กิเลส

Thai

Alternative forms

• เกลศ (gà-lèet)

Etymology

From Pali kilesa (“depravity; depravedness”). Cognate with Old Khmer kilesa, kilessa (“licentiousness, lust; depravity, dissoluteness, defiling passions”); Modern Khmer កិលេស (keleeh).

Pronunciation

Orthographic		กิเลส k i e l s
Phonemic		กิ-เหฺลด k i – e h ̥ l ɗ	[bound form] กิ-เหฺลด- k i – e h ̥ l ɗ –	[bound form] กิ-เหฺลด-สะ- k i – e h ̥ l ɗ – s a –
Romanization	Paiboon	gì-lèet	gì-lèet-	gì-lèet-sà-
	Royal Institute	ki-let	ki-let-	ki-let-sa-
(standard) IPA(key)		/ki˨˩.leːt̚˨˩/(R)	/ki˨˩.leːt̚˨˩./	/ki˨˩.leːt̚˨˩.sa˨˩./

Noun

กิเลส • (gì-lèet)

1. (Buddhism) kleśa: mental state, such as love, greed, hate, anger, doubt, conceit, shamelessness, etc, that clouds the mind and leads to unwholesome actions.
   • Siriphong Pakaratsakun (n.d.) พุทธวจน ๗ ฆารวาสชั้นเลิศ: หมวดเปิดธรรมที่ถูกปิด‎^[1] (in Thai), ปทุมธานี: วัดนาป่าพง, page 25

     พระผู้มีพระภาคเจ้านั้นเป็นผู้ไกลจากกิเลส

     prá-pûu-mii-prá-pâak-jâao nán bpen pûu glai jàak gì-lèet

     That Blessed One is a being that has shunned kleśa.

   • หลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ (2014) อปทาน ๑ รวมธรรมะของหลวงพ่อชุมพล พลปญฺโญ‎^[2] (in Thai), Bangkok: Widhaya Trisarnwadhana, page 109

     เราทรงพื้นแผ่นพสุธานี้ทั้งหมดสิ้น เราเผากิเลสทั้งหลายแล้ว เราถอนภพขึ้นได้ทั้งหมดแล้ว

     rao song pʉ́ʉn-pɛ̀n-pá-sù-taa níi táng-mòt sîn · rao pǎo gì-lèet táng-lǎai lɛ́ɛo · rao tɔ̌ɔn póp kʉ̂n dâai táng-mòt lɛ́ɛo

     We are maintaining this whole earth. We have burnt all the kleśa. We have removed all the bhava.

   • จำปาลาว (2014) ครุฑานาคา‎^[3] (in Thai), Bangkok: eReader (Thailand)

     กว่า ๑๕ พรรษาที่เดินธุดงค์รอนแรมในป่าใหญ่เพื่อขัดเกลากิเลสตามที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบัญญัติไว้ในพระสูตร(gwàa · sìp hâa · pan-sǎa tîi dəən tú-dong rɔɔn-rɛɛm nai bpàa yài pʉ̂ʉa kàt-glao gì-lèet dtaam tîi ong sǒm-dèt prá sǎm-maa-sǎm-pút-tá-jâao song ban-yàt wái nai prá sùut)

   • เรารักวิชชาธรรมกาย (n.d.) อานุภาพ ธาตุกายสิทธิ์ เหล็กไหล พญาสมิงเหล็ก: อานุภาพ ธาตุกายสิทธิ์ เหล็กไหล พญาสมิงเหล็ก‎^[4] (in Thai), Bangkok: n.p., page 74

     แต่ถ้าเจ้าของเป็นคนชั่วช้าลุแก่อำนาจกิเลส (โลภะ ราคะ โทสะ โมหะ) ธาตุกายสิทธิ์ประเภทนี้กลับจะให้โทษ(dtɛ̀ɛ tâa jâo-kɔ̌ɔng bpen kon chûua-cháa lú gɛ̀ɛ am-nâat gì-lèet · (loo-pá · raa-ká · too-sà · moo-hà) · tâat gaa-yá-sìt bprà-pêet níi glàp jà hâi tôot)

2. lust, passion, or desire, especially one this is defiling and overmastering.
   • “ประกาศของไทย ลงวันที่ ๑๓ เดือนตุลาคม ค.ศ. ๑๗๗๔ (พ.ศ. ๒๓๑๗) ห้ามมิให้ไทยและมอญเข้ารีตและนับถือศาสนามะหะหมัด มองเซนเยอร์เลอบองเป็นผู้แปล”, in ประชุมพงศาวดาร‎^[5] (in Thai), volumes 22–23, Bangkok: องค์การค้าของคุรุสภา, 1822, pages 118–119

     ถ้าผู้ใดมีใจดื้อแข็งเจตนาไม่ดีมืดมัวไปด้วยกิเลสต่าง ๆ จะฝ่าฝืนต่อประกาศอันนี้

     tâa pûu dai mii jai dʉ̂ʉ kɛ̌ng jèet-dtà-naa mâi dii mʉ̂ʉt-muua bpai dûai gì-lèet dtàang dtàang jà fàa-fʉ̌ʉn dtɔ̀ɔ bprà-gàat an níi

     Should any one have a stubborn mind, [bear] a bad intention, or be consumed by various passions, and go against the present proclamation

   • อัชฌาฐิณี (2008) อาณาจักรแห่งหัวใจ‎^[6] (in Thai), Bangkok: Nanmeebooks, →ISBN, page 87

     บาปต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นก็ล้วนมาจากกิเลสนานาชนิด

     bàap dtàang dtàang tîi gə̀ət kʉ̂n gɔ̂ lúuan maa jàak gì-lèet naa-naa chá-nít

     Divers sins that have come to pass have all arisen from various kinds of lust.

   • เพทายสีฟ้า (2014) นาเคศวร อารยอุบัติเทพ‎^[7] (in Thai), Bangkok: eReader (Thailand)

     เมื่อรู้ว่า ไม่อาจขจัดกิเลสที่มีอยู่ในตัวมนุษย์...เหล่าเทพก็ได้หารือกันโดยให้มีการเลือกเทพไปประจำแต่ละอารยธรรม

     mʉ̂ʉa rúu wâa · mâi àat kà-jàt gì-lèet tîi mii yùu nai dtuua má-nút ... lào têep gɔ̂ dâai hǎa-rʉʉ gan dooi hâi mii gaan-lʉ̂ʉak têep bpai bprà-jam dtɛ̀ɛ lá aa-rá-yá-tam

     Once having realised that it was impossible to eliminate the passions existing within the persons of human beings...all the gods then held deliberations together, by which deities were selected to be stationed in each civilisation.

   • WhitePearl (n.d.) Dragon Mind สมการรักล็อกหัวใจคุณชายมังกร‎^[8] (in Thai), Bangkok: Bongkoch Publishing, →ISBN, page 90

     ฉันพยายามจะมองตรงไปข้างหน้าเพียงอย่างเดียวเพื่อละกิเลสที่เกิดขึ้นจากการยั่วยวนของสิ่งของตลอดสองข้างทาง แต่สายตาเจ้ากรรมก็ดันเหลือบไปเห็นเค้กร้านโปรด(chǎn pá-yaa-yaam jà mɔɔng dtrong bpai kâang-nâa piiang yàang diao pʉ̂ʉa lá gì-lèet tîi gə̀ət kʉ̂n jàak gaan-yûua-yuuan kɔ̌ɔng sìng-kɔ̌ɔng dtà-lɔ̀ɔt sɔ̌ɔng kâang-taang · dtɛ̀ɛ sǎai-dtaa jâao-gam gɔ̂ dan lʉ̀ʉap bpai hěn kéek ráan bpròot)

   • ณ วัฒน์ (2011) พรหม ลิขิต ฆาต: ชุด นวนิยายสืบสวนสอบสวน รางวัลนานมีบุ๊คส์อะวอร์ด ปี ๕๓‎^[9] (in Thai), Bangkok: Nanmeebooks, →ISBN, page 127

     มนุษย์ผู้เต็มไปด้วยกิเลสยังไม่พร้อมกับสิ่งนี้ ผมต้องจัดการอะไรสักอย่าง ถ้าคุณเป็นผม คุณก็คงทำไม่ต่างกัน(má-nút pûu dtem bpai dûai gì-lèet yang mâi prɔ́ɔm gàp sìng níi · pǒm dtɔ̂ng jàt-gaan à-rai sàk yàang · tâa kun bpen pǒm · kun gɔ̂ kong tam mâi dtàang gan)

   • วิลาสินี (n.d.) วสันต์อ้อนรัก‎^[10] (in Thai), Bangkok: Bongkoch Publishing, →ISBN, page 328

     ชอบยั่วกันดีนัก อาโปก็รู้ว่า ผมไม่ใช่พระอิฐพระปูน ผมเป็นผู้ชายมีกิเลสนะครับที่รัก(chɔ̂ɔp yûua gan dii nák · aa-bpoo gɔ̂ rúu wâa · pǒm mâi châi prá-ìt-prá-bpuun · pǒm bpen pûu-chaai mii gì-lèet ná kráp tîi-rák)

Derived terms

• กิเลสตัณหา
• กิเลสมาร
• สังกิเลส
• อุปกิเลส