เห็น

Thai

Pronunciation

Orthographic/Phonemic		เห็น e h ˘ n
Romanization	Paiboon	hěn
	Royal Institute	hen
(standard) IPA(key)		/hen˩˩˦/(R)

Etymology 1

From Proto-Tai *tranᴬ (“to see”). Some Southwestern Tai such as Thai เห็น (hěn) and Central Tai show reflexes of *-e-.

In Southwestern Tai, cognate with Isan เห็น, Lao ເຫັນ (hen), Northern Thai ᩉᩢ᩠ᨶ (han¹) or ᩉᩮ᩠ᨶ (hen¹), Khün ᩉᩢ᩠ᨶ (han¹), Lü ᦠᧃ (ḣan), Tai Dam ꪹꪬꪸꪙ (hen), Tai Dón ꪬꪲꪙ, Shan ႁၼ် (hǎn), Tai Nüa ᥞᥢᥴ (hán), Aiton ꩭꩫ် (han), Ahom 𑜑𑜃𑜫 (han).

In Central Tai, cognate with Nong Zhuang taen (Yanshan dialect) or ten (Guangnan dialect).

In Northan Tai, cognate with Zhuang raen, Bouyei ranl.

In other Tai, cognate with Zuojiang Zhuang haen (Lonzhou, Ningming and Daxin dialects) or twn (Chongzuo dialect).

Verb

เห็น • (hěn) (abstract noun การเห็น)

1. (intransitive, transitive) to see: to perceive visually or mentally.
   • 2007, Angie Sage, ทายาทราชินี ชุด เซ็ปติมัส ฮีป ปาฏิหารย์หมายเลขเจ็ด‎^[5], volume 1, translated by วัลลภ คล่องพิทยาพงษ์, Bangkok: Nanmeebooks, →ISBN, page 439:

     ผมเห็นเรือลำนั้นอยู่ไกล ๆ กำลังแล่นข้ามบึงมา เขากำลังมาที่นี่

     pǒm hěn rʉʉa lam nán yùu glai glai gam-lang lɛ̂n kâam bʉng maa · kǎo gam-lang maa tîi-nîi

     I see that boat from afar. [It]'s sailing in [from] across the lake. He's coming here.

   • 2004, ชุมพล พลปญฺโญ, พุทธมงคลอานิสงส์ รวมธรรมะของหลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ‎^[6], n.p.: Widhaya Trisarnwadhana, page 107:

     จะเป็นเห็นด้วยตาหรือเห็นด้วยใจ

     jà bpen hěn dûai dtaa rʉ̌ʉ hěn dûai jai

     whether it be seeing with the eyes or seeing with the mind

2. to think; to opine; to view; to consider; to feel.
   • 2003 September 16, ศาลฎีกา, “คำพิพากษาศาลฎีกาที่ ๖๐๘๓/๒๕๔๖”, in คดีประวัติศาสตร์‎^[7], ห้องสมุดอิเล็กทรอนิกส์สำนักงานศาลยุติธรรม, retrieved 2018-11-05:

     สำหรับปัญหาตามฎีกาของจำเลยข้อต่อไปว่า จำเลยฆ่าผู้ตายโดยไตร่ตรองไว้ก่อนหรือฆ่าผู้ตายเพราะเหตุบันดาลโทสะหรือไม่ เห็นว่า...

     sǎm-ràp bpan-hǎa dtaam dii-gaa kɔ̌ɔng jam-ləəi kɔ̂ɔ dtɔ̀ɔ-bpai wâa · jam-ləəi kâa pûu-dtaai dooi dtrài-dtrɔɔng-wái-gɔ̀ɔn rʉ̌ʉ kâa pûu-dtaai prɔ́-hèet ban-daan-too-sà rʉ̌ʉ mâi · hěn wâa ...

     As for the next question according to the final appeal of the Accused as to whether or not the Accused murdered the Deceased premeditatedly or murdered the Deceased as a result of having been provoked into a sudden heat of passion, [the Court] finds that...

     ที่จำเลยฎีกาว่า...จำเลยกับผู้ตายมีความสัมพันธ์กันฉันคนรัก แต่ผู้ตายต้องการเลิกความสัมพันธ์กับจำเลยไปมีรักกับผู้ชายคนใหม่ จำเลยจึงบันดาลโทสะฆ่าผู้ตายนั้น เห็นว่า...

     tîi jam-ləəi dii-gaa wâa ... jam-ləəi gàp pûu-dtaai mii kwaam-sǎm-pan gan chǎn kon-rák · dtɛ̀ɛ pûu-dtaai dtɔ̂ng-gaan lə̂ək kwaam-sǎm-pan gàp jam-ləəi bpai mii rák gàp pûu-chaai kon mài · jam-ləəi jʉng ban-daan-too-sà kâa pûu-dtaai nán · hěn wâa ...

     As the Accused lodged the final appeal [claiming] that ... the Accused and the Deceased had a lover-like relationship between each other, but the Deceased wanted to discontinue the relationship with the Accused in order to begin a love with a new man, so the Accused was provoked into a sudden heat of passion [and] killed the Deceased, [the Court] entertains the following opinion...

3. (~จะ) to seem, to appear; to be likely (to), to have the possibility (for, to, etc).
   • 2019 December 2 (last accessed), Aya Oda, รักก็บอกว่ารัก...ไม่เห็นจะยากสักหน่อย‎^[8], volume 3, Bangkok: บงกช คอมมิค, page 1:

     รักก็บอกว่ารัก ไม่เห็นจะยากสักหน่อย

     rák gɔ̂ bɔ̀ɔk wâa rák · mâi hěn jà yâak sàk-nɔ̀i

     [If you] love [me], then tell [me] that [you] love [me]. [It] doesn't seem to be difficult at all.

4. (~แก่) to favour; to be in favour (of); to give more importance, preference, or respect (to); to treat or regard as more important or favourable; to care.

Derived terms

• ไก่เห็นตีนงู งูเห็นนมไก่ (gài-hěn-dtiin-nguu-nguu-hěn-nom-gài)
• ขี้ก้อนใหญ่ให้เด็กเห็น
• ความเห็น (kwaam-hěn)
• คิดเห็น (kít-hěn)
• ตาบอดสอดตาเห็น
• ทันตาเห็น
• นอนหลับไม่รู้ นอนคู้ไม่เห็น
• นึกเห็น
• พบเห็น
• พอแย้มปากก็เห็นไรฟัน
• พออ้าปากก็เห็นลิ้นไก่
• มองเห็น (mɔɔng hěn)
• รู้เช่นเห็นชาติ
• รู้เห็น (rúu-hěn)
• รู้เห็นเป็นใจ
• ลงเนื้อเห็นด้วย
• แลเห็น
• สอดรู้สอดเห็น (sɔ̀ɔt-rúu-sɔ̀ɔt-hěn)
• สอดเห็น
• หมาเห็นข้าวเปลือก
• เห็นกงจักรเป็นดอกบัว (hěn-gong-jàk-bpen-dɔ̀ɔk-buua)
• เห็นกับตา
• เห็นการณ์ไกล
• เห็นแก่ได้
• เห็นแก่ตัว (hěn-gɛ̀ɛ-dtuua)
• เห็นแก่หน้า
• เห็นขี้ดีกว่าไส้ (hěn-kîi-dii-gwàa-sâi)
• เห็นเขาขึ้นคานหาม เอามือประสานก้น
• เห็นเขาขึ้นคานหาม เอามือประสานรัดก้น
• เห็นงาม
• เห็นใจ (hěn-jai)
• เห็นชอบ (hěn-chɔ̂ɔp)
• เห็นช้างขี้ ขี้ตามช้าง
• เห็นช้างเท่าหมู
• เห็นชายผ้าเหลือง
• เห็นด้วย (hěn-dûai)
• เห็นดำเห็นแดง
• เห็นดี
• เห็นดีเห็นงาม
• เห็นที
• เห็นผิดเป็นชอบ
• เห็นพ้อง
• เห็นพ้องต้องกัน
• เห็นหน้าเห็นหลัง

See also

• จ้อง (jɔ̂ng)
• ชม (chom)
• ชะแง้
• ชำเลือง
• ดู (duu)
• พินิจ
• พิศ (pít)
• เพ่ง (pêng)
• มอง (mɔɔng)
• แล (lɛɛ)
• สังเกต (sǎng-gèet)

Etymology 2

From Proto-Tai *ʰɲelᴬ (“civet cat”). Proto-Tai *ʰɲ- became *h- in front of front vowels in all Southwesten Tai including Thai and some Central Tai dialects.

In Southwestern Tai, cognate with Isan เหง็น, Lao ເຫງັນ (ngen) or ເຫັນ (hen), Lü ᦠᦲᧃ (ḣiin), Tai Dam ꪹꪐꪸꪙ, Shan ႁဵၼ် (hǎen), Tai Nüa ᥞᥥᥢᥴ (hén), Ahom 𑜑𑜢𑜃𑜫 (hin).

In Central Tai, cognate with Tày hên

In Northern Tai, cognate with Zhuang nyaen (“raccoon dog; wild animal”).

Noun

เห็น • (hěn)

1. (อี~, นาง~, กระ~) civet: any mammal of the family Viverridae.