| № | English | Proto-Turkic
edit (182) | Bashkir
башҡорт теле (başqort tele)
edit (207) | Tatar
татар теле (tatar tele)
edit (297) | Crimean Tatar
qırımtatar tili
edit (231) | Karachay-Balkar
къарачай-малкъар тил (qaraçay-malqar til)
edit (207) | Kumyk
къумукъ тил (qumuq til)
edit (207) | Karakalpak
qaraqalpaq tili
edit (207) | Kazakh
қазақ тілі (qazaq tılı)
edit (207) | Nogai
ногай тили (nogay tili)
edit (207) | Siberian Tatar
seber tatar tele
edit (164) | Kyrgyz
кыргызча (kırgızça)
edit (207) |
|---|
| 1 | I (1sg) | *ben | min | min | men | men | men | men | men | men | min | men |
| 2 | you (2sg) | *sen | hin | sin | sen | sen | sen | sen | sen, sız* | sen | sin | sen |
| 3 | he, she, it (3sg) | *ol | ul | ul | o | ol | ol | ol | ol | ol | ul | al |
| 4 | we (1pl) | *biŕ | beð | bez | biz | biz | biz | biz | bız | biz | pes | biz |
| 5 | you (2pl) | *siŕ | heð | sez | siz | siz | siz | siz | sender, sızder* | siz | ses | siler |
| 6 | they (3pl) | | ular | alar | olar | ala | olar | olar | olar | olar | alar | alar |
| 7 | this | *bu(-n) | bıl | bu | bu | bu | bu | bul | būl | bu | pı | bul |
| 8 | that | *ol | tege | tege, şul | şu, о | ol | şo, ol | sol, ana, ol | ol, sol | sol, anav, ol | ul | al |
| 9 | here | | bında | monda, biredä, bu cirdä | mında | mında, blayda | munda, şunda | bunda, bul jerde | mūnda, mynda | munda | mınta, pı arata, pı yertä | bul jer |
| 10 | there | | tegendä | tegendä, anda, şul cirdä | anda | anda | onda | onda, sonda, ol jerde, sol jerde | onda, anda | onda | anta, şanta, şal yertä | al jer |
| 11 | who | *kem | kem | kem | kim | kim | kim | kim | kım | kim | kem | kim |
| 12 | what | *nē- | nimä | närsä, ni | ne | ne | ne, ne zat | ne | ne | ne, ne zat | nîmâ | emne |
| 13 | where | *kanta, *kanï | qayða | qayda | qayda | qayda | qayda | qayda | qaida | kayda | qayta | kayda |
| 14 | when | *kačan | qasan | qayçan | qaçan | qaçan | qaçan | qashan | qaşan | kaşan | qacan | kaçan |
| 15 | how | *nēče | nisek, qalay | niçek | nasıl | qalay | neçik | qalay | qalai, neşık | kalay | qalay, nicek | kanday |
| 16 | not | *ermeŕ | tügel | tügel | degil | tüyüldü | tügül | emes | emes | tuvıl | tügel, mas | emes |
| 17 | all | *bütün, *kamug | bötä | böten, barı, hämmä | bütün, ep, episi | biteu | barı, bütün | barlıq, pu'tkil, pu'tin | barlyq, bärı, bükıl | bäri, savlay | parı | baarı |
| 18 | many | *ȫküĺ | küp | küp | çoq | köp | köp | ko'p | köp | köp | känese, kän, poram | köp |
| 19 | some | | ber nisä | berniçä | bazı, bir qaç | bir talay, bir nença | bir neçe | bir neshe | bırneşe | bir neşe | pernicä | bir neçe |
| 20 | few | *āŕ | äð | az | az | birkesek, biraz, az | az | az | az | az | as | az |
| 21 | other | | başqa | başka | başqa, diger | başxası, birsi | başğa, özge | basqa, bo'ten | basqa | baska | paşqa | başka |
| 22 | one | *bīr | ber | ber | bir | bir | bir | bir | bır | bir | per | bir |
| 23 | two | *ẹk(k)i | ike | ike | eki | eki | eki | eki | ekı | éki | ike | eki |
| 24 | three | *üč | ös | öç | üç | yuç | üç | u'sh | üş | üş | öc | üç |
| 25 | four | *tȫrt | dürt | dürt | dört | tert | dört | to'rt | tört | dört | türt | tört |
| 26 | five | *bẹ̄ĺ(k) | biş | biş | beş | beş | beş | bes | bes | bes | piş | beş |
| 27 | big | *bedük | ður, däw, ölkän | zur | büyük | ullu, demeñili | ullu | u'lken | ülken, ūly | üyken | sur, olo | çoŋ |
| 28 | long | *uŕak | oðon | ozın | uzun | uzun, uzaq | uzun | uzın | ūzyn | uzın | osson | uzun |
| 29 | wide | *gēŋ | kiŋ | kiñ | keñ, keniş | keñ | geñ, enli | ken', enli | keñ | keñ, énli | kiñ | kenen |
| 30 | thick | *kalïŋ | qalın, yıwan | yuan | qalın | bazıq, semiz, qalın | qalın | qalın', juwan | qalyñ | kalın, yuvan | qalın | kalıŋ |
| 31 | heavy | *iagïr | awır | awır | ağır | auur | awur | awır | auyr | avır | auır | oor |
| 32 | small | *kičüg | bäläkäy, bäläkäs | keçkenä, keçe | kiçik | gitçe | giççi | kishkentay, kishkene | kışı, kışkene, kışkentai | kişkey | keckenä | kiçinekey |
| 33 | short | *kïsga | qıθqa | qıska | qısqa | qısxa | qısğa | qısqa | qysqa | kıska | qısqa | kıska |
| 34 | narrow | *tïgïŕ | tar | tar | tar | tar | tar | tar | tar | tar | tar | tar |
| 35 | thin | *yiŋčge | yoqa, näðek | neçkä, näzek | ince | iñçge, juqa | inçe, nazik, yuqqa | jin'ishke, na'zik | ensız, jıñışke, qysañ, tar | yinişke, nazik | yeckä, yoğa | içke |
| 36 | woman | *xātun, *kï̄ŕ | qatın | xatın | qadın | tişirıu | qatın gişi | hayal, qatın | äiel*, qatyn | xatın-kız | qatın | ayal* |
| 37 | man (adult male) | *ēr | ir | ir | erkek, aqay | er kişi, erkegirıu | erkek, er gişi | erkek | er, erkek, jıgıt | ér, érkek | ir keşe | erkek |
| 38 | man (human being) | *kiši | keşe | keşe | insan, adam, kişi | adam*, kişi | adam*, gişi | kisi, adam* | kısı, adam* | ädem* | keşe | kişi |
| 39 | child | *bāla, *urug | bala | bala | bala | bala, sabiy | bala | bala | bala | bala | pala | bala |
| 40 | wife | | qatın | xatın | apay | qatın, yuy biyçe | qatın | hayal, qatın | äiel, qatyn, jar, zaiyp | xatın, pişe | qatın | ayal* |
| 41 | husband | | ir | ir | aqay | er | er | ku'yew, er | er, erkek, küieu | ér, kiyev, bay | ir | küyöö |
| 42 | mother | *apa | äsäy, inäy | ana | ana | ana, annya | ana | ana, ene | ana | ana | inä | apa |
| 43 | father | *ata | atay | ata | ata | ata, attya | ata | a'ke, ata | äke, ata | ata | ata | ata |
| 44 | animal | | yänlek, xaywan | xaywan, cänlek | ayvan | xayıuan, janıuar | haywan | haywan | aiuan, xaiuan, januar | ayvan, yanuvar | qaywan, yännek | janıbar* |
| 45 | fish | *bālïk | balıq | balıq | balıq | çabaq | balıq | balıq | balyq | balık | palıq | balık |
| 46 | bird | *kuĺ | qoş | qoş | quş | çıpçıq | quş | qus | qūs | kus | qoş | kuş |
| 47 | dog | *köpek | et | et | köpek, it | it | it | iyt | it | iyt | et | it |
| 48 | louse | *bït | bet | bet | bit | bi | bit | biyt | bit | biyt | pet | bit |
| 49 | snake | *yï̄lan | yılan | elan | yılan | jilyan | yılan | jılan | jylan | yılan | yılan | jılan |
| 50 | worm | *kūrt | qort, seläwsen | sualçan, qort | qurt | qurt | xurt | qurt | qūrt | kurt | qort | kurt |
| 51 | tree | *ïgač | ağas | ağaç | terek | terek | terek | ag'ash | ağaş | terek | ağac | bak* |
| 52 | forest | *orman | urman | urman | orman | ağaç | orman, ağaçlıq | tog'ay | orman, toğai | orman | tös, urman, ağaclıq | tokoy |
| 53 | stick | *čï̄pč | tayaq | tayak | çubuq | tayaq | tayaq | tayaq | taäq, asataäq | tayak | tayaq | tayak |
| 54 | fruit | *yẹ̄miĺč | yemeş | cimeş | meyva, yemiş | jemiş, köget | yemiş | jemis, miywe | jemıs | yemis | yemeş | jemiş |
| 55 | seed | *urluk, *urug | orloq | börtek, orlıq | urluq, tuhum | urluq, bürtük | urluq | tuqım, urıq | ūryq, tūqym | urlık | orloq | uruk |
| 56 | leaf | *yapurgak, *bür | yapraq | yafraq | yaprak | çapraq | yapıraq | japıraq | japyraq | yapırak | yapraq | jalbırak |
| 57 | root | *kök | tamır | tamır | tamır | tamır | tamur | tamır | tamyr | tamır | tamır | tamır |
| 58 | bark (of a tree) | *kāpuk | qayır, qabıq | qabıq | qabuq | qabuq | qabuq | qabıq | qabyq | kabık | qabıq | kabık |
| 59 | flower | *čeček | säskä | çäçäk, göl | çiçek | gül, gokka | çeçek | gu'l | gül*, şeşek | şeşekey | köl | gül* |
| 60 | grass | *ot | ülän | ülän | ot | xans, kırdık, otlau | ot | sho'p | ot, şöp | ölen | ülän | çöp |
| 61 | rope | *yip, *yïp | baw | baw, arkan | arqan, yip, sıcım | arqan, jip, bau | yip, arqan | jip | jıp, arqan, bau | bav, arkan | pau | arkan |
| 62 | skin | *tẹri | tire | tire | teri | teri | teri | teri | terı | teri | tire | teri |
| 63 | meat | *et | it | it | et | et | et | et, go'sh | et | ét | it | et |
| 64 | blood | *kiān | qan | qan | qan | qan | qan | qan | qan | kan | qan | kan |
| 65 | bone | *kemük, *siŋök | höyäk | söyak | kemik, süyek | süyek | süyek | su'yek | süiek | süyek | söyäk | söök |
| 66 | fat (noun) | *semiŕ, *yāg | may | may | yağ, may | jau | may, yaw | may | mai | may | may | may |
| 67 | egg | *yumurtka | yomortqa, kükäy | yomırka | yımırta | gakkı, jumurtxa | yımırtqa | ma'yek | jūmyrtqa | yumırtka | yomortqa | jumurtka |
| 68 | horn | *burgu | mögöð | mögez | müyüz, boynuz | müyüz | müyuz | mu'yiz | müiız | müyiz | möyös | müyüz |
| 69 | tail | *kudruk | qoyroq | qoyrıq | quyruq | quyruq | quyruq | quyrıq | qūiryq | kuyrık | qoyroq | kuyruk |
| 70 | feather | *tǖk | qawırhın, qawrıy | qawrıy | tük | qanat tük | tük | pa'r | jün, qauyrsyn | kuşın | qıyaq, qauırsın | jün |
| 71 | hair | *s(i)ač, *kïl | säs | çäç, qıl | saç, qıl | çaç | çaç, tük, qıl | shash, tu'k, qıl | şaş, tük, qyl | şaş, kıl | cac | çaç |
| 72 | head | *baĺč | baş | baş | baş | baş | baş | bas, gelle | bas | bas | paş | baş |
| 73 | ear | *kulkak | qolaq | qolaq | qulaq | qulaq | qulaq | qulaq | qūlaq | kulak | qolaq | kulak |
| 74 | eye | *köŕ | küð | küz | köz | köz | göz | ko'z | köz | köz | küs | köz |
| 75 | nose | *burun | tanaw | borın | burun | burun | burun | murın | mūryn | burın | poron | murun |
| 76 | mouth | *āgïŕ | awıð | awız | ağız | auz | awuz | awız | auyz | avız | auıs | ooz |
| 77 | tooth | *tīĺ | teş | teş | tiş | tiş | tiş | tis | tıs | tis | teş | tiş |
| 78 | tongue (organ) | *til | tel | tel | til | til | til | til | tıl | til | tel | til |
| 79 | fingernail | *dïrŋak | tırnaq | tırnaq | tırnaq | tırnaq | tırnaq | tırnaq | tyrnaq | tırnak | tırnaq | tırmak |
| 80 | foot | *adak | taban | taban | ayaq | taban | ayaq | taban | aäq, taban | taban | ayaq | but |
| 81 | leg | *būt | ayaq | ayak | bacaq | ayaq | ayaq, but | ayaq | aäq, būt | ayak | ayaq | but |
| 82 | knee | *topïk | tubıq | tez | tiz | tobuq | tobuq, tiz | dize | tıze | tiz | tubıq | tize |
| 83 | hand | *elig | qul | qul | el | qol | qol | qol | qol | kol | qul | kol |
| 84 | wing | *kāynat | qanat | qanat | qanat | qanat | qanat | qanat | qanat | kanat | qanat | kanat |
| 85 | belly | *kạrïn | es, qorhaq | eç, qorsaq | qursaq, qarın | qarın | qarın, qursaq | qarın, ish, qursaq | qaryn, ış, qūrsaq | iş, kursak | qorsaq, ec | kursak |
| 86 | guts | *bagïrsuk | esäk | eçäk | iç, bağırsaq | çegile | içek | ishek | ışek | işek | ecäk | içegi |
| 87 | neck | *bōyn | muyın | muyen | boyun | boyun | boyun | moyın | moiyn | moyın | puyın | moyun |
| 88 | back | *kerü, *arka | arqa | arka | arqa, sırt | arqa | arqa | arqa | arqa | arka | yeltkä, yertkä, sırt | arka |
| 89 | breast | *köküŕ | imsäk | kükräk | köküs, kökrek | kökürek, yoşün, emçek | kökürek, töş | ko'kirek, to's, gewde | keude, kökırek, tös, emşek | kökirek | kükräk, tüş | emçek |
| 90 | heart | *yürek | yöräk | yöräk | yürek | jürek | yurek | ju'rek | jürek | yurek | yöräk | jürök |
| 91 | liver | *biagïr | bawır | bawır | qara ciger | bauur | bawur | bawır | bauyr | bavır | pauır | boor |
| 92 | to drink | *ič- | esew | eçärgä | içmek | içerge | içmek | ishiw | ışu | işüv | eckäle | içüü |
| 93 | to eat | *yē- | aşaw | aşarga | aşamaq | auuzlanırğa, aşarğa | aşamaq | jew | jeu | yev, aşav | aşanqalı | je |
| 94 | to bite | *ïsïr- | teşläw | teşlärgä | tişlemek | qabarğa | xapmaq | tislew | tısteu | tislev | teşlägäle | tiştöö |
| 95 | to suck | *em-, *simü- | imew | imärgä | emmek | emerge | emmek, sormaq | emiw, sorıw | emu, soru | émüv, soruv | imkäle | emüü* |
| 96 | to spit | *tüpkür- | tököröw | tökerergä | tükürmek | tükürürge | tükürmek | tu'kiriw | tükıru | tükirüv | | tükürüü |
| 97 | to vomit | *kus- | qoθow | qosarga | qusmaq | qusarğa | qusmaq | qusıw, qayt etiw | qūsu | kusuv | qosqalı | kusuu |
| 98 | to blow | *ür- | öröw | örergä, isärgä | esmek, üfürmek | ufgürürge | üfürmek, eşmek | u'rlew, esiw, u'plew | üru, ürleu | ürüv, ésüv | | üylöö* |
| 99 | to breathe | | tın alıw | sularga | nefes almak | solurğa | tınış almaq | dem alıw | dem alu | tınıs aluv | tın alğalı | dem aluu* |
| 100 | to laugh | *kül- | kölöw | kölergä | külmek | külürge | külemek | ku'liw | külu | külüv | | külüü |
| 101 | to see | *kör- | kürew | kürergä | körmek | körürge | görmek | ko'riw | köru | körüv | | körüü |
| 102 | to hear | *ẹĺit- | işetew | işetergä | eşitmek | eşitirge | eşitmek | esitiw | estu | ésitüv | | uguu |
| 103 | to know | *bil- | belew | belergä | bilmek | bilirge | bilmek | biliw | bılu | bilüv | | bilüü |
| 104 | to think | *tüĺ-ün- | uylaw | uylarga | tüşünmek | sağışlanırğa, oyumlarğa | oylamaq | oylaw | oilau | oylav | | oyloo |
| 105 | to smell | | yeθkäw | isnärgä | qoqlamaq | iyiskerge | iyislemek | iyiskew | iıskeu* | iyiskilev | | jıttoo |
| 106 | to fear | *kork- | qurqıw | qurkırga | qorqmaq | qorqurğa | qorqmaq | qorqıw | qorqu | korkuv | | korkuu |
| 107 | to sleep | *ūdï- | yoqlaw | yoqlarga | yuqlamaq | juqlarğa | yuxlamaq | uyqılaw | ūiyqtau | uyklav | yoqlağalı | uktoo |
| 108 | to live | *dīri- | yäşäw | yaşärgä | yaşamaq | jaşarğa | yaşamaq | jasaw | jasau | yaşav | | jaşoo |
| 109 | to die | *öl- | ülew | ülärgä | ölmek | yolürge, auuşurğa | ölmek | o'liw | ölu | ölüv | | ölüü |
| 110 | to kill | *öltür- | ülterew | üterergä | öldürmek | yoltürürge, joyarğa | öltürmek | o'ltiriw | öltıru | öltirüv | | öltürüü |
| 111 | to fight | *saba- | huğışıw | köräşergä | dögüşmek | tutuşurğa, küreşirge | yabuşmaq, erişmek | urısıw, sawash etiw | soğysu, ūrysu | sogısuv, kavga étüv | | soguşuu |
| 112 | to hunt | *ābla- | awlaw | awlarga | avlamaq | uuçulanırğa | aw etmek | awlaw | aulau | añşılav | | uuloo |
| 113 | to hit | *ur- | huğıw | suğarga, bärergä | urmaq | ururğa, soğarğa | urmaq | urıw, sog'ıw | ūru, soğu | soguv, uruv | | uruu |
| 114 | to cut | *kes- | qırqıw, kiθew | kisärgä | kesmek | keserge, jırırğa | gesmek | kesiw | kesu | kesüv | | kesüü |
| 115 | to split | *yār- | yarıw | bülärgä | yarmaq | yuleşirge, bölürge | bölmek | bo'liw | jaru | bölüv | | bölüü |
| 116 | to stab | | sänsew, qaðaw | çänçergä | soqmaq | çançırğa | çançmaq, qadamaq | shanshıw, qadaw | sūğu, qadau, şanşu | şanşuv, kadav | | sayuu |
| 117 | to scratch | *kạĺčï- | tırnaw | tırnarga | tırnamaq | tırnarğa | tırnamaq | tırnaw | tyrnau | tırnav | | tırmoo |
| 118 | to dig | *kaŕ- | qaðıw | qazırga | qazmaq | qazarğa | qazmaq | qazıw | qazu | kazuv | | kazuu |
| 119 | to swim | *yüŕ- | yöðöw | yözärgä | yaldamaq | jüzerge | yuzmek | ju'ziw | jüzu | yaldav, yuzüv | | süzüü |
| 120 | to fly | *uč- | osow | oçarga | uçmaq | uçarğa | uçmaq | ushıw | ūşu | uşuv | ocqalı | uçuu |
| 121 | to walk | *yüri- | atlaw | barırga, yörergä | yürmek | jürürge, barırğa | yurümek | жүриў | baru, jüru | yurüv | | basuu |
| 122 | to come | *kẹl- | kilew | kilergä | kelmek | kelirge | gelmek | келиў | kelu | kelüv | | kelüü |
| 123 | to lie (as in a bed) | *yat- | yatıw | yatarga | yatmaq, uzanmaq | jatarğa | yatmaq | жатыў | jatu | yatuv | yatqalı | jatuu |
| 124 | to sit | *oltur- | ultırıw | utırırga | oturmaq | oltururğa | olturmaq | отырыў | otyru | oltıruv | utırğalı | oturuu |
| 125 | to stand | *dur- | torow | torırga | turmaq | süyelirge, sirelirge | turmaq | турыў | tūru | turuv | torğalı | turuu |
| 126 | to turn (intransitive) | | borolow | borırga | burulmaq | bururğa | burmaq, burulmaq | бурыў, бурылыў | būru, būrylu | buruv, burıluv | | buruluu |
| 127 | to fall | *düĺ- | töşöw | töşärgä, egılırga | tüşmek | tüşerge, jığılırğa | yığılmaq | қулаў, жығылыў | jauu, jyğylu, qūlau | yıgıluv | | tüşüü |
| 128 | to give | *bēr- | birew | birergä | bermek | berirge | bermek | бериў | beru | berüv | | berüü |
| 129 | to hold | *tut- | totow | totarga | tutmaq | tutarğa | tutmaq | тутыў, устаў | tūtu, ūstau | ıslav, tutuv | | karmoo |
| 130 | to squeeze | | qıθıw | qısarga | sıqmaq | qısarğa | qısmaq | қысыў | qysu | kısuv | | sıguu |
| 131 | to rub | | ışqıw | ışkırga, uarga | sürtmek | ışırğa | işımaq | ысқылаў, ысыў | ysqylau | ıskılav | | sürtüü |
| 132 | to wash | *yu(b)- | yıwıw | yuarga | yuvmaq | juuarğa | juwmaq | жуўыў | juu | yuvuv | | juu |
| 133 | to wipe | *sīl- | hörtöw | sörtergä | silmek | sıyparğa, qurğaqsıtırğa | sibirmek | сүртиў | sürtu | sürtüv | | aarçuu |
| 134 | to pull | *tart- | tartıw | tartırga | çekmek | tartırğa | tartmaq | тартыў | tartu | tartuv | | tartuu |
| 135 | to push | *it- | etew, etärew, törtöw | etärgä | itemek | türterge | türtmek, tebermek | ийтериў | iteru, türtu | iytev | | türtüü |
| 136 | to throw | *ạt- | taşlaw, bärew | taşlarga | atmaq | atarğa | taşlamaq, atmaq | таслаў, ылақтырыў | tastau | taslav, bılaktıruv | | ırgıtuu |
| 137 | to tie | | bäyläw | bäylärgä | bağlamaq | baylarğa, eşerge | baylamaq | байлаў | bailau | baylav, bavlav | | bayloo |
| 138 | to sew | | tegew | tegärgä | tikmek | tigerge | tikmek | тигиў | tıgu | tigüv | | tigüü |
| 139 | to count | *sā(y)- | hanaw, iθäpläw | sanarga | saymaq | sanarğa | sanamaq | санаў | sanau, esepteu | sanav | | sanoo |
| 140 | to say | *āy- | äytew | äytergä | demek | aytırğa | aytmaq, demek | айтыў, деў | aitu, deu | aytuv, dev | | aytuu |
| 141 | to sing | | yırlaw | cırlarga | yırlamaq | jırlarğa | yırlamaq | қосық айтыў | jyrlau, än aitu | yırlav | | ırdoo |
| 142 | to play | *oy- | uynaw | uynarga | oynamaq | oynarğa | oynamaq | ойнаў | oinau | oynav | | oynoo |
| 143 | to float | *yüŕ- | yöðöw | yözärgä | yaldamaq | jüzerge | yuzmek | жүзиў | jüzu | yaldav, yuzüv | | kalkuu |
| 144 | to flow | *ak- | ağıw | ağarga | aqmaq | sarqırğa | aqmaq | ағыў | ağu | aguv | | aguu |
| 145 | to freeze | *toŋ- | tuŋıw, öşöw | öşergä, tuñırga | buzlanmaq | buzlarğa, yuşürge | buzlamaq, üşümek | тоңыў | üsu, toñu | toñuv, buzlav, üsüv | tuñqalı, öşögäle | toŋuu |
| 146 | to swell | *sīĺč- | şeşew | şeşärgä | şişmek | köberge | şişmek, göpmek | исиў | ısip-kebu, ısınu, ısu | sisüv | | şişüü |
| 147 | sun | *küneĺ | qoyaş | qoyaş | küneş | kün | gün, güneş | қуяс, күн | kün | kün | qoyaş | kün |
| 148 | moon | *āń(k) | ay | ay | ay | ay | ay | ай | ai | ay | ay | ay |
| 149 | star | *yulduŕ | yondoð | yoldız | yıldız | julduz | yulduz | жулдыз | jūldyz | yuldız | yıltıs | jıldız |
| 150 | water | *sub | hıw | su | suv | suu | suw | суў | su | suv | sıu | suu |
| 151 | rain | *yagmur | yamğır | yañgır | yağmur | jauun | yañur, yawun | жамғыр | jañbyr, jauyn | yamgır | yañqır, yauın | jaan |
| 152 | river | *yïrmak, *ögüŕ | yılğa | elga | özen, neer | çerek | özen | дəрья | özen | suv, yılga suv | yılğa | darıya* |
| 153 | lake | *kȫl | kül | kül | göl | köl | köl | көл | köl | köl | kül | köl |
| 154 | sea | *teŋiŕ | diŋgeð | diñgez | deñiz | teñiz | deñiz | теңиз | teñız | teñiz | tiñkes | deŋiz |
| 155 | salt | *dūŕ | toð | toz | tuz | tuz | tuz | дуз | tūz | tuz | tos | tuz |
| 156 | stone | *tiāĺ | taş | taş | taş | taş | taş | тас | tas | tas | taş | taş |
| 157 | sand | *kum | qom | qom | qum | yuzmez, qum | xum, qayır | қум, шеге | qūm | kum, kayır | qom | kum |
| 158 | dust | *tōz, *tōzan | saŋ, tuðan | tuzan | toz | buqu | çañ | гирт, шаң | tozañ, şañ | şañ | tusan | çaŋ |
| 159 | earth | *yẹr | tupraq, yer | cir, tufraq | topraq | topuraq | topuraq | топырақ | topyraq, jer | topırak | tupraq | jer |
| 160 | cloud | *bulït | bolot | bolıt | bulut | bulut | bulut | булт | būlt | bulıt | polot | bulut |
| 161 | fog | *bus, *būg | toman | toman | tuman | tuman | tuman | думан | tūman | tuman | toman | tuman |
| 162 | sky | *teŋri | kük | kük | kök | kök | kök | көк, аспан | kök, aspan*, äue* | kök | aua | asman* |
| 163 | wind | *yẹl | yel | cil | yel | jel | yel | жел | jel, samal* | yel | yel | jel |
| 164 | snow | *kār | qar | qar | qar | qar | qar | қар | qar | kar | qar | kar |
| 165 | ice | *būŕ | boð | boz | buz | buz | buz | муз | mūz | buz | pos | muz |
| 166 | smoke | *tuman | tötön | töten | tütün | tütün | tütün | түтин | tütın, ys | tütin | tötön | tütün |
| 167 | fire | *ōt | ut | ut | ateş, ot | ot | ot, yalın | от, жалын | ot, ört | ot, yalın | ut | ot |
| 168 | ash | *kül | köl | köl | kül | kül | kül | күл | kül | kül | köl | kül |
| 169 | to burn | *tam- | yanıw | yanarga | yanmaq | janarğa | yanmaq, güymek | жаныў | janu | yanuv | yanqalı | küyüü |
| 170 | road | *yōl | yul | yul | yol | jol | yol | жол | jol | yol | yul | jol |
| 171 | mountain | *tāg, *k(i)aya | taw | taw | dağ | tau | taw | таў | tau | tav | tau | too |
| 172 | red | *kïŕïl | qıðıl | qızıl | qırmızı, qızıl | qızıl | qızıl | қызыл | qyzyl | kızıl | qısıl | kızıl |
| 173 | green | *yāĺïl | yäşel | yaşel | yeşil | jaşil, kök | yaşıl, gök | жасыл | jasyl | yasıl | yäşel | jaşıl |
| 174 | yellow | *siarïg | harı | sarı | sarı | sarı | sarı | сары | sary | sarı | sarı | sarı |
| 175 | white | *ürüŋ, *āk | aq | aq | beyaz, aq | aq | aq | ақ | aq | ak | aq | ak |
| 176 | black | *kara, *qara | qara | qara | qara, siya | qara | qara | қара | qara | kara | qara | kara |
| 177 | night | *kēče | tön | tön | gece | keçe | geçe | түн | tün | tün | tön | tün |
| 178 | day | *kün | kön | kön | kün | kün | gün | күн | kün | kün | kön | kün |
| 179 | year | *yāĺ, *yïl | yıl | el | yıl, sene | jıl | yıl | жыл | jyl | yıl | yıl | jıl |
| 180 | warm | *yïlïg | yılı | cılı | issi | jılı | yılı | жыллы | jyly | yılı | yılı | jıluu |
| 181 | cold | *sogïk | hıwıq | salkın, suıq | suvuq | suuuq | suwuq | суўық | suyq, salqyn | suvık, salkın | sıuıq | suuk |
| 182 | full | *tōl- | tulı | tulı | tolu | tolu | tolu | толы | toly, tolyq | tolı | tulı | toluk |
| 183 | new | *yaŋï | yaŋı | yaña | yañı | jañı | yañı | жаңа | jaña | yañı | yaña | jaŋı |
| 184 | old | *es-(kü) | iθke, qart* | iske, qart | eski, qart | eski, qart* | esgi | ески, көне | eskı, qart, kärı* | éski | iske | eski |
| 185 | good | *edgü | häybät, yaqşı | yaxşı | yahşı, eyi | axşı, igi | yaxşı | жақсы | jaqsy, igı | yaxşı, iygi | yaqşı | jakşı |
| 186 | bad | | nasar, yaman | naçar | yaramay, yaman | aman, osal | yaman | жаман | naşar, jaman | yaman | yaman | jaman |
| 187 | rotten | | serek | çerek | çürük | çirigen, çirik | çirik | ширик | şırık | şirik | cerek | çirik |
| 188 | dirty | | bısraq | pıçraq, kerle | kirli | kir | kir, nas | кирли | batpaqty, kır, las, sazdy | kirli, nas | kerle, pıcraq | kir |
| 189 | straight | *tüŕ | tura | turı | tüz | tuura, tüz | tuwra, tüz | туўры, дүзиў | tüzu, tura | tuvra, tüz | turı, tös | tüz |
| 190 | round | | yomoro, tüŋäräk | tügäräk, yomrı | tögerek | tögerek | dögerek | думалақ, жумыры | domalaq, döñgelek, jūmyr | tımalak, tögerek | yomoro | togolok* |
| 191 | sharp (as a knife) | *yiti | ütker | ütken | keskin | jütü | itti | өткир | ötkır | ötkir | ütker | kurç |
| 192 | dull (as a knife) | | ütmäθ | ütmäs | toqal | gumux, gumadax | tomaq | өтпес | ötpec, dökır | ötpes, topal | ütmäs | mokok |
| 193 | smooth | | şıma | şoma, tiges | tegiz | sıydam | tegiş | тегис | tegıs | tegis | tiges, yılmağay | jılmakay |
| 194 | wet | *ȫl | dımlı | yuyeş | dım | jibigen | suw, dım | ылғал | ylğal, dymqyl* | suv, suvlangan | sıulı | suu |
| 195 | dry | *kūrïk | qoro | qorı | quru | qurğaq | qurğaq, quru | қурғақ | qūrğaq | kurgak, kurı | qoro | kurgak |
| 196 | correct | *kẹr-tü | döröθ | döres, turı | doğru | tüz | durus | дурыс, туўры | dūrys, tura | durıs | törös | tuura |
| 197 | near | *yạguk | yaqın | yakın | yaqın | juuuq | yuwuq | жақын | jaqyn, juyq | yuvık | yıuıq | jakın |
| 198 | far | *uŕak | alıθ, yıraq | eraq | uzaq | uzaq | uzaq, yıraq | узақ, алыс | alys, jyraq | uzak, alıs | alıs | alıs |
| 199 | right | *oŋ | uŋ | uñ | oñ, sağ | oñ | oñ | оң | oñ | oñ | uñ | oŋ |
| 200 | left | *sōl | hul | sul | sol | sol | sol | сол, шеп | sol | sol | sul | sol |
| 201 | at | | -да/-дә/-та/-тә/-ҙа/-ҙә, -ла/-лә | -da, -dä, östendä | -da, -de, -ta, -te | -да/-де, yusünde | -да/-де, üstünde | -да/-де/-та/-те, үстинде | -да/-де, astynda | -да/-де/-та/-те, üstinde | -ta, -tä | -da |
| 202 | in | *-de | -да/-дә/-та/-тә/-ҙа/-ҙә, -ла/-лә, esendä | -da, -dä, eçendä | -da, -de, -ta, -te | -да/-де, içinde | -да/-де, içinde | -да/-де/-та/-те, ишинде | -да/-де, ışınde | -да/-де/-та/-те, işinde | -ta, -tä | -da |
| 203 | with | *bile | menän | belən | -nen, ile | bla | bulan | менен, бенен, пенен | -men, -menen | man, men | pelän, man | menen |
| 204 | and | | häm, menän, да/дә/та/тә/ҙа/ҙә, ла/лә | da, dä, häm | ve | em, da | wa, -да/-де | және, ҳәм, -да/-де/-та/-те | jäne, men | ém, -да/-де/-та/-те | ta, tä, äm | jana |
| 205 | if | *-sa | -һа/-һә, ägär, ägär ðä | -sa, -sä, ägär | eger | -са/-се, ese | eger | егер | -са/-се, eger | éger | ägär | -sa |
| 206 | because | *üčün, *učun | sönki | çönki | çünki | yuçün, nek deseñ | nege tügül | себеби | öitkenı | nege deseñ | nik tisäñ | antkeni |
| 207 | name | *āt | isem | isem, at | ad, isim | at | at | ат, исим | at, esım | at | isem | at |
