Wiktionary:About Chinese/Cantonese/Taishanese
Wiktionary uses the following system to transcribe the Taicheng dialect of Taishanese.
The IPA column and Wiktionary romanization was based on the Taicheng dialect data at Hanyu Gujinyin Ziliaoku.
Other romanizations described here are:
- The method used by Stephen Li at his Taishanese Language Home;
- The method used by Gene Chin in the Hoisanva English Dictionary;
- The method used in a publication by the Defense Language Institute;
- The method used by Deng Jun (邓钧) in the Taishan Fangyan Zidian (台山方音字典, 2016).
InitialsEdit
IPA | Transcription | Stephen Li | Gene Chin | DLI | Deng Jun | Example | Notes |
---|---|---|---|---|---|---|---|
/p/ | b | b | b | p | b | 鼻 (bí) | |
/pʰ/ | p | p | p | p’ | p | 皮 (pí) | |
/ᵐb/ | m | m | m | m | m | 乜 | |
/f/ | f | f | f | f | f | 風/风 | |
/v/ | v | v | v | w | v | 話/话 | |
/t/ | d | d | d | t | d | 樽 (zūn) | |
/tʰ/ | t | t | t | t’ | t | 窗 (chuāng) | |
/ⁿd/ | n | n | n | n | n | 你 (nǐ) | |
/l/ | l | l | l | l | l | 老 (lǎo) | |
/ɬ/ | lh | ɬ | x | lh | lh | 三 | |
/k/ | g | g | g | k | g | 見/见 | |
/kʰ/ | k | k | k | k’ | k | 佢 (qú) | |
/ᵑɡ/ | ng | ŋ | ng | ng | ng | 人 (rén) | |
/t͡s/ | z | dz | j | ch | z j(i) |
州 (zhōu) | |
/t͡sʰ/ | c | ts | ch | ch’ | c q(i) |
床 (chuáng) | |
/j/ | y | y | y | y | y | 嘢 (yě) | |
/s/ | s | s | s | s | s x(i) |
山 (shān) | |
/h/ | h | h | h | h | h | 台 |
RhymesEdit
IPA | Transcription | Stephen Li | Gene Chin | DLI | Deng Jun | Example | Notes |
---|---|---|---|---|---|---|---|
/a/ | a | a | a | a | a | 阿 | |
/ai/ | ai | ai | ai | aai | ai | 大 | |
/au/ | au | ɔu | ao | aau | ao | 老 (lǎo) | |
/am/ | am | am | am | aam | am | 三 | |
/an/ | an | an | an | aan | an | 丹 (dān) | |
/aŋ/ | ang | aŋ | ang | aang | ang | 登 (dēng) | |
/ap̚/ | ap | ap | ap | aap | ab | 搭 | |
/at̚/ | at | at | at | aat | ad | 押 (yā) | |
/ak̚/ | ak | ak | ak | aak | ag | 得 | |
/i/ | i | i | i | i | i | 煮 (zhǔ) | |
/iu/ | iu | iu | iu | iu | iu | 優/优 (yōu) | |
/im/ | im | im | im | im | im | 音 (yīn) | |
/in/ | in | in | in | in | in | 因 (yīn) | |
/ip̚/ | ip | ip | ip | ip | ib | 邑 (yì) | |
/it̚/ | it | it | it | it | id | 一 | |
/iɛ/ | ie | ia | eh | e | ie | 嗲 (diǎ) | |
/iau/ | iau | iau | el | iau | ieu | 釣/钓 (diào) | |
/iam/ | iam | iam | em | iem | iem | 店 (diàn) | |
/iaŋ/ | iang | iaŋ | eng | iang | ieng | 釘/钉 | |
/iap̚/ | iap | iap | ep | iep | ieb | 碟 (dié) | |
/iak̚/ | iak | iak | ek | iak | ieg | 糴/籴 (dí) | |
/u/ | u | u | u | oo | u | 都 | |
/ui/ | ui | ui | ui | ooi | ui | 對/对 (duì) | |
/un/ | un | un | un | oon | un | 敦 | |
/ut̚/ | ut | ut | ut | oot | ud | 突 (tū) | |
/ə/ | e | e | 誒/诶 | ||||
/ei/ | ei | i | i | i | ei | 耳 | [1] |
/eu/ | eu | ǝu | eo | aau | eu | 斗 | |
/em/ | em | ǝm | eim | ? | em | 含 | |
/en/ | en | ein | en, ein | ien | en | 丁 | |
/ep̚/ | ep | ǝp | eip | ? | eb | 𢱕 | |
/et̚/ | et | ɛt | et, eik | ? | ed | 跌 (diē) | |
/ɵŋ/ | uung | ǝŋ | ung | ung | ung | 龍/龙 (lóng) | |
/ɵt̚/ | uut | ut | ut | oot | ud | 律 (lǜ) | |
/ɵk̚/ | uuk | ǝk | uk | uk | ug | 六 | |
/ᵘɔ/ | o | ɔ | o | o | uo | 多 | |
/ᵘɔi/ | oi | ɔi | oi | oi | oi | 愛/爱 (ài) | |
/ᵘɔn/ | on | ɔn | on | on | on | 安 (ān) | |
/ɔŋ/ | ong | ɔŋ | ong | ong | ong | 當/当 | |
/ᵘɔt̚/ | ot | ɔt | ot | ot | od | 乜 | |
/ɔk̚/ | ok | ɔk | ok | ok | og | 惡/恶 | |
/m̩/ | m | m | m | m | ng (m) except m* 唔 |
五 (wǔ) |
TonesEdit
Tone | Transcription | Tone numerals / Stephen Li | Gene Chin | DLI | Deng Jun | Example |
---|---|---|---|---|---|---|
Mid level | 1 | 33 | ä | à | a' | 偷 (tōu) |
High level | 2 | 55 | ā | a | a- | 口 (kǒu) |
Low level | 3 | 22 | ã | ā | a* | 頭/头 |
Low falling | 4 | 21 | â | ạ̄ | a> | 厚 (hòu) |
Mid falling | 5 | 32 | à | â | a` | 後/后 (hòu) |
Changed tonesEdit
Tone | Transcription | Tone numerals / Stephen Li | Gene Chin | DLI | Deng Jun | Example |
---|---|---|---|---|---|---|
Mid level > Mid rising | 1* | 335 | ä/ | à* | a'- | 頭先/头先 |
Low level > Low rising | 3* | 225 | ã/ | ā* | a*- | 近來/近来 (jìn lái) |
Low falling > Low dipping | 4* | 215 | â/ | ạ̄* | a>- | 去街 (qù jiē) |
Mid falling > Mid dipping | 5* | 325 | à/ | â* | a`- | 台山話/台山话 |
There are two types of tone changes in Taishanese:
- The rising tone change (-˥) is indicated using an asterisk
*
after the original tone, e.g. 糖 (hong3*, “candy”). - The dipping tone change (to the fourth tone ˨˩) is indicated using
-4
after the original tone, e.g. 肉 (nguuk5-4, “meat”)
These two can be combined, e.g. 刷 (cat1-4*, “a brush”).