szranki pf
stawać z boku impf, stanąć z boku pf
stawać za kamerą impf, stanąć za kamerą pf
świeczki stają w oczach impf, świeczki stanęły w oczach pf
włosy stają dęba na głowie impf, włosy stanęły dęba na głowie pf

Trivia edit

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), stawać się is one of the most used words in Polish, appearing 29 times in scientific texts, 2 times in news, 25 times in essays, 16 times in fiction, and 6 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 78 times, making it the 832nd most common word in a corpus of 500,000 words.^[4]

References edit

^ “stawać”, in Słownik gramatyczny języka polskiego [Grammatical Dictionary of Polish], 2022
^ “stawać”, in Słownik gramatyczny języka polskiego [Grammatical Dictionary of Polish], 2022
^ “stawać”, in Słownik gramatyczny języka polskiego [Grammatical Dictionary of Polish], 2022
^ Ida Kurcz (1990) “stawać się”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language]‎^[1] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 560

stawać

Contents

Old Polish edit

Etymology edit

Pronunciation edit

Verb edit

Derived terms edit

Descendants edit

References edit

Polish edit

Etymology edit

Pronunciation edit

Verb edit

Verb edit

Conjugation edit

Derived terms edit

Trivia edit

References edit

Further reading edit