dil
Azerbaijani edit
Etymology 1 edit
Cyrillic | дил | |
---|---|---|
Abjad | دیل |
From Proto-Turkic *til, *tïl (“tongue; language”)[1]. Cognate with Turkish dil.
Cognate with Old Uyghur [script needed] (dïl), Karakhanid [script needed] (dïl), Turkmen dil (“to rise”), Crimean Tatar til, Uzbek til, Uyghur تىل (til) Kazakh тіл (tıl), Kyrgyz тил (til), Southern Altai тил (til), Tatar тел (tel), Bashkir тел (til), Tuvan дыл (dıl),Yakut тыл (tıl), Chuvash чӗлхе (čĕlh̬e).
Pronunciation edit
Noun edit
dil (definite accusative dili, plural dillər)
- (anatomy) tongue
- Axtardığım söz tam dilimin ucundadır. ― The word I'm looking for is on the tip of my tongue.
- language
- (geography) spit (a narrow peninsula)
Declension edit
Declension of dil | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
singular | plural | |||||||
nominative | dil |
dillər | ||||||
definite accusative | dili |
dilləri | ||||||
dative | dilə |
dillərə | ||||||
locative | dildə |
dillərdə | ||||||
ablative | dildən |
dillərdən | ||||||
definite genitive | dilin |
dillərin |
Derived terms edit
Collocations edit
- Azərbaycan dili ― the Azerbaijani language
- ingilis dilini öyrənmək ― to learn the English language
- ana dili ― mother tongue; native language
- millətlərarası ünsiyyət dili ― language of international communication
- beynəlxalq ünsiyyət dili ― language of international communication
- ortaq dil ― common language
- xarici dil bilmək ― to know foreign language(s)
- dövlət dili ― national language
- proqramlaşdırma dili ― programming language
- rəsmi dil ― official language
- ölü dil ― extinct language
- ədəbi dil ― standard language (literally, “literary language”)
- mətbuat dili ― language of the press; the journalistic style
- televiziya dili ― the language of television
- loru dili ― substandard, colloquial, vulgar language
- dil müxtəlifliyi ― language diversity
- dil vasitələri ― linguistic means
- dil vahidləri ― linguistic units
- dil normaları ― language norms
- dil baxımından ― from the language point of view
Etymology 2 edit
Noun edit
dil (definite accusative dili, plural dillər)
Declension edit
Declension of dil | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
singular | plural | |||||||
nominative | dil |
dillər | ||||||
definite accusative | dili |
dilləri | ||||||
dative | dilə |
dillərə | ||||||
locative | dildə |
dillərdə | ||||||
ablative | dildən |
dillərdən | ||||||
definite genitive | dilin |
dillərin |
Related terms edit
References edit
- ^ Starostin, Sergei; Dybo, Anna; Mudrak, Oleg (2003), “*dil”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
Extremaduran edit
Verb edit
dil
- to go
Fala edit
Etymology edit
Pronunciation edit
Verb edit
dil
- (intransitive or takes a reflexive pronoun) to go
Conjugation edit
infinitive | dil | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
gerund | dindu | ||||||
past participle | masculine | feminine | |||||
singular | díu | día | |||||
plural | díus | días | |||||
singular | plural | ||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
indicative | ei | tú | el/ela | nos | vos | elis/elas | |
present | vo | vas | vai | vamus | dis | van | |
imperfect | diba | dibas | diba | díbamus | dibis dibais |
diban | |
preterite | foi | fotis fostis |
foi | fomus | fotis fostis |
foran | |
future | diré | dirás | dirá | diremus | direis | dirán | |
conditional | diría | dirías | diría | diríamus | diríais diríis |
dirían | |
subjunctive | ei | tú | el/ela | nos | vos | elis/elas | |
present | vaya | vayas | vaya | vayamus | vayais | vayan | |
imperfect (ra) | fora | foras | fora | fóramus | foriis | foran | |
imperfect (si) | fosi | fosis | fosi | fósimus | fosiis | fosin | |
imperative | — | vai | — | — | di | — |
infinitive | dil | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
gerund | dindu | ||||||
past participle | masculine | feminine | |||||
singular | díu | día | |||||
plural | díus | días | |||||
singular | plural | ||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
indicative | ei | tú | el/ela | nos | vos | elis/elas | |
present | voi | vas | vai | vamus | dis | van | |
imperfect | diba | dibas | diba | díbamus | dibis dibais |
diban | |
preterite | foi | fostis | foi | fomus | fostis | foran | |
future | diré | dirás | dirá | diremus | direis | dirán | |
conditional | diría | dirías | diría | diríamus | diríais diríis |
dirían | |
subjunctive | ei | tú | el/ela | nos | vos | elis/elas | |
present | vaya | vayas | vaya | vayamus | vayais | vayan | |
imperfect (ra) | fora | foras | fora | fóramus | foriis | foran | |
imperfect (si) | fosi | fosis | fosi | fósimus | fosiis | fosin | |
imperative | — | vai | — | — | di | — |
infinitive | dil | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
gerund | dindu | ||||||
past participle | masculine | feminine | |||||
singular | díu | día | |||||
plural | díus | días | |||||
singular | plural | ||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
indicative | ei | tú | el/ela | nos | vos | elis/elas | |
present | voi | vas | vai | vamus | vais | van | |
imperfect | iba | ibas | iba | íbamus | ibais | iban | |
preterite | fui | fostis | foi | fuimus | fostis | foran | |
future | iré | irás | irá | iremus | ireis | irán | |
conditional | iría | irías | iría | iríamus | iríais | irían | |
subjunctive | ei | tú | el/ela | nos | vos | elis/elas | |
present | vaya | vayas | vaya | vayamus | vayais | vayan | |
imperfect (ra) | fora | foras | fora | fóramus | foriis | foran | |
imperfect (si) | fosi | fosis | fosi | fósimus | fosiis | fosin | |
imperative | — | vai | — | — | idi | — |
Derived terms edit
- dil de bracileti (Lagarteiru, Mañegu)
- dil de goli in goli (Lagarteiru)
- dil u matu (Lagarteiru)
References edit
Gagauz edit
Noun edit
dil
Further reading edit
- dil at gagauz.online
Ido edit
Preposition edit
dil
Usage notes edit
Irish edit
Etymology edit
Pronunciation edit
Adjective edit
dil (genitive singular feminine dile, plural dile, comparative dile)
Declension edit
Singular | Plural (m/f) | |||
---|---|---|---|---|
Positive | Masculine | Feminine | (strong noun) | (weak noun) |
Nominative | dil | dhil | dile; dhile² | |
Vocative | dhil | dile | ||
Genitive | dile | dile | dil | |
Dative | dil; dhil¹ |
dhil | dile; dhile² | |
Comparative | níos dile | |||
Superlative | is dile |
¹ When the preceding noun is lenited and governed by the definite article.
² When the preceding noun ends in a slender consonant.
Derived terms edit
Mutation edit
Irish mutation | ||
---|---|---|
Radical | Lenition | Eclipsis |
dil | dhil | ndil |
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs. |
Further reading edit
- “dil”, in Historical Irish Corpus, 1600–1926, Royal Irish Academy
- G. Toner, M. Ní Mhaonaigh, S. Arbuthnot, D. Wodtko, M.-L. Theuerkauf, editors (2019), “1 dil”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1927), “dil”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 2nd edition, Dublin: Irish Texts Society
- Ó Dónaill, Niall (1977), “dil”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- Sjoestedt, M. L. (1931) Phonétique d’un parler irlandais de Kerry (in French), Paris: Librairie Ernest Leroux, page 35
Northern Kurdish edit
Etymology edit
Cognate with Persian دل (del). from Proto-Iranian *jŕ̥dayam, from Proto-Indo-Iranian *ȷ́ʰŕ̥dayam, ultimately from Proto-Indo-European *ḱḗr.
Cognates with Parthian 𐫉𐫏𐫡𐫅 (zyrd /zirδ/), Avestan 𐬰𐬆𐬭𐬆𐬛 (zərəd), old Mazanderani زیله (zila), Sanskrit हृदय (hṛdaya), Armenian սիրտ (sirt), and English heart.
Pronunciation edit
Noun edit
Central Kurdish | دڵ (dill) |
---|
dil m (Arabic spelling دل)
Derived terms edit
References edit
- Chyet, Michael L. (2003), “dil”, in Kurdish–English Dictionary, with selected etymologies by Martin Schwartz, New Haven and London: Yale University Press
Palauan edit
Etymology edit
From Pre-Palauan *ðila, from Proto-Malayo-Polynesian *tina, from Proto-Austronesian *taina (“female of animals”).
Pronunciation edit
Noun edit
dil
Synonyms edit
Derived terms edit
References edit
- dil in Palauan Language Online: Palauan-English Dictionary, at tekinged.com.
- dil in Palauan-English Dictionary, at trussel2.com.
- dil in Lewis S. Josephs; Edwin G. McManus; Masa-aki Emesiochel (1977) Palauan-English Dictionary, University Press of Hawaii, →ISBN, page 79.
Rohingya edit
Noun edit
dil
Salar edit
Etymology edit
From Proto-Turkic *til.
Pronunciation edit
- (Jiezi, Gaizi, Chahandusi, Qingshui, Baizhuang, Xunhua, Qinghai, Ili, Yining, Xinjiang) IPA(key): [til]
- (Jiezi, Gaizi, Xunhua, Qinghai) IPA(key): [tɤl]
- (Mengda, Qingshui, Xunhua, Qinghai) IPA(key): [ʝil]
- (Mengda, Xunhua, Qinghai) IPA(key): [ʒil]
- (Gandu, Hualong, Qinghai) IPA(key): [tɕil]
Noun edit
dil
References edit
- Dwyer, Arienne M. (2007), “dil”, in Salar: A Study in Inner Asian Language Contact Processes: Part I: Phonology, 1st edition, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, →ISBN, page 84
- Tenishev, Edhem (1976), “dil”, in Stroj salárskovo jazyká [Grammar of Salar], Moscow, page 248, 304, 510, 565
- Yakup, Abdurishid (2002), “dil”, in An Ili Salar Vocabulary: Introduction and a Provisional Salar-English Lexicon, Tokyo: University of Tokyo, →ISBN, page 78
- 林 (Lin), 莲云 (Lianyun) (1985), “dil”, in 撒拉语简志 [A Brief History of Salar], Beijing: 民族出版社: 琴書店, →OCLC, page 4
- 马伟 (Ma Wei), 朝克 (Chao Ke) (2016), “dil”, in 濒危语言——撒拉语研究 [Endangered Languages - Salar Language Studies], 青海 (Qinghai): 国家社会科学基金项目 (National Social Science Foundation Project), page 268
- Ma, Chengjun; Han, Lianye; Ma, Weisheng (December 2010), “dil”, in 米娜瓦尔 艾比布拉 (Minavar Abibra), editor, 撒维汉词典 (Sāwéihàncídiǎn) [Salar-Uyghur-Chinese dictionary], 1st edition, Beijing, →ISBN, page 82
Serbo-Croatian edit
Etymology edit
Noun edit
dil m (Cyrillic spelling дил)
- deal (agreement between parties)
Somali edit
Etymology edit
From Proto-Cushitic *daɬ-/*diɬ-.
Verb edit
dil
References edit
- Puglielli, Annarita; Mansuur, Cabdalla Cumar (2012), “dil”, in Qaamuuska Af-Soomaliga, Rome: RomaTrE-Press, →ISBN, page 280
Turkish edit
Etymology edit
From Ottoman Turkish دل (dil), Proto-Turkic *til, *tïl (“tongue; language”).
Pronunciation edit
Noun edit
dil (definite accusative dili, plural diller)
- (linguistics) language
- Synonym: (archaic) lisan
- (physiology) tongue (the flexible muscular organ in the mouth)
Declension edit
Inflection | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nominative | dil | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Definite accusative | dili | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Singular | Plural | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nominative | dil | diller | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Definite accusative | dili | dilleri | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dative | dile | dillere | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Locative | dilde | dillerde | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ablative | dilden | dillerden | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Genitive | dilin | dillerin | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Hyponyms edit
- Abazaca
- Abhazca
- Afarca
- Agulca
- Akince
- Aleutçe
- Almanca
- Amhara
- Amoy lehçesi
- Aramice
- Arapça
- Arince
- Arnavutça
- Asanca
- Asurca
- Aşanti
- Avarca
- Aymara
- Azerice
- Babilce
- Balice
- Bambara
- Başkırca
- Batakça
- Batı Kanada İnuitçesi
- Batsça
- Bece
- Bemba
- Beyaz Rusça
- Birmanca
- Boşnakça
- Bretonca
- Bulgarca
- Buryatça
- Cavaca
- Cebuca
- Çeçence
- Çekçe
- Çeremişçe
- Çerkesçe
- Çuang
- Çupikçe
- Çuvaşça
- Danca
- Dargice
- Dinka
- Dogon
- Doğu Kanada İnuitçesi
- Dzongka
- Endonezce
- Ermenice
- Eski Mısır dili
- Estonca
- Eve
- Even
- Evenki
- Faroece
- Felemenkçe
- Fijice
- Fince
- Fon
- Fransızca
- Fucien lehçesi
- Fulani
- Ga
- Galce
- Galiçya dili
- Go
- Golde
- Grönland İnuitçesi
- Grönlandca
- Guamca
- Habeşçe
- Hakka lehçesi
- Hantıca
- Hausa
- Havaice
- Hırvatça
- Hint Grubu
- Hitit dili
- Ilokai
- İbo
- İbranice
- İfifik
- İngilizce
- İnguşça
- İnyupikçe
- İrlandaca
- İskoç dili
- İspanyolca
- İsveççe
- İtalyanca
- İzlandaca
- Japonca
- Kabiliya
- Kalmukça
- Kamboçça
- Kantonca
- Karaçayca
- Karakalpakça
- Karamajong
- Karatay
- Karelce
- Karence
- Katalanca
- Kazakça
- Keçuva
- Kernevekçe
- Ketçe
- Khalka
- Khasi
- Kıptî dili
- Kırgızca
- Kikenya
- Kikongo
- Kiribatice
- Kirundi
- Komice
- Korece
- Korku
- Kotça
- Kpelle
- Kumukça
- Ladino
- Lakça
- Lamut
- Laoca
- Laponca
- Latince
- Lehçe
- Letonca
- Lezgice
- Lidya dili
- Likya dili
- Lingala
- Litvanyaca
- Lolo
- Luvi dili
- Macarca
- Makassarca
- Makedonca
- Malayca
- Malgaşça
- Mandarin
- Mande
- Mandinge
- Mansice
- Maori
- Mariana Dili
- Marice
- Markizce
- Masai
- Miao dili
- Mien Dili
- Min lehçesi
- Moğolca
- Mon Dili
- Moso
- Mossi
- Mundari
- Nauruca
- Ndebele
- Nenetçe
- Nogayca
- Norveççe
- Nubyaca
- Nuer
- Nunivak Çupikçesi
- Nyanja
- Odoma
- Oroç
- Özbekçe
- Portekizce
- Provensal
- Prusça
- Pumpokolca
- Retoromanşça
- Ruandaca
- Rumence
- Rusça
- Rutulca
- Salarca
- Samoaca
- Samoyet
- Santali
- Sara
- Senufo
- Serer
- Sırpça
- Sibirya Yupikçesi
- Sidamo
- Slovakça
- Slovence
- Somalice
- Songayca
- Sotho
- Sundaca
- Supikçe
- Süryanice
- Svahili
- Swazi
- Şan
- Şavya
- Şilluk
- Şloh
- Şona
- Tabasaranca
- Tagalog
- Tahitice
- Tamaşek
- Tayca
- Tibetçe
- Tigrece
- Tigrina
- Timorca
- Tongaca
- Tsahurca
- Tswana
- Tuareg
- Türkçe
- Türkmence
- Tvi
- Ubıhça
- Ukraynaca
- Umbundu
- Uygurca
- Vietnamca
- Volofça
- Wu lehçesi
- Xhosa
- Yakutça
- Yao dili
- Yidiş
- Yoruba
- Yuğca
- Yunanca
- Yupikçe
- Zenet
- Zulu
- Algonkin dilleri
- Altay dilleri
- And-Ekvator dilleri
- Avustronezya dilleri
- Çin-Tibet dilleri
- Dene-Yenisey dilleri
- Dravid dilleri
- Eskimo-Aleut dilleri
- Ge dilleri
- Güney Asya dilleri
- Hami-Sami dilleri
- Hint-Avrupa dilleri
- Hivaro dili
- İrokua dilleri
- izole diller
- Jivaro dili
- Kafkas dilleri
- Karib dilleri
- Khoisan dilleri
- Maskoke dilleri
- Maya dilleri
- Mişe-Zoke dilleri
- Nijer-Kongo dilleri
- Nil-Sahra dilleri
- Oto-Mange dilleri
- Paleo-Asya dilleri
- Pano-Takana dilleri
- Saliş dilleri
- Siyu dilleri
- Tay-Kaday dilleri
- Tupi-Guarani dilleri
- Ural dilleri
- Uto-Aztek dilleri
- Yuma-Koçimi dilleri
- akraba dil
- ana dil
- ana dili
- bitişken dil
- bükünlü dil
- çeviri dili
- çevirici dili
- çocuk dili
- diplomatik dil
- edebî dil
- eklemeli dil
- gizli dil
- halk dili
- halk dili
- iltisaki dil
- işaret dili
- kayış dili
- konuşma dili
- konuşulan dil
- kuş dili
- ortak dil
- ölçünlü dil
- ölü dil
- özel dil
- resmî dil
- standart dil
- yabancı dil
- yapay dil
- yapma dil
- yazı dili
- yazın dili
- yüksek dil
Derived terms edit
Further reading edit
- dil in Reverso (Turkish-English)
Volapük edit
Noun edit
dil (nominative plural dils)