№ | English | Proto-Turkic edit (197) | Bashkir башҡорт теле (başqort tele) edit (207) | Tatar татар теле (tatar tele) edit (297) | Crimean Tatar qırımtatar tili edit (231) | Karachay-Balkar къарачай-малкъар тил (qaraçay-malqar til) edit (207) | Kumyk къумукъ тил (qumuq til) edit (207) | Karakalpak qaraqalpaq tili edit (207) | Kazakh қазақ тілі (qazaq tılı) edit (207) | Nogai ногай тили (nogay tili) edit (207) | Siberian Tatar seber tatar tele edit (164) | Kyrgyz кыргызча (kırgızca) edit (207) | Southern Altai тÿштÿк алтай тил (tÿštÿk altay til) edit (207) |
---|
1 | I (1sg) | *ben | min | min | men | men | men | men | men | men | min | men | men |
2 | you (2sg) | *sen | hin | sin | sen | sen | sen | sen | sen, sız* | sen | sin | sen | sen |
3 | he, she, it (3sg) | *ol | ul | ul | o | ol | ol | ol | ol | ol | ul | al | ol |
4 | we (1pl) | *biŕ | beź | bez | biz | biz | biz | biz | bız | biz | pes | biz | bis |
5 | you (2pl) | *siŕ | heź | sez | siz | siz | siz | siz | sender, sızder* | siz | ses | siler | sler |
6 | they (3pl) | | ular | alar | olar | ala | olar | olar | olar | olar | alar | alar | olor |
7 | this | *bu(-n) | bıl | bu | bu | bu | bu | bul | būl | bu | pı | bul | bu |
8 | that | *ol | tege, şul, anaw | tege, şul | şu, о | ol | şo, ol | sol, ana, ol | ol, sol | sol, anav, ol | ul | al | ol |
9 | here | | bında | monda, biredä, bu cirdä | mında | mında, blayda | munda, şunda | bunda, bul jerde | mūnda, mynda | munda | mınta, pı arata, pı yertä | bul jer | mïnda |
10 | there | | tegendə, şunda, anawında | tegendä, anda, şul cirdä | anda | anda | onda | onda, sonda, ol jerde, sol jerde | onda, anda | onda | anta, şanta, şal yertä | al jer | anda, ondo |
11 | who | *kem | kem | kem | kim | kim | kim | kim | kım | kim | kem | kim | kem |
12 | what | *nē- | nimə, ni, nəmə, nə | närsä, ni | ne | ne | ne, ne zat | ne | ne | ne, ne zat | nîmâ | emne | neme, ne |
13 | where | *kanta, *kanï | qayźa | qayda | qayda | qayda | qayda | qayda | qaida | kayda | qayta | kayda | kayda |
14 | when | *kačan | qasan | qayçan | qaçan | qaçan | qaçan | qashan | qaşan | kaşan | qacan | kacan | kačan |
15 | how | *nēče | nisek, qalay | niçek | nasıl | qalay | neçik | qalay | qalai, neşık | kalay | qalay, nicek | kanday | kandïy |
16 | not | *ermeŕ | tügel, iməs | tügel | degil | tüyüldü | tügül | emes | emes | tuvıl | tügel, mas | emes | emes, ǰok |
17 | all | *bütün, *kamug | bötə, barı, barsa | böten, barı, hämmä | bütün, ep, episi | biteu | barı, bütün | barlıq, pu'tkil, pu'tin | barlyq, bärı, bükıl | bäri, savlay | parı | baarı | ončo, büdün |
18 | many | *ȫküĺ | küp, suq | küp | çoq | köp | köp | ko'p | köp | köp | känese, kän, poram | köp | köp |
19 | some | | ber nisə, ber qansa | berniçä | bazı, bir qaç | bir talay, bir nença | bir neçe | bir neshe | bırneşe | bir neşe | pernicä | bir nece | bir kanča*, büdün, barčan |
20 | few | *āŕ | əź, aź, kəm | az | az | birkesek, biraz, az | az | az | az | az | as | az | as |
21 | other | | başqa, bütən, üźgə | başka | başqa, diger | başxası, birsi | başğa, özge | basqa, bo'ten | basqa | baska | paşqa | başka | baška |
22 | one | *bīr | ber | ber | bir | bir | bir | bir | bır | bir | per | bir | bir |
23 | two | *ẹk(k)i | ike | ike | eki | eki | eki | eki | ekı | éki | ike | eki | eki |
24 | three | *üč | ös | öç | üç | yuç | üç | u'sh | üş | üş | öc | üc | üč |
25 | four | *tȫrt | dürt | dürt | dört | tert | dört | to'rt | tört | dört | türt | tört | tört |
26 | five | *bẹ̄ĺ(k) | biş | biş | beş | beş | beş | bes | bes | bes | piş | beş | beš |
27 | big | *bedük | źur, dəw, ölkən | zur | büyük | ullu, demeñili | ullu | u'lken | ülken, ūly | üyken | sur, olo | coŋ | ǰaan, ulu |
28 | long | *uŕak | oźon | ozın | uzun | uzun, uzaq | uzun | uzın | ūzyn | uzın | osson | uzun | uzun |
29 | wide | *gēŋ | kiñ | kiñ | keñ, keniş | keñ | geñ, enli | ken', enli | keñ | keñ, énli | kiñ | kenen | elbek, keŋ, ǰalbak |
30 | thick | *kalïŋ | qalın, yıwan | yuan | qalın | bazıq, semiz, qalın | qalın | qalın', juwan | qalyñ | kalın, yuvan | qalın | kalıŋ | kalïŋ, ǰoon |
31 | heavy | *iagïr | awır, ağır | awır | ağır | auur | awur | awır | auyr | avır | auır | oor | uur |
32 | small | *kičüg | bələkəy, bələkəs, kese | keçkenä, keçe | kiçik | gitçe | giççi | kishkentay, kishkene | kışı, kışkene, kışkentai | kişkey | keckenä | kicinekey | kičinek, kičü |
33 | short | *kïsga | qıśqa | qıska | qısqa | qısxa | qısğa | qısqa | qysqa | kıska | qısqa | kıska | kïska |
34 | narrow | *tïgïŕ | tar | tar | tar | tar | tar | tar | tar | tar | tar | tar | tar |
35 | thin | *yiŋčge | yoqa, nəźek | neçkä, näzek | ince | iñçge, juqa | inçe, nazik, yuqqa | jin'ishke, na'zik | ensız, jıñışke, qysañ, tar | yinişke, nazik | yeckä, yoğa | icke | čičke, ǰuka |
36 | woman | *xātun, *kï̄ŕ | qatın, xatın | xatın | qadın | tişirıu | qatın gişi | hayal, qatın | äiel*, qatyn | xatın-kız | qatın | ayal* | üy kiži, emegen*, kadïn |
37 | man (adult male) | *ēr | ir, irkək | ir | erkek, aqay | er kişi, erkegirıu | erkek, er gişi | erkek | er, erkek, jıgıt | ér, érkek | ir keşe | erkek | er kiži, er |
38 | man (human being) | *kiši | keşe, əźəm | keşe | insan, adam, kişi | adam*, kişi | adam*, gişi | kisi, adam* | kısı, adam* | ädem* | keşe | kişi | kiži |
39 | child | *bāla, *urug | bala | bala | bala | bala, sabiy | bala | bala | bala | bala | pala | bala | bala |
40 | wife | *xātun | qatın, xatın | xatın | apay | qatın, yuy biyçe | qatın | hayal, qatın | äiel, qatyn, jar, zaiyp | xatın, pişe | qatın | ayal* | emegen, üy kiži, kadïn |
41 | husband | | ir, irkək | ir | aqay | er | er | ku'yew, er | er, erkek, küieu | ér, kiyev, bay | ir | küyöö | öbögön, er kiži, er, küyü |
42 | mother | *apa | əsə, inə, ana | ana | ana | ana, annya | ana | ana, ene | ana | ana | inä | apa | ene |
43 | father | *ata | ata | ata | ata | ata, attya | ata | a'ke, ata | äke, ata | ata | ata | ata | ada |
44 | animal | *Ăŋ | yənlek, xaywan, yanwar | xaywan, cänlek | ayvan | xayıuan, janıuar | haywan | haywan | aiuan, xaiuan, januar | ayvan, yanuvar | qaywan, yännek | janıbar* | aŋ |
45 | fish | *bālïk | balıq | balıq | balıq | çabaq | balıq | balıq | balyq | balık | palıq | balık | balïk |
46 | bird | *kuĺ | qoş | qoş | quş | çıpçıq | quş | qus | qūs | kus | qoş | kuş | kuš |
47 | dog | *köpek | et | et | köpek, it | it | it | iyt | it | iyt | et | it | iyt |
48 | louse | *bït | bet | bet | bit | bi | bit | biyt | bit | biyt | pet | bit | biyt |
49 | snake | *yï̄lan | yılan | yelan | yılan | jilyan | yılan | jılan | jylan | yılan | yılan | jılan | ǰïlan |
50 | worm | *kūrt | qort, seləwsen | suwalçan, qort | qurt | qurt | xurt | qurt | qūrt | kurt | qort | kurt | kurt |
51 | tree | *ïgač | ağas, tirək | ağaç | terek | terek | terek | ag'ash | ağaş | terek | ağac | bak* | agaš |
52 | forest | *orman | urman | urman | orman | ağaç | orman, ağaçlıq | tog'ay | orman, toğai | orman | tös, urman, ağaclıq | tokoy | arka, agaš, terek |
53 | stick | *čï̄pč | tayaq, sıbıq | tayak | çubuq | tayaq | tayaq | tayaq | taäq, asataäq | tayak | tayaq | tayak | tayak |
54 | fruit | *yẹ̄miĺč | məywə | cimeş | meyva, yemiş | jemiş, köget | yemiş | jemis, miywe | jemıs | yemis | yemeş | jemiş | ǰiilek |
55 | seed | *urluk, *urug | orloq | börtek, orlıq | urluq, tuhum | urluq, bürtük | urluq | tuqım, urıq | ūryq, tūqym | urlık | orloq | uruk | üren |
56 | leaf | *yapurgak, *bür | yapraq | yafraq | yaprak | çapraq | yapıraq | japıraq | japyraq | yapırak | yapraq | jalbırak | bür, ǰalbïrak |
57 | root | *kök | tamır | tamır | tamır | tamır | tamur | tamır | tamyr | tamır | tamır | tamır | tamïr |
58 | bark (of a tree) | *kāpuk | qayır, qabıq | qabıq | qabuq | qabuq | qabuq | qabıq | qabyq | kabık | qabıq | kabık | čöbrö, kabïk |
59 | flower | *čeček | səskə, səsək | çäçäk, göl | çiçek | gül, gokka | çeçek | gu'l | gül*, şeşek | şeşekey | köl | gül* | čeček |
60 | grass | *ot | ülən, ut | ülän | ot | xans, kırdık, otlau | ot | sho'p | ot, şöp | ölen | ülän | cöp | ölöŋ, ot |
61 | rope | *yip, *yïp | bəy, bağ, baw | baw, arkan | arqan, yip, sıcım | arqan, jip, bau | yip, arqan | jip | jıp, arqan, bau | bav, arkan | pau | arkan | buu, armakčï* |
62 | skin | *tẹri | tire | tire | teri | teri | teri | teri | terı | teri | tire | teri | tere |
63 | meat | *et | it | it | et | et | et | et, go'sh | et | ét | it | et | et |
64 | blood | *kiān | qan | qan | qan | qan | qan | qan | qan | kan | qan | kan | kan |
65 | bone | *kemük, *siŋök | höyək | söyak | kemik, süyek | süyek | süyek | su'yek | süiek | süyek | söyäk | söök | söök |
66 | fat (noun) | *semiŕ, *yāg | may, yağ | may | yağ, may | jau | may, yaw | may | mai | may | may | may | üs, ǰuu, may |
67 | egg | *yumurtka | yomortqa, kükəy | yomırka | yımırta | gakkı, jumurtxa | yımırtqa | ma'yek | jūmyrtqa | yumırtka | yomortqa | jumurtka | ǰïmïrtka |
68 | horn | *burgu | mögöź | mögez | müyüz, boynuz | müyüz | müyuz | mu'yiz | müiız | müyiz | möyös | müyüz | müüs |
69 | tail | *kudruk | qoyroq | qoyrıq | quyruq | quyruq | quyruq | quyrıq | qūiryq | kuyrık | qoyroq | kuyruk | kuyruk |
70 | feather | *tǖk | qawırhın, qawrıy | qawrıy | tük | qanat tük | tük | pa'r | jün, qauyrsyn | kuşın | qıyaq, qauırsın | jün | ǰuŋ, ǰum |
71 | hair | *s(i)ač, *kïl | səs | çäç, qıl | saç, qıl | çaç | çaç, tük, qıl | shash, tu'k, qıl | şaş, tük, qyl | şaş, kıl | cac | cac | čač, kïl* |
72 | head | *baĺč | baş | baş | baş | baş | baş | bas, gelle | bas | bas | paş | baş | baš |
73 | ear | *kulkak | qolaq | qolaq | qulaq | qulaq | qulaq | qulaq | qūlaq | kulak | qolaq | kulak | kulak |
74 | eye | *köŕ | küź | küz | köz | köz | göz | ko'z | köz | köz | küs | köz | kös |
75 | nose | *burun | tanaw, moron | borın | burun | burun | burun | murın | mūryn | burın | poron | murun | tumčuk, murun |
76 | mouth | *āgïŕ | awıź, ağıź | awız | ağız | auz | awuz | awız | auyz | avız | auıs | ooz | oos |
77 | tooth | *tīĺ | teş | teş | tiş | tiş | tiş | tis | tıs | tis | teş | tiş | tiš |
78 | tongue (organ) | *til | tel | tel | til | til | til | til | tıl | til | tel | til | til |
79 | fingernail | *dïrŋak | tırnaq | tırnaq | tırnaq | tırnaq | tırnaq | tırnaq | tyrnaq | tırnak | tırnaq | tırmak | tïrmak |
80 | foot | *adak | taban | taban | ayaq | taban | ayaq | taban | aäq, taban | taban | ayaq | but | but, ayak |
81 | leg | *būt | ayaq | ayak | bacaq | ayaq | ayaq, but | ayaq | aäq, būt | ayak | ayaq | but | but |
82 | knee | *topïk | tubıq | tez | tiz | tobuq | tobuq, tiz | dize | tıze | tiz | tubıq | tize | tize |
83 | hand | *elig | qul | qul | el | qol | qol | qol | qol | kol | qul | kol | kol |
84 | wing | *kāynat | qanat | qanat | qanat | qanat | qanat | qanat | qanat | kanat | qanat | kanat | kanat |
85 | belly | *kạrïn | es, qorhaq, qarın | eç, qorsaq | qursaq, qarın | qarın | qarın, qursaq | qarın, ish, qursaq | qaryn, ış, qūrsaq | iş, kursak | qorsaq, ec | kursak | karïn |
86 | guts | *bagïrsuk | esək | eçäk | iç, bağırsaq | çegile | içek | ishek | ışek | işek | ecäk | icegi | ičege |
87 | neck | *bōyn | muyın | muyen | boyun | boyun | boyun | moyın | moiyn | moyın | puyın | moyun | moyïn |
88 | back | *kerü, *arka | arqa | arka | arqa, sırt | arqa | arqa | arqa | arqa | arka | yeltkä, yertkä, sırt | arka | bel, arka |
89 | breast | *köküŕ | imsək | kükräk | köküs, kökrek | kökürek, yoşün, emçek | kökürek, töş | ko'kirek, to's, gewde | keude, kökırek, tös, emşek | kökirek | kükräk, tüş | emcek | emček |
90 | heart | *yürek | yörək | yöräk | yürek | jürek | yurek | ju'rek | jürek | yurek | yöräk | jürök | ǰürek |
91 | liver | *biagïr | bawır, bəğer | bawır | qara ciger | bauur | bawur | bawır | bauyr | bavır | pauır | boor | buur |
92 | to drink | *ič- | esergə | eçärgä | içmek | içerge | içmek | ishiw | ışu | işüv | eckäle | icüü | ičer |
93 | to eat | *yē- | aşarğa | aşarga | aşamaq | auuzlanırğa, aşarğa | aşamaq | jew | jeu | yev, aşav | aşanqalı | je | ǰiir |
94 | to bite | *ïsïr- | teşlərgə | teşlärgä | tişlemek | qabarğa | xapmaq | tislew | tısteu | tislev | teşlägäle | tiştöö | tišteer |
95 | to suck | *em-, *simü- | imergə, hurırğa | imärgä | emmek | emerge | emmek, sormaq | emiw, sorıw | emu, soru | émüv, soruv | imkäle | emüü* | soror, emer |
96 | to spit | *tüpkür- | tökörörgə | tökerergä | tükürmek | tükürürge | tükürmek | tu'kiriw | tükıru | tükirüv | | tükürüü | tükürer |
97 | to vomit | *kus- | qośorğa | qosarga | qusmaq | qusarğa | qusmaq | qusıw, qayt etiw | qūsu | kusuv | qosqalı | kusuu | kuzar |
98 | to blow | *ür- | örörgə, iśergə | örergä, isärgä | esmek, üfürmek | ufgürürge | üfürmek, eşmek | u'rlew, esiw, u'plew | üru, ürleu | ürüv, ésüv | | üylöö* | ürer |
99 | to breathe | *tï̄n | tın alırğa, dəm alırğa | sularga | nefes almak | solurğa | tınış almaq | dem alıw | dem alu | tınıs aluv | tın alğalı | dem aluu* | tïnar |
100 | to laugh | *kül- | kölörgə | kölergä | külmek | külürge | külemek | ku'liw | külu | külüv | | külüü | katkïrar, küler |
101 | to see | *kör- | kürergə | kürergä | körmek | körürge | görmek | ko'riw | köru | körüv | | körüü | körör |
102 | to hear | *ẹĺit- | işetergə | işetergä | eşitmek | eşitirge | eşitmek | esitiw | estu | ésitüv | | uguu | ugar |
103 | to know | *bil- | belergə | belergä | bilmek | bilirge | bilmek | biliw | bılu | bilüv | | bilüü | biler |
104 | to think | *tüĺ-ün- | uylarğa | uylarga | tüşünmek | sağışlanırğa, oyumlarğa | oylamaq | oylaw | oilau | oylav | | oyloo | sananar, sanaar |
105 | to smell | | yeśkərgə | isnärgä | qoqlamaq | iyiskerge | iyislemek | iyiskew | iıskeu* | iyiskilev | | jıttoo | ǰïtaar |
106 | to fear | *kork- | qurqırğa | qurkırga | qorqmaq | qorqurğa | qorqmaq | qorqıw | qorqu | korkuv | | korkuu | korkïïr |
107 | to sleep | *ūdï- | yoqlarğa | yoqlarga | yuqlamaq | juqlarğa | yuxlamaq | uyqılaw | ūiyqtau | uyklav | yoqlağalı | uktoo | uyuktaar |
108 | to live | *dīri- | yəşərgə | yaşärgä | yaşamaq | jaşarğa | yaşamaq | jasaw | jasau | yaşav | | jaşoo | ǰürer, ǰadar |
109 | to die | *öl- | ülergə | ülärgä | ölmek | yolürge, auuşurğa | ölmek | o'liw | ölu | ölüv | | ölüü | ölör |
110 | to kill | *öltür- | ülterergə | üterergä | öldürmek | yoltürürge, joyarğa | öltürmek | o'ltiriw | öltıru | öltirüv | | öltürüü | öltürer |
111 | to fight | *saba- | huğışırğa, oroşorğa | köräşergä | dögüşmek | tutuşurğa, küreşirge | yabuşmaq, erişmek | urısıw, sawash etiw | soğysu, ūrysu | sogısuv, kavga étüv | | soguşuu | tartïžar, kürežer, ǰuulažar* |
112 | to hunt | *ābla- | awlarğa | awlarga | avlamaq | uuçulanırğa | aw etmek | awlaw | aulau | añşılav | | uuloo | aŋdaar, uulaar |
113 | to hit | *ur- | huğırğa, ororğa | suğarga, bärergä | urmaq | ururğa, soğarğa | urmaq | urıw, sog'ıw | ūru, soğu | soguv, uruv | | uruu | sogor |
114 | to cut | *kes- | qırqırğa, kiśergə | kisärgä | kesmek | keserge, jırırğa | gesmek | kesiw | kesu | kesüv | | kesüü | kezer |
115 | to split | *yār- | yarırğa | bülärgä | yarmaq | yuleşirge, bölürge | bölmek | bo'liw | jaru | bölüv | | bölüü | bölör, oodor, ǰarar |
116 | to stab | *čok- | sənsergə, qaźarğa | çänçergä | soqmaq | çançırğa | çançmaq, qadamaq | shanshıw, qadaw | sūğu, qadau, şanşu | şanşuv, kadav | | sayuu | sayar |
117 | to scratch | *kạĺčï- | tırnarğa | tırnarga | tırnamaq | tırnarğa | tırnamaq | tırnaw | tyrnau | tırnav | | tırmoo | tïrmaar |
118 | to dig | *kaŕ- | qaźırğa | qazırga | qazmaq | qazarğa | qazmaq | qazıw | qazu | kazuv | | kazuu | kazar |
119 | to swim | *yüŕ- | yöźörgə | yözärgä | yaldamaq | jüzerge | yuzmek | ju'ziw | jüzu | yaldav, yuzüv | | süzüü | ežiner, ǰüzer |
120 | to fly | *uč- | osorğa | oçarga | uçmaq | uçarğa | uçmaq | ushıw | ūşu | uşuv | ocqalı | ucuu | učar |
121 | to walk | *yüri- | atlarğa | barırga, yörergä | yürmek | jürürge, barırğa | yurümek | жүриў | baru, jüru | yurüv | | basuu | barar, ǰürer |
122 | to come | *kẹl- | kilergə | kilergä | kelmek | kelirge | gelmek | келиў | kelu | kelüv | | kelüü | keler |
123 | to lie (as in a bed) | *yat- | yatırğa | yatarga | yatmaq, uzanmaq | jatarğa | yatmaq | жатыў | jatu | yatuv | yatqalı | jatuu | ǰadar |
124 | to sit | *oltur- | ultırırğa | utırırga | oturmaq | oltururğa | olturmaq | отырыў | otyru | oltıruv | utırğalı | oturuu | oturar |
125 | to stand | *dur- | tororğa | torırga | turmaq | süyelirge, sirelirge | turmaq | турыў | tūru | turuv | torğalı | turuu | turar |
126 | to turn (intransitive) | *ebir- | borolorğa, bororğa, əylənergə | borırga | burulmaq | bururğa | burmaq, burulmaq | бурыў, бурылыў | būru, būrylu | buruv, burıluv | | buruluu | aylanar, burïlar |
127 | to fall | *düĺ- | töşörgə | töşärgä, yegılırga | tüşmek | tüşerge, jığılırğa | yığılmaq | қулаў, жығылыў | jauu, jyğylu, qūlau | yıgıluv | | tüşüü | tüžer, ǰïgïlar |
128 | to give | *bēr- | birergə | birergä | bermek | berirge | bermek | бериў | beru | berüv | | berüü | berer |
129 | to hold | *tut- | totorğa | totarga | tutmaq | tutarğa | tutmaq | тутыў, устаў | tūtu, ūstau | ıslav, tutuv | | karmoo | tudar |
130 | to squeeze | *sïk-, *kïs- | qıśırğa | qısarga | sıqmaq | qısarğa | qısmaq | қысыў | qysu | kısuv | | sıguu | sïgar |
131 | to rub | *sür(-t)- | ışqırğa, hörtörgə | ışkırga, uwarga | sürtmek | ışırğa | işımaq | ысқылаў, ысыў | ysqylau | ıskılav | | sürtüü | ǰïžar |
132 | to wash | *yu(b)- | yıwırğa | yuarga | yuvmaq | juuarğa | juwmaq | жуўыў | juu | yuvuv | | juu | ǰunar |
133 | to wipe | *sīl- | hörtörgə | sörtergä | silmek | sıyparğa, qurğaqsıtırğa | sibirmek | сүртиў | sürtu | sürtüv | | aarcuu | arčïïr |
134 | to pull | *tart- | tartırğa | tartırga | çekmek | tartırğa | tartmaq | тартыў | tartu | tartuv | | tartuu | tartar, čöyör |
135 | to push | *it- | etergə, etərergə, törtörgə | etärgä | itemek | türterge | türtmek, tebermek | ийтериў | iteru, türtu | iytev | | türtüü | iyder |
136 | to throw | *ạt- | taşlarğa, bərergə | taşlarga | atmaq | atarğa | taşlamaq, atmaq | таслаў, ылақтырыў | tastau | taslav, bılaktıruv | | ırgıtuu | taštaar |
137 | to tie | *b(i)ā- | bəylərgə, bağlarğa | bäylärgä | bağlamaq | baylarğa, eşerge | baylamaq | байлаў | bailau | baylav, bavlav | | bayloo | buulaar |
138 | to sew | *tik- | tegergə | tegärgä | tikmek | tigerge | tikmek | тигиў | tıgu | tigüv | | tigüü | köktöör, tiger |
139 | to count | *sā(y)- | hanarğa, iśəplərgə, xisaplarğa | sanarga | saymaq | sanarğa | sanamaq | санаў | sanau, esepteu | sanav | | sanoo | tooloor, čottoor |
140 | to say | *āy- | əytergə, tiyergə, gəplərgə | äytergä | demek | aytırğa | aytmaq, demek | айтыў, деў | aitu, deu | aytuv, dev | | aytuu | aydar, deer, söylöör |
141 | to sing | *tōj-, *öt-, *jaj- | yırlarğa | cırlarga | yırlamaq | jırlarğa | yırlamaq | қосық айтыў | jyrlau, än aitu | yırlav | | ırdoo | kožoŋdoor, sarïndaar |
142 | to play | *oy- | uynarğa | uynarga | oynamaq | oynarğa | oynamaq | ойнаў | oinau | oynav | | oynoo | oynoor |
143 | to float | *yüŕ- | yöźörgə | yözärgä | yaldamaq | jüzerge | yuzmek | жүзиў | jüzu | yaldav, yuzüv | | kalkuu | ǰüzer |
144 | to flow | *ak- | ağırğa | ağarga | aqmaq | sarqırğa | aqmaq | ағыў | ağu | aguv | | aguu | agar |
145 | to freeze | *toŋ- | tuñırğa, öşörgə | öşergä, tuñırga | buzlanmaq | buzlarğa, yuşürge | buzlamaq, üşümek | тоңыў | üsu, toñu | toñuv, buzlav, üsüv | tuñqalı, öşögäle | toŋuu | čarčaar, tonor |
146 | to swell | *sīĺč- | şeşergə | şeşärgä | şişmek | köberge | şişmek, göpmek | исиў | ısip-kebu, ısınu, ısu | sisüv | | şişüü | sïstaar, köbör, tižiir |
147 | sun | *küneĺ | qoyaş | qoyaş | küneş | kün | gün, güneş | қуяс, күн | kün | kün | qoyaş | kün | kün |
148 | moon | *āń(k) | ay | ay | ay | ay | ay | ай | ai | ay | ay | ay | ay |
149 | star | *yulduŕ | yondoź | yoldız | yıldız | julduz | yulduz | жулдыз | jūldyz | yuldız | yıltıs | jıldız | ǰïldïs |
150 | water | *sub | hıw | su | suv | suu | suw | суў | su | suv | sıu | suu | suu |
151 | rain | *yagmur | yamğır | yañgır | yağmur | jauun | yañur, yawun | жамғыр | jañbyr, jauyn | yamgır | yañqır, yauın | jaan | ǰaaš, ǰaŋmïr |
152 | river | *yïrmak, *ögüŕ | yılğa, darʺya, nəher | yelga | özen, neer | çerek | özen | дəрья | özen | suv, yılga suv | yılğa | darıya* | suu |
153 | lake | *kȫl | kül | kül | göl | köl | köl | көл | köl | köl | kül | köl | köl |
154 | sea | *teŋiŕ | diñgeź | diñgez | deñiz | teñiz | deñiz | теңиз | teñız | teñiz | tiñkes | deŋiz | talay, teŋis |
155 | salt | *dūŕ | toź | toz | tuz | tuz | tuz | дуз | tūz | tuz | tos | tuz | tus |
156 | stone | *tiāĺ | taş | taş | taş | taş | taş | тас | tas | tas | taş | taş | taš |
157 | sand | *kum | qom | qom | qum | yuzmez, qum | xum, qayır | қум, шеге | qūm | kum, kayır | qom | kum | kumak, kum |
158 | dust | *tōz, *tōzan | sañ, tuźan | tuzan | toz | buqu | çañ | гирт, шаң | tozañ, şañ | şañ | tusan | caŋ | toozïn |
159 | earth | *yẹr | tupraq, yer | cir, tufraq | topraq | topuraq | topuraq | топырақ | topyraq, jer | topırak | tupraq | jer | tobrak, ǰer |
160 | cloud | *bulït | bolot | bolıt | bulut | bulut | bulut | булт | būlt | bulıt | polot | bulut | bulut |
161 | fog | *bus, *būg | toman | toman | tuman | tuman | tuman | думан | tūman | tuman | toman | tuman | tuman |
162 | sky | *teŋri | kük, asman | kük | kök | kök | kök | көк, аспан | kök, aspan*, äue* | kök | aua | asman* | teŋeri |
163 | wind | *yẹl | yel | cil | yel | jel | yel | жел | jel, samal* | yel | yel | jel | salkïn, ǰel |
164 | snow | *kār | qar | qar | qar | qar | qar | қар | qar | kar | qar | kar | kar |
165 | ice | *būŕ | boź | boz | buz | buz | buz | муз | mūz | buz | pos | muz | toš, mus |
166 | smoke | *tuman | tötön | töten | tütün | tütün | tütün | түтин | tütın, ys | tütin | tötön | tütün | ïš, tüdün |
167 | fire | *ōt | ut | ut | ateş, ot | ot | ot, yalın | от, жалын | ot, ört | ot, yalın | ut | ot | ot, ört* |
168 | ash | *kül | köl | köl | kül | kül | kül | күл | kül | kül | köl | kül | kül |
169 | to burn | *tam- | yanırğa | yanarga | yanmaq | janarğa | yanmaq, güymek | жаныў | janu | yanuv | yanqalı | küyüü | küyer |
170 | road | *yōl | yul | yul | yol | jol | yol | жол | jol | yol | yul | jol | ǰol |
171 | mountain | *tāg, *k(i)aya | taw | taw | dağ | tau | taw | таў | tau | tav | tau | too | kïr, tuu |
172 | red | *kïŕïl | qıźıl | qızıl | qırmızı, qızıl | qızıl | qızıl | қызыл | qyzyl | kızıl | qısıl | kızıl | kïzïl |
173 | green | *yāĺïl | yəşel | yaşel | yeşil | jaşil, kök | yaşıl, gök | жасыл | jasyl | yasıl | yäşel | jaşıl | ǰažïl |
174 | yellow | *siarïg | harı | sarı | sarı | sarı | sarı | сары | sary | sarı | sarı | sarı | sarï |
175 | white | *ürüŋ, *āk | aq | aq | beyaz, aq | aq | aq | ақ | aq | ak | aq | ak | ak |
176 | black | *kara, *qara | qara | qara | qara, siya | qara | qara | қара | qara | kara | qara | kara | kara |
177 | night | *kēče | tön, kisə | tön | gece | keçe | geçe | түн | tün | tün | tön | tün | tün |
178 | day | *kün | kön | kön | kün | kün | gün | күн | kün | kün | kön | kün | kün |
179 | year | *yāĺ, *yïl | yıl | yel | yıl, sene | jıl | yıl | жыл | jyl | yıl | yıl | jıl | ǰïl |
180 | warm | *yïlïg | yılı | cılı | issi | jılı | yılı | жыллы | jyly | yılı | yılı | jıluu | ǰïlu |
181 | cold | *sogïk | hıwıq | salkın, suwıq | suvuq | suuuq | suwuq | суўық | suyq, salqyn | suvık, salkın | sıuıq | suuk | sook |
182 | full | *tōl- | tulı | tulı | tolu | tolu | tolu | толы | toly, tolyq | tolı | tulı | toluk | tolo |
183 | new | *yaŋï | yañı | yaña | yañı | jañı | yañı | жаңа | jaña | yañı | yaña | jaŋı | ǰaŋï |
184 | old | *es-(kü) | iśke, qart* | iske, qart | eski, qart | eski, qart* | esgi | ески, көне | eskı, qart, kärı* | éski | iske | eski | eski, kargan* |
185 | good | *edgü | həybət, yaqşı | yaxşı | yahşı, eyi | axşı, igi | yaxşı | жақсы | jaqsy, igı | yaxşı, iygi | yaqşı | jakşı | ǰakšï |
186 | bad | *yaman | nasar, yaman | naçar | yaramay, yaman | aman, osal | yaman | жаман | naşar, jaman | yaman | yaman | jaman | ǰaman, koomoy |
187 | rotten | *čẹr | serek | çerek | çürük | çirigen, çirik | çirik | ширик | şırık | şirik | cerek | cirik | čirik |
188 | dirty | *kir | bısraq | pıçraq, kerle | kirli | kir | kir, nas | кирли | batpaqty, kır, las, sazdy | kirli, nas | kerle, pıcraq | kir | kirlü |
189 | straight | *tüŕ | tura, tuğrı | turı | tüz | tuura, tüz | tuwra, tüz | туўры, дүзиў | tüzu, tura | tuvra, tüz | turı, tös | tüz | tüs, čike |
190 | round | *yum, *tom, *deg, *dög, *dog | yomoro, tüñərək | tügäräk, yomrı | tögerek | tögerek | dögerek | думалақ, жумыры | domalaq, döñgelek, jūmyr | tımalak, tögerek | yomoro | togolok* | bolčok, tegerik |
191 | sharp (as a knife) | *yiti | ütker | ütken | keskin | jütü | itti | өткир | ötkır | ötkir | ütker | kurc | kurč |
192 | dull (as a knife) | | ütməś | ütmäs | toqal | gumux, gumadax | tomaq | өтпес | ötpec, dökır | ötpes, topal | ütmäs | mokok | moko, ötpös |
193 | smooth | *tekiŕ | tigeź, şıma | şoma, tiges | tegiz | sıydam | tegiş | тегис | tegıs | tegis | tiges, yılmağay | jılmakay | kileŋ, ǰïlïm, tüs |
194 | wet | *ȫl | dımlı | yuyeş | dım | jibigen | suw, dım | ылғал | ylğal, dymqyl* | suv, suvlangan | sıulı | suu | ülüš, čïktu |
195 | dry | *kūrïk | qoro | qorı | quru | qurğaq | qurğaq, quru | қурғақ | qūrğaq | kurgak, kurı | qoro | kurgak | kurgak, kuru |
196 | correct | *kẹr-tü | döröś, tuğrı | döres, turı | doğru | tüz | durus | дурыс, туўры | dūrys, tura | durıs | törös | tuura | čïn |
197 | near | *yạguk | yaqın, ergə | yakın | yaqın | juuuq | yuwuq | жақын | jaqyn, juyq | yuvık | yıuıq | jakın | ǰuuk |
198 | far | *uŕak | alıś, yıraq | yeraq | uzaq | uzaq | uzaq, yıraq | узақ, алыс | alys, jyraq | uzak, alıs | alıs | alıs | ïraak |
199 | right | *oŋ | uñ | uñ | oñ, sağ | oñ | oñ | оң | oñ | oñ | uñ | oŋ | oŋ |
200 | left | *sōl | hul | sul | sol | sol | sol | сол, шеп | sol | sol | sul | sol | sol |
201 | at | | -да/-дә/-та/-тә/-ҙа/-ҙә, -ла/-лә, öśtöndə | -da, -dä, östendä | -da, -de, -ta, -te | -да/-де, yusünde | -да/-де, üstünde | -да/-де/-та/-те, үстинде | -да/-де, astynda | -да/-де/-та/-те, üstinde | -ta, -tä | -da | -де/-те |
202 | in | *-de | -да/-дә/-та/-тә/-ҙа/-ҙә, -ла/-лә, esendə | -da, -dä, eçendä | -da, -de, -ta, -te | -да/-де, içinde | -да/-де, içinde | -да/-де/-та/-те, ишинде | -да/-де, ışınde | -да/-де/-та/-те, işinde | -ta, -tä | -da | -де/-те |
203 | with | *bile | menən, belən, ilə | belən | -nen, ile | bla | bulan | менен, бенен, пенен | -men, -menen | man, men | pelän, man | menen | -ла/-ле |
204 | and | | həm, və, menən, да/дә/та/тә/ҙа/ҙә, ла/лә | da, dä, häm | ve | em, da | wa, -да/-де | және, ҳәм, -да/-де/-та/-те | jäne, men | ém, -да/-де/-та/-те | ta, tä, äm | jana | la, onoydo ok |
205 | if | *-sa | -һа/-һә, əgər, əgər źə, gər | -sa, -sä, ägär | eger | -са/-се, ese | eger | егер | -са/-се, eger | éger | ägär | -sa | -се/-зе |
206 | because | *üčün, *učun | sönki | çönki | çünki | yuçün, nek deseñ | nege tügül | себеби | öitkenı | nege deseñ | nik tisäñ | antkeni | neniŋ učun deze, učun |
207 | name | *āt | isem, at | isem, at | ad, isim | at | at | ат, исим | at, esım | at | isem | at | at |